
ذهن میمونی چیست؟ درمان وسواس فکری با نوروفیدبک
این روز ها کمتر کسی پیدا میشود که ذهنی خالی از فکر و خیال و مشغله داشته باشد و با آرامش و خیالی راحت به تمام کارهای روزمرهاش بپردازد. جالبتر از همه این است که افراد در پی کشف تمرکز و آرامش هستند، ولی یافتن این مسئله هم به نوعی حواس پرتی برای افراد محسوب میشود. این روز ها برای افزایش تمرکز و دوری از استرس، از روش درمان نوروفیدبک استفاده میکنند. اما با ما همراه باشید تا برای شما بیشتر از ذهن میمونی صحبت کنیم و ببینید که علائم آن چیست و چه راه درمانی دارد.
فهرست مطالب
ذهن میمونی چیست؟
ذهن میمونی حالتی است که ذهن پیوسته از شاخهای به شاخه دیگر میرود، بدون آنکه هدفی داشته باشد. اما اصطلاح ذهن میمونی به کجا برمیگردد؟ در بودا این اصطلاح به معنی چالش و دعوایی پایان ناپذیر میان دغدغه و استرسهای زندگی است. ذهن میمونی به معنای ذهن نگران، خیالباف، بی قرار و … است. در واقع انگار ذهن ما همچون یک میمون از شاخه ای به شاخه ی دگیری در حال پریدن است و آرام و قرار ندارد. به این نکته توجه کنید وقتی ده کار در ذهنمان اولویت بندی میشوند، در واقعیت یعنی هیچ کدام از آنها اصلا اولویتی ندارند. اولویت شما باید تنها یک موضوع در میان ده موضوع باشد.
اجازه دهید برای درک بیشتر، ذهن میمونی را با مثالی سادهتر برایتان توضیح دهیم:
در طول روز از این شبکه اجتماعی به شبکه اجتماعی دیگر میرویم، پیامهای چک شده را دوباره چک میکنیم، در همین حین حواسمان هست که قبضهای خانه را پرداخت کنیم. قبل از اینکه کاری را تمام کنیم کار دیگری را شروع میکنیم و تمام انرژی خود را سر اینها هدر میدهیم، بدون آنکه برای کارهای مهم وقت و انرژی بگذاریم.
اما مسئله فقط این نیست که ما ممکن است دچار ذهن میمونی شده باشیم یا این اختلالی است که فقط باعث میشود ما در طول روز نتوانیم کارهایمان را اولویت بندی کنیم. مسئله این است که این فریاد و هوارها در ذهنمان چه تاثیری بر روی جسم روح و آرامش روانی ما دارد و به صورت زنجیر وار چه اتفاقاتی و عوارضی را همراه خود به وجود میآورد؟
اصلی ترین علت ذهن میمونی ترس است. ترس از کامل نبودن، ترس از درست انجام ندادن و ترس از شکست. این ترس، استرس و اضطراب را همراه خودش میآورد. اضطراب طولانی مدت روی بدن عواقب جبران ناپذیر دارد و همین روند باعث میشود ذهن میمونی ما تشدید شود.
یعنی هرچه اضطراب شما بیشتر میشود، پرسه زنی شما در ذهنتان تشدید و همین اتلاف وقت شما را به همراه دارد. ناگهان به این نتیجه میرسید جز فکر و خیال کاری انجام ندادهاید و وقت شما در حال تمام شدن است.
بسیاری از ما تصور میکنیم که اگر ذهنمان دائم درگیر باشد، یعنی خلاقتر هستیم. یا اگر بتوانیم چند کار را با هم انجام دهیم، فردی هوشمند هستیم. ولی به این نکته توجه کردهاید که خروجی کار ما را غیر مفید میکند. اینکه به ذهن استراحت ندهیم، و فقط از آن کار بکشیم، باعث خستهتر شدن آن میشویم و زمان نمیدهیم بدون هیچ استرسی برای خودش بچرخد و ما را آدم خلاقتری کند.
پیشینه ذهن میمونی به کجا برمیگردد؟
ذهن آگاهی یا به طور خلاصه آگاهی به این که چه چیزی از ذهن ما عبور میکند بیشتر از گذشته در جامعه امروزی به آن اهمیت داده میشود چرا که تقریبا تمام مشکلات ریشه ذهنی دارد و توجه افراد سمت آن بیشتر شده است،این که خود را بشناسند،ذهن خود را کنترل کنند و به خود کمک کنند که تمرکز و آرامش بیشتری داشته باشند.
تاریخچه و پیشینهی ذهن میمونی به بودا و بوداییان بازمیگردد و در این میان هند هم از این تاریخ بی نصیب نبوده است. پرورش ذهن در این آیینها به دور از مسائل و دخالتهای دینی بوده است و بر این عقیده استوار بودند که پرورش ذهن باعث روشنگری زندگی خواهد شد.
تکنیک آرام کردن ذهن و رهاسازی از ذهن میمونی روشی نیست که مردم به تازگی از آن استفاده کنند، بلکه از 2500 سال پیش درآیین هند و بودا مورد استفاده قرار میگرفت. حال با بررسی اینکه هیچ کسی به غیر از خودمان نمیتواند به ما کمک کند بسیاری از افراد وارد این مسیر شده اند.
بودایی ها بر این باور بودند که با آرام سازی ذهن، بدن هم آرام میشود، نفرت و خشم درونی به صلح و آرامش تبدیل میشود.
اگر کامل تر بخواهیم بیان کنیم، اصطلاح آرام سازی ذهن از ذهن میمونی فقط مربوط به ادیان شرقی و بوداییان نمیشود، بلکه تمام ادیان و فرقههای مختلف این روش را در دل آموزههای خود جای داده اند. اما از لحاظ بیان گفتاری متفاوت است. بلکه همهی آنها نتیجه و سرانجام یک چیز را به همراه خود دارند وآن هم این است که ذهن را بپاییم و حواسمان باشد که در لحظهی حال قرار گرفته باشد ممکن است سخت به نظر برسد.ولی با تکرار و تمرین میتوانیم ذهن خود را از جدال بین استرس های گذشته و آینده فارغ کنیم و به صلح درونی برسیم.
چرا با ذهن میمونی رو به رو میشویم؟
علت این است که همهی ما در زندگی چالشهای متعددی را تجربه میکنیم. حسرت کارهای نکرده را در گذشته میخوریم و از فکر به آینده دچار اضطراب میشویم. شاید به این موضوع فکر کنید که چه زمانی این فکرها تمام میشود؟
در واقع جواب سوال این است که شما هر چقدر بیشتر به افکارتان پر و بال بدهید، آنها قویتر و قدرتمندتر میشوند و هر لحظه شما را بیشتر و بیشتر به باتلاق خودش فرو میبرند. ذهن میمونی سندرمهایی را برای افراد میتواند ایجاد کند مثل: اضطراب اجتماعی، کم خوابی، افسردگی و استرس کنترل نشده.
اما نگران نباشید، هرچقدر درباره عواقب ذهن میمونی گفتیم، حالا میخواهیم از قدرت ذهن بگوییم، ذهن بسیار قدرتمند است. همانطور که میتواند ما را در باتلاق اضطراب و تشویش فرو ببرد، از آن سمت هم میتواند خود را از شر این افکار خلاص کند.
۴ عامل مهم در بهم ریختگی ذهن که موثر هستند شامل:
• استرس در انجام کارهای روزانه
• داشتن اطرافی بدون نظم و به هم ریخته
• وسایل زیاد
• تمایل بیشتر ذهن به سمت افکار منفی
روش های آرام کردن ذهن میمونی
اگر ذهن شما بهم ریخته است و نمیتوانید جلوی پرسه زدن آن از درختی به درخت دیگر را بگیرید، به شما پیشنهاد میکنم تکنیک های زیر را برای یک بار هم که شده امتحان کنید.
1-مدیتیشن کنید
این روش بسیار برای آرام سازی ذهن و حتی جسم هم موثر است. مدیتیشن به شما کمک میکند ذهنی آرام داشته باشید و مفهوم در حال زندگی کردن را متوجه شوید. شما زمانی از مدیتیشن و ذهن آگاهی نتیجه میگیرید که این تمرین را به صورت مستمر و پیوسته انجام دهید.
2- افکار خود را بنویسید
هنگامی که در حال انجام کاری هستید یا نیاز به تمرکز کردن دارید و ذهنتان دائم در حال پرش و پرسه زدن است. یک کاغذ بردارید و تمام چیزهایی که از ذهنتان عبور میکنند را یادداشت کنید. با این روش به ذهن اجازه میدهید که آرام باشد. حال زمان تمرکز کردن روی نقطه اصلی و اولویت اول است. با این روش ذهن آرام میشود و آن هیاهوی داخل آن فروکش میکند.
4-کشیدن نفس عمیق را فراموش نکنید
دم و بازدم درست و با تمرکز باعث میشود، اکسیژن بیشتری به سلولهای بدن شما برسد و در آرام سازی ذهن شما موثر باشد. ورزش را در زندگی خود فراموش نکنید. ورزش باعث آزاد شدن هورمون سروتونین در مغز میشود و انجام دادن مرتب ورزش باعث تثبیت این هورمون در بدن خواهد شد و تاثیرات آن در بلند مدت بسیار چشمگیر است.
5- آرام سازی ذهن با نوروفیدبک
یکی از جدیدترین روشهای درمان ذهن میمونی و آرام سازی ذهن، کمک گرفتن از روش درمان نوروفیدبک است. جدیدترین و موثرترین روش درمانی شناخته شده است. مشهدی های عزیز میتوانند برای درمان وسواس فکری با نوروفیدبک به کلینیک روانشناسی و روانپزشکی مهر رضوی مشهد مراجعه کنند.
نکاتی برای داشتن ذهنی آرام
با تمامی این مطالب که بیان کردیم باید گوییم، بسیاری از فکرهایی که از ذهن ما عبور میکند و نشخوار فکری که انجام میدهیم خیلی از آنها هیچ ارزشی ندارند و فقط دادههای ذهنمان را زیاد میکنند و عملا هیچ فایدهای برای ما ندارند. حال چگونه این نشخوار فکری را کنترل کنیم و مراقب ورودی ذهن خود باشیم؟
همان طوری که گفتیم نویسندگی یکی از روشهایی است که برای آرام سازی ذهن به شما پیشنهاد میکنیم. نوشتن به شما کمک میکند خود را بهتر بشناسید و ذهن خود را تخلیه کنید.
- عواملی که باعث حواس پرتی یا اضطراب بیش از حد شما میشوند را محدود و کنترل کنید. به عنوان مثال شما میتوانید اعلانات و نوتیفیکیشنهای گوشی یا کامپیوتر خود را ببندید که در هنگام تمرکز دچار حواس پرتی نشوید.
- ساعاتی را برای وقت گذراندن در طبیعت یا تلاش برای تمرکز کردن اختصاص بدهید و خود را کاملا از فضای مجازی دور کنید.
- مطالعه را به سبک زندگی خود اضافه کنید. انتخاب کتابهایی که در حوزه سلامت روان و روانشناسی هستند در این مسئله میتواند کمک زیادی به شما بکند که خودتان را بهتر بشناسید و در زمان حال بودن را تجربه کنید.
جمع بندی
همیشه به این نکته توجه کنید که ذهنی آرام، جسمی آرام را همراه خودش میآورد. شما با خوب بودن خودتان حال خوب را هم به بقیه منتقل خواهید کرد. اگر مشکلی در ذهن خود دارید بهتر است هرچه سریعتر آن را حل کنید و به خود کمک کنید. لازم نیست تمام کارهای گفته شده را انجام دهید کافی است یک عادت درست را در پیش بگیرید و آن را به خوبی انجام دهید با این کار آرامش زیادی در زندگی خود حس خواهید کرد. همچنین میتوانید با مراجعه به کلینیک تخصصی مهر رضوی روش درمانی نوروفیدبک را امتحان کنید و از نتیجه آن شگفت زده خواهید شد. بعد میتوانید از خود بپرسید میمون ذهن من هنوز درحال جست و خیز است یا آرام گرفته است…!
واحد تحقیق و توسعه کلینیک تخصصی مهر رضوی