ترس از ارتفاع چیست؟|راهنمای کامل علائم، علل و درمان فوبیای ارتفاع

ترس از ارتفاع چیست؟

ترس از ارتفاع یکی از واکنش‌های طبیعی بدن است که به ما کمک می‌کند در مواجهه با خطر سقوط، هوشیار بمانیم. اکثر افراد هنگام ایستادن روی پشت‌بام، پل بلند یا حتی نزدیک لبه یک مکان مرتفع، کمی اضطراب را تجربه می‌کنند و این کاملا طبیعی است. اما زمانی که این احساس شدت پیدا کند و زندگی روزمره را محدود سازد، به آن فوبیای ارتفاع گفته می‌شود. 

در اینجا امکان دارد سوال پیش بیاید که فوبیا چیست؛ فوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که فرد نسبت به موقعیتی که در واقع خطر جدی ندارد، ترس شدیدی را تجربه می‌کند و این ترس کاملاً از کنترل او خارج است. افراد مبتلا به ترس از ارتفاع حتی با تصور یک مکان بلند یا نگاه کردن از پنجره طبقه دوم دچار تپش قلب، لرزش یا سرگیجه می‌شوند. این ترس می‌تواند باعث اجتناب از فعالیت‌های روزمره، کاهش اعتماد به نفس و محدود شدن تجربه‌های زندگی شود. به همین دلیل شناسایی و درمان آن اهمیت زیادی دارد.

• اختلال در زندگی روزمره

ترس باید باعث محدود شدن فعالیت‌های شغلی، تفریحی یا حتی رفت‌وآمد شود. اگر فرد به دلیل ترس از ارتفاع نتواند زندگی روزمره خود را به شکل عادی ادامه دهد، این یک نشانه مهم فوبیا است.

راهکارهای درمان ترس از ارتفاع

هیچ فردی با ترس از ارتفاع به دنیا نمی‌آید و ذهن این ترس را در طول زندگی یاد می‌گیرد. خوشبختانه می‌توان آن را اصلاح کرد و یاد گرفت در مواجهه با ارتفاع آرام ماند. برای کاهش این اضطراب سه اصل مهم شناخت درست ترس، مواجهه آرام و تدریجی با آن و یادگیری مهارت‌های کنترل اضطراب وجود دارد. شناخت ترس به فرد کمک می‌کند تفاوت بین خطر واقعی و ترس ذهنی را تشخیص دهد. تمرین مواجهه تدریجی و تکنیک‌های آرام‌سازی باعث می‌شوند ترس از ارتفاع دیگر زندگی روزمره را محدود نکند و مسیر موثر درمان فوبیا و ترس طی شود.

۱. درمان شناختی-رفتاری (CBT)

درمان شناختی-رفتاری یا CBT یکی از موثرترین روش‌ها برای کاهش ترس از ارتفاع است. در این روش، فرد یاد می‌گیرد که افکار خود درباره موقعیت‌های ارتفاعی را شناسایی و بررسی کند. بسیاری از اضطراب‌ها ناشی از افکار اغراق‌‌شده و غیر واقعی هستند، مانند تصور «من قطعا می‌افتم» یا «یک اشتباه کوچک باعث فاجعه می‌شود». در CBT فرد یاد می‌گیرد که این افکار را با واقعیت مقایسه کند و آن‌ها را با جملات منطقی و آرام‌بخش جایگزین نماید، برای مثال «اگر آرام حرکت کنم، خطر خاصی وجود ندارد». هدف اصلی این روش این است که ذهن از حالت هشدار بیش از حد خارج شود و بدن نیز واکنش‌های افراطی به ارتفاع را کاهش دهد. با تکرار این تمرین‌ها، فرد می‌تواند اضطراب خود را کنترل کند و در مواجهه با ارتفاع احساس آرامش بیشتری داشته باشد.

۲. تجربه کنترل‌ شده ترس

یکی دیگر از روش‌های موثر درمان ترس از ارتفاع، تجربه کنترل‌ شده ترس است که به فرد امکان می‌دهد به‌صورت مرحله‌ای و تدریجی با موقعیت‌های ارتفاع مواجه شود. به جای قرار گرفتن ناگهانی در ارتفاع‌های بلند و تجربه اضطراب شدید، فرد از سطوح کم‌ خطر شروع می‌کند و کم‌ کم پیش می‌رود. این روش باعث می‌شود ذهن و بدن به آرامی یاد بگیرند که ارتفاع همیشه خطرناک نیست. شروع این مسیر می‌تواند با نگاه کردن از پنجره طبقه اول یا ایستادن کوتاه مدت روی یک چهار پایه باشد. سپس با همراهی یک فرد قابل اعتماد، فرد می‌تواند به پشت‌بام برود یا از پل عابر عبور کند و در مراحل بعد، استفاده از آسانسور شیشه‌ای یا حضور در ارتفاع‌های بالاتر را تجربه نماید. کلید موفقیت در مواجهه تدریجی این است که عجله نکنید، تا زمانی که اضطراب کاهش نیافته به مرحله بعد نروید و اگر اضطراب شدید شد، فقط یک قدم به عقب برگردید. تکرار این مواجهه‌ها به ذهن یاد می‌دهد که ارتفاع همیشه تهدید نیست و به مرور اضطراب کاهش می‌یابد.