چکاپ جامع مغز
چکاپ جامع مغز با هدف پایش و شناسائی فعالیت های روانشناختی و نورولوژی سیستم عصبی یا مغز بیماران و افراد نرمال مراجعه کننده به کلینیک مهر رضوی می باشد.
در این چکاپ کارکرد های مغز شامل ابعاد عصبی، شناختی، رفتاری و حسی – حرکتی و نقشه مغزی به شکل یکپارچه مورد ارزیابی پایه قرار می گیرد.
این چکاپ توسط ابزارهای تشخیصی مرتبط با حیطه ارزیابی های تکنولوژیک و ابزارها و آزمون های روانشناختی و روش های مکمل صورت می پذیرد.
این تستها غیرتهاجمی و بدون درد هستند و با استفاده از ابزار دیجیتال یا آزمونهای فناورانه و نوین کارکرد مغز فرد را ارزیابی میکنند
در بخشی از ارزیابیهای کارکرد مغز، با انجام تستهای ویژه رایانهای و دیجیتال، کارکردهایی مانند حافظه، سرعت تصمیمگیری، کارکرد اجرایی، کلام و… در فرد بررسی میشود. بعد از نمرهگذاری مجموعه ارزیابیها نوبت به مرحله بعدی میرسد که شناسایی نوع اختلال است.
این ارزیابی هایی که برای در چکاپ جامع مغز انجام می شود را معمولا متخصصان حوزههای مختلف در علوم اعصاب در قالب یک کار تیمی انجام میدهند.
چکاپ جامع مغز در سه سطح “نرمال”، “فراتر از نرمال یا استعدادیابی” و “غیرنرمال” جهت هر مراجع نیمرخ روانشناختی ترسیم می گردد، نقشهبرداری مغزی اطلاعات بسیار مفیدی در دسترس پزشک قرار میدهد تا مقیاسهای کمّی مورد نیاز را در طراحی مداخلات عصبی و شناختی مدنظر قرار دهد.
بعد از ترسیم نیمرخ روانشناختی و تشخیص گذاری توسط کمسیون تخصصی (متشکل شده از تخصص های مغز و اعصاب، روانپزشک و روانشناس)، فرد وارد پروسه یکی از دو روش، “درمانی (باز توانی)” یا “تقویت استعدادها و توانائی ها (توانمندسازی)” می گردد.
- روش های درمانی به افرادی که از علائم بالینی رنج می برند کمک خواهد کرد
- روش های تقویت استعدادها به افرادی که از توانائی های برتری نسبت به همسالان خود برخوردارند کمک خواهد کرد تا آن ها را تقویت و شکوفا نمایند
انتخاب هریک از مسیرهای فوق با شناسائی و تشخیص دقیق در “چکاپ جامع مغز” صورت می پذیرد.
باید توجه داشت که روش درمانی (بازتوانی) پروسه طولانی هست و به برنامهریزی نیاز دارد. بازتوانی ممکن است عصبی یا شناختی-رفتاری باشد.
ارزیابیهای مغز شامل آزمایشهای پایه است که از معاینه مغز و اعصاب و روانسنجی گرفته تا انجام تستهای دیجیتال و پیشرفته شناختی رفتاری، ثبت سیگنالهای مغزی و تصویربرداری کارکردی و… را در بر میگیرد.
گاهی اوقات بعد از جمع بندی نهایی تست های انجام شده ممکن است به ارزیابی های تکمیلی مانند fNIRS، تست خواب، تصویر برداری عصبی یا.. نیاز شود.
مهمترین بخش های چکاپ جامع مغز
- ارزیابی جامع بالینی در قالب معاینه مغز و اعصاب، روانشناختی، ابزار روانسنجی پایه، حسی، حرکتی
- ارزیابی و ترسیم پروفایل شناختی (حافظه، توجه، تمرکز، کلام، درک مفهومی، توانایی دیداری فضایی، قضاوت و برنامه ریزی شناختی) بر پایه معتبر ترین آزمون های رایانه ای و بالینی توسط متخصص
- تعیین حوزه های توانمندی و نیازمند بهبود کارکرد شناختی، انجام نوار مغزی کمی و تعیین نقشه مغزی
- ارزیابی رفتاری آستانه ادراک حسی، شنوایی، بینایی، سرعت پردازش شناختی-رفتاری، هماهنگی حسی-حرکتی، یادگیری و کارکرد حرکتی
- تصویر برداری عصبی الکتریکی یا تصویر برداری طیف سنجی عصبی نزدیک مادون قرمز در صورت لزوم
- تست خواب در صورت لزوم
ارزیابیهای رفتاری و سنجش کارکردهای حسی-حرکتی نیز حائز اهمیت هستند. در این ارزیابیهای شنوایی، بینایی، آستانه ادراک حسی، زمان واکنش و دقت لمس در اندام مختلف، همچنین مولفههای حرکتی و هماهنگی حسی-حرکتی سنجیده میشوند. گاهی اختلال در دریافتهای حسی ممکن است سرنخی در بروز اختلالات عصبی محیطی باشد.
همانطور که هر یک از ما در طول عمر خود چند بار آزمایش خون و قند و چربی خون، شماره عینک و غیره را به صورت چکاپ های انجام می دهیم، انجام چکاپ مغز یا BrainCheck حداقل یک بار در زندگی می تواند برای هر کدام از ما لازم تلقی شود.
نتایج آزمونهای مغزی-شناختی
- گاهی حاکی از نقص کارکردی خفیف، متوسط یا جدی در یک یا چند حوزه شناختی مغز (ANI) باشد، که این ناکارآمدیها باید تا حد امکان در قالب بازتوانی عصبشناختی اصلاح شوند در بسیاری موارد برخی از مداخلههای عصبی در قالب تمرینها و ورزشهای مغزی کمک میکنند مغز مسیر پیری و تحلیل را به مراتب آهستهتر طی کند.
- گاهی ارزیابیها نشان میدهد شخص در یک حوزه کارکرد بسیار خوبی دارد. این حوزه، حوزه نیازمند توانمندسازی (ANE) نام میگیرد؛ یعنی فرد میتواند سطح شناختی مغز این حوزه را تا سطوح بالاتری ارتقا دهد.
یکی از ابزارهایی که در بخش بازتوانی پس از نتایج چکاپ جامع مغز از آن استفاده میشود، بازیهای شناختی است، به این بازیها اصطلاحا «بازیهای جدی یا بازیهای شناختی» هم گفته میشود.
وقتی فرد جلوی نمایشگر قرار میگیرد و در حال بازی است، امتیازات و کارکرد چالاکی شناختی وی در نظر گرفته میشود و این امکان هم وجود دارد که حین بازی نوار مغزی کمّی یا نوعی تصویربرداری (طیفسنجی مادون قرمز) از نواحی خاص مغز وی گرفته شود. بر اساس این ارزیابی پایش تغییرات کارکردی و عصب-شناختی مغز طی جلسات بازتوانی امکانپذیر میشود.