تفاوت متخصص اعصاب و روان با مغز و اعصاب + هر آنچه باید بدانید

روانپزشک و متخصص مغز و اعصاب دو رشته بسیار مهم در حوزه سلامت روان هستند که هر یک از آن‌ها نقش بسزایی را در درمان اختلالات روانی دارند. درک تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب بسیار مهم است زیرا؛ انتخاب درست میان این دو متخصص بر روی روند درمان بسیار اثرگذار خواهد بود. از این رو در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا به بررسی جزئیات تفاوت متخصص اعصاب و روان با مغز و اعصاب بپردازیم و پی ببریم که روانپزشک کیست و تخصص هر یک از این دو رشته مربوط به اعصاب و روان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم تا بتوانید به کمک آن متخصص مناسب را برای آغاز روند درمان خود انتخاب کنید.

برای درمان اختلالات روان به کدام پزشک مراجعه کنیم؟

برای این که بتوانید مشکلات و اختلالات اعصاب و روان را درمان کنید؛ باید به یک متخصص اعصاب و روان یا همان روانپزشک مراجعه کنید. روانپزشک با توجه به تخصص بالایی که در حوزه سلامت روان بیماران دارد، می‌تواند از روش‌های متنوع و مناسب جهت بهبود حال بیمار خود استفاده کند. در حقیقت روانپزشک‌ها آن دسته از افرادی هستند که بعد از گذراندن دوره پزشکی عمومی به این تخصص وارد شده‌اند و از جمله افرادی هستند که می‌توان به کمک آن‌ها درمان اختلالات روانی را انجام داد.

روانپزشک قادر است در طول روند درمان خود از روش‌های متنوعی به مانند گفتار درمانی و یا حتی دارو درمانی استفاده کند. پس اگر از جمله افرادی هستید که با مشکلاتی به مانند افسرگی، وسواس و یا اختلال دوقطبی مواجه هستید، توصیه ما به شما، مراجعه به متخصص اعصاب و روان یا همان روانپزشک در مشهد است. البته لازم به ذکر است که برخی از مشکلات و اختلالات روانی را می‌توان به کمک روانشناس نیز برطرف کرد.

روانپزشک چه کارهایی انجام می‌دهند؟

به صورت کلی یک روانپزشک متخصص وظایف و مسئولیت‌های مختلفی را دارد که در این بخش به برخی از مهمترین این موارد اشاره خواهیم کرد.

1. تشخیص اختلالات روانی

یکی از وظایف و کارهای اصلی که یک روانپزشک پیش از هر کاری انجام می‌دهد، مصاحبه‌های بالینی و استفاده از تست‌های روان‌شناختی برای پی بردن به اختلال روانی بیمار است. به صورت کلی یک روانپزشک تمامی جزئیات اعم از تاریخچه پزشکی، علائم و نشانه‌های بیمار را بررسی کرده و از آن‌ها برای تشخیص اختلال استفاده می‌کند.

2. تجویز دارو

یکی دیگر از وظایف روانپزشک، استفاده از درمان دارویی برای بهبود هر چه سریع‌تر بیمار است. داروهایی که روانپزشک از آن‌ها برای درمان بیماران استفاده می‌کند، اغلب داروهای ضدافسردگی و روان‌پریشی هستند. درمان دارویی بیشتر برای آن دسته از افرادی است که وضعیت بیماری آن‌ها به مراتب وخیم‌تر است.

3. روش‌های درمانی مختلف

علاوه بر درمان دارویی، روانپزشک از روش‌های مختلفی برای بهبود حال بیماران استفاده می‌کند که از جمله این روش‌ها می‌توان به درمان شناختی-رفتاری و درمان خانوادگی اشاره کرد. این روش‌های درمان به بیمار کمک خواهد کرد که بتواند مشکل خود را بهتر برطرف کند.

4. پیگیری و ارزیابی وضعیت بیمار

یک روانپزشک وظیفه دارد که به صورت مداوم وضعیت بیماران خود را مورد ارزیابی قرار دهد و براساس وضعیت بیماران روش‌های درمانی خود را تغییر دهد. از جمله پیگیری‌های یک روانپزشک می‌توان به، برنامه منظم ملاقات و ارزیابی هر چند وقت یکبار داروها اشاره کرد.

5. همکاری با سایر متخصصان

گاهی برای طی شدن روند درمان، متخصص اعصاب و روان یا همان روانپزشک نیاز به مشاوره دارد. در چنین شرایطی یکی از وظایف اصلی روانپزشک مشاوره با افراد متخصصی به مانند روانشناس‌ها و مشاورها در جهت بهبود وضعیت بیماران است.

6. آموزش و مشاوره

علاوه بر مواردی که به آن‌ها اشاره کردیم یکی دیگر از کارهایی که روانپزشک انجام می‌دهد، آموزش بیمار و خانواده‌ها در جهت درک بهتر اختلالات روانی است. به واسطه این کار بیمار و خانواده درک بهتری از بیماری شخص مورد نظر پیدا کرده و مدیریت آن به مراتب راحت‌تر خواهد شد.

با توجه به مواردی که به عنوان مسئولیت‌ها و کارهایی که یک روانپزشک انجام می‌دهد؛ می‌توان به این موضوع پی برد که بیماران با مراجعه به یک روانپزشک می‌توانند کیفیت زندگی خود را بهبود بخشیده و مشکلات روانی خود را به بهترین نحو برطرف کنند.

روانپزشک در چه مواردی می‌تواند کمک کند؟

همانطور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم، روانپزشکی شاخه‌ای از علم پزشکی است که در آن متخصص بر روی تشخیص، درمان و یا پیشگیری از اختلالات متمرکز است. از آنجایی که روانپزشک قادر به برطرف کردن طیف وسیعی از اختلالات روانی است، بسیاری از بیماران برای درمان اختلالات خود به دنبال کمک گرفتن از روانپزشک هستند.

روانپزشک در موارد بسیاری می‌تواند به بیماران کمک کند که از جمله این موارد می‌توان به حمله وحشت، توهمات ترسناک و افکار خودکشی اشاره کرد. به صورت کلی می‌توان گفت که بیماران برای درمان اختلالات روان‌شناختی و بسیاری از اختلالات روانی دیگر قادر به کمک گرفتن از متخصص اعصاب و روان خواهند بود که در بخش بعدی به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد.

مواردی که نیاز به مراجعه به روانپزشک دارد.

همانطور که در بخش قبل نیز به آن اشاره کردیم روانپزشک قادر به تشخیص، درمان و پیشگیری از طیف وسیعی از اختلالات است که در این بخش به برخی از مهمترین این موارد اشاره خواهیم کرد.

1. اختلالات اضطرابی

نگرانی و ترس برای همه ما وجود دارد؛ اما اگر میزان نگرانی و ترس بیش از حد و بی دلیل باشد، زندگی روزمره شخص را تحت شعاع خود قرار می‌دهد و بر روی زندگی روزمره فرد تاثیر می‌گذارد. در چنین شرایطی، یکی از بهترین گزینه‌ها جهت درمان، مراجعه به متخصص اعصاب و روان یا همان روانپزشک است.

2. افسردگی شدید

افسردگی یکی دیگر از مواردی است که اگر شدید و طولانی مدت باشد؛ شخص را به صورت کامل از اجتماع دور می‌کند؛ در صورت مواجه شدن با این نوع اختلال نیز می‌توانید به روانپزشک مراجعه کنید و روند درمان خود را به کمک آن طی کنید.

3. مشکلات مربوط به مواد مخدر

آن دسته از افرادی که به اعتیاد مواد مخدر و یا مشروبات الکلی گرفتار هستند نیز می‌توانند برای درمان خود به روانپزشک مراجعه کنند. بسیاری از افراد نیازی برای مراجعه به روانپزشک در صورت اعتیاد نمی‌بینند؛ اما لازم به ذکر است که درمان اعتیاد نیاز به تخصص و رویکرد خاصی دارد و گاهی نیز برای درمان اعتیاد نیاز به مصرف دارو است؛ از این رو در صورت مواجهه با اعتیاد همواره از روانپزشک برای درمان خود کمک بگیرید.

4. اختلالات شخصیتی

اختلالات شخصیتی شامل موارد متعددی می‌شوند که از جمله این موارد می‌توان به ضد اجتماع بودن اشاره کرد. در چنین شرایطی مراجعه به روانپزشک بسیار ضروری است و روانپزشک می‌تواند با ارائه راه کارهای درمانی مناسب مشکل بیمار را به صورت کامل برطرف کند.

5. اختلال استرس و وسواس

استرس و یا وسواس شدید از جمله مواردی است که در صورت تداوم، زندگی شخص را با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهد کرد. از این رو اگر با چنین مشکلی مواجه هستید؛ سریعا به روانپزشک مراجعه کنید تا به کمک آن بتوانید درمان خود را انجام دهید.

6. اختلال خواب

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که ببینید یک نفر از اعضای خانواده در زمان خواب شروع به حرکت کند و یا دچار مشکل بی‌خوابی باشد، بروز چنین رفتاری نشان‌ دهنده اختلالات روانی است. پس اگر به صورت مداوم با چنین مشکلی مواجه هستید، یکی از بهترین گزینه‌ها برای درمان، مراجعه به روانپزشک است.

7. اختلال غذا

علاوه بر اختلال خواب، اختلال غذایی نیز از جمله مواردی است که برای درمان آن نیاز است به روانپزشک مراجعه گردد. اختلالات غذایی شامل مواردی از جمله پرخوری و یا بی اشتهایی است.
8. مشکلات روانی ناشی از مشکلات جسمی
زمانی که فرد با مشکلات جسمی مواجه است؛ ممکن است که این مشکلات بر روی روان فرد نیز تاثیرات منفی بگذارد؛ در صورت بروز چنین مشکلاتی مراجعه به روانپزشک و یا همان متخصص اعصاب و روان بسیار مهم است و با درمانگر می‌تواند به بیمار کمک کند تا بتواند با مشکل جسمی خود کنار آید.

تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب

برای پی بردن به تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب نیاز به یک مقایسه کلی میان این دو تخصص است که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

1. تخصص

یکی از موارد تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب در زمینه تخصص است؛ روانپزشک، در حقیقت پزشکی است که در زمینه تشخیص و درمان اختلالات روانی تخصص دارد و در طول درمان خود ممکن است از روش‌های دارویی نیز کمک بگیرد؛ این مسئله در حالی است که متخصص اعصاب و روان، درمانگری است که بیشتر به اختلالات سیستم عصبی به مانند سکته مغزی و یا آلزایمر می‌پردازد.

2. آموزش و تحصیلات

یه صورت کلی روانپزشک بعد از طی کردن دوره پزشکی خود، دوره‌های تخصصی در زمینه روانپزشکی را می‌گذراند و طول دوره آن چیزی حدود 4 الی 5 سال است و این موضوع در حالی است که یک متخصص اعصاب و روان بعد از طی کردن دوره آموزشی خود در مقطع پزشکی، دوره‌های نورولوژی را پشت سر می‌گذارد و بیشتر با آناتومی مغز و سیستم عصبی سر و کار دارد. پس می‌توان این مورد را نیز یکی از موارد تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب دانست.

3. روش‌های درمانی

همانطور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم یک روانپزشک در طول درمان خود ممکن است از روش‌های مختلفی از جمله دارویی و یا درمان شناختی-رفتاری استفاده کند؛ اما یک متخصص بیشتر به درمان سیستم عصبی می‌پردازد. این مورد را نیز می‌توان یکی از موارد تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب دانست.

4. محیط کار

هم روانپزشک و هم متخصص مغز و اعصاب می‌توانند در محیط‌های مختلف کار کنند. به عنوان مثال روانپزشک می‌تواند در مراکز توانبخشی و یا همان مراکز ترک اعتیاد نیز فعالیت کند؛ اما در مورد متخصص مغز و اعصاب استریل بودن محل کار بسیار مهم است. این موضوع نشان دهنده تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب از نظر محل کار است.

5. حقوق

متخصص اعصاب و روان و مغز و اعصاب از نظر میزان حقوق نیز با یکدیگر متفاوت هستند و بسته به کشوری که در آن مشغول به فعالیت هستند درآمد آن‌ها متفاوت است. به عنوان مثال در کشور آمریکا میزان حقوق یک متخصص اعصاب و روان بیشتر از متخصص مغز و اعصاب است و در ایران این موضوع بالعکس است.

6. عارضه و علائم بیماران

علاوه بر مواردی که به آن‌ها اشاره کردیم یکی دیگر از موارد تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب، علائم و عارضه بیماران است. به صورت کلی بیمارانی که به روانپزشک یا متخصص اعصاب و روان مراجعه می‌کنند دارای علائمی به مانند افسردگی، اضطراب و نوسانات خلقی هستند و این موضوع در حالی است که بیمارانی که به متخصص مغز و اعصاب مراجعه می‌کنند بیشتر علائمی به مانند سرگیجه، لرزش و ضعف عضلانی، مشکلات بینایی و سکته مغزی را دارند.

با توجه به مواردی که در این بخش به آن‌ها اشاره کردیم، می‌توان گفت که این موضوع کاملا درست است که هر دو متخصص در زمینه سلامت روان بیماران تخصص دارند، اما تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب در زمینه درمان بسیار متفاوت است و برای موارد خاصی می‌توان از هر یک کمک گرفت.

کار متخصص مغز و اعصاب چیست؟

متخصص مغز و اعصاب به عنوان یک نورولوژیست به بررسی تشخیص و درمان اختلالات سیستم عصبی می‌پردازد. سیستم عصبی شامل موارد متعددی است که از جمله آن‌ها می‌توان به مغز، نخاع و اعصاب محیطی اشاره کرد. اختلال در هر یک از مواردی که نام بردیم تاثیر منفی را بر روی کیفیت زندگی افراد خواهد گذاشت. در ادامه به برخی از وظایف متخصص مغز و اعصاب نیز اشاره می‌کنیم.

1. تشخیص بیماری

مرحله اول در مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب، شناسایی است. در این مرحله متخصص مغز و اعصاب تاریخچه پزشکی فرد بیمار را بررسی می‌کند و یا به کمک یکسری آزمایش‌های بالینی به دنبال یافتن مشکل است. بیماری‌هایی که متخصص مغز و اعصاب به دنبال یافتن نشانه‌های آن است عبارتند از سکته مغزی، آلزایمر و پارکیسنون که هر یک علائم خاص خود را دارند و مربوط به بخش سیستم عصبی هستند.

2. درمان

بعد از تشخیص بیماری، متخصص مغز و اعصاب به دنبال این است که یک راه کار مناسب را برای درمان بیمار خود ارائه کند. این روش‌های درمانی شامل مواردی از جمله درمان دارویی، فیزیوتراپی و مداخلات جراحی است. روند درمان یک متخصص مغز و اعصاب کمی پیچیده‌تر از یک متخصص اعصاب و روان است.

3. مدیریت درد

متخصص مغز و اعصاب تخصص لازم در زمینه میگرن، نورپانی و دردهای مزمن دارد و به واسطه برنامه‌های درمانی خود قادر به مدیریت درد خواهد بود.

دلایلی که باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید

مراجعه به متخصص مغز و اعصاب به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد که در ادامه به برخی از این دلایل اشاره خواهیم کرد.

1. مشکلات حرکتی

اگر خودتان و یا اطرافیان شما دچار مشکلات حرکتی به مانند لرزش، ضعف عضلانی و عدم تعادل هستند؛ مراجعه به متخصص مغز و اعصاب بسیار ضروری است. این قبیل مشکلات ناشی از اختلالات عصبی از جمله پارکینسون و سکته مغزی هستند و هر چه زودتر باید به آن‌ها رسیدگی شود.

2. اختلال خواب

اختلال خواب همانطور که می‌تواند یکی از نشانه‌های اختلالات روانی باشد، یکی از دلایل آن می‌تواند اختلالات عصبی باشد. متخصص مغز و اعصاب با بررسی و ارزیابی وضعیت بیمار می‌تواند در صورت بروز مشکل عصبی یک راهکار مناسب را جهت درمان ارائه کند.

3. سردردهای مزمن

سردرد یکی از مشکلاتی است که ممکن است همه ما با آن مواجه شویم؛ اما اگر سردردهای طولانی مدت و همراه با تهوع و حساسیت به نور دارید؛ همواره سعی کنید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید و مشکل خود را با او در میان بگذارید. متخصص مغز و اعصاب به خوبی می‌تواند نوع سردرد را تشخیص داده و راه کار مناسب جهت درمان سردردهای مزمن را به کار گیرد.

4. صرع و تشنج

یکی دیگر از دلایلی که نیاز به مراجعه به متخصص مغز و اعصاب دارد؛ بیماری‌هایی به مانند صرع و تشنج هستند. با مراجعه به متخصص می‌توانید نوع و علت تشنج خود را شناسایی کنید و مشکل خود را به کمک متخصص مغز و اعصاب به صورت کامل برطرف کنید.

5. آسیب‌های مغزی

در صورت بروز تروما و یا آسیب‌های مغزی، حتی اگر علائم فوری وجود نداشته باشد، مراجعه به متخصص مغز و اعصاب بسیار ضروری است؛ دلیل این سخن نیز این است که اگر فرد دچار آسیب‌های مغزی شده باشد و توجهی به آن نداشته باشد ممکن است در آینده دچار مشکلات جدی‌تری شود.

6. بیماری‌های خودایمنی

بیماری‌هایی به مانند اسلکروز چندگانه تاثیرات بسیار مخربی را بر روی سیستم عصبی دارند؛ به همین دلیل نیز در صورت بروز مشکلات خودایمنی همواره سعی کنید در سریع‌ترین زمان ممکن به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

7. مشکلات حسی

اختلالات حسی ممکن است در اندام‌های مختلفی از بدن صورت گیرد و نشانه‌های اولیه آن نیز به صورت سوزن سوزن شدن بروز کند. مشکلات حسی یکی از دلایل مشکلات عصبی است؛ از این رو در صورت بروز چنین علائمی سریعا به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید و درمان خود را به کمک آن پیگیری کنید.

8. مشکلات حافظه

در صورتی که در طول روز بارها یک موضوع را فراموش می‌کنید و این مشکل زندگی روزمره شما را تحت تاثیر خود قرار داده است؛ مراجعه به متخصص مغز و اعصاب بسیار ضروری است؛ چرا که این مشکل می‌تواند شروع مشکلات جدی‌تری به مانند آلزایمر باشد و در صورت رسیدگی دیر هنگام دیگر نمی‌توان آن را درمان کرد.

دکتر روانپزشک یا متخصص اعصاب و روان برای چه بیماری است؟

همانطور که در بخش قبل نیز به آن اشاره کردیم از متخصص مغز و اعصاب برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌های سیستم عصبی کمک گرفته می‌شود. پس با توجه به این مسئله می‌توان گفت که تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب کاملا مشخص است و می‌توان برای درمان اختلالات خلقی، اضطرابی و یا گاهی موارد برای مشکلات روان‌پزشکی به مانند اسکیزوفرنی به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرد.
از آنجایی که متخصص مغز و اعصاب به ارتباط میان جسم و روان می‌پردازد؛ تاثیر بسزایی را بر روی بهبود کیفیت زندگی افراد دارد و سلامت عمومی را برای بیماران به ارمغان خواهد آورد.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم شما عزیزان را با برخی از موارد تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب بپردازیم و وظایف هر یک را شرح دهیم. همانطور که در این مطلب نیز به آن اشاره کردیم، تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب در زمینه‌های مختلفی است که از جمله این موارد می‌توان به تخصص، روش‌های درمانی و نیز تحصیلات آن‌ها اشاره کرد. به عنوان مثال در صورت بروز مشکلات اختلال روانی به مانند افسردگی بهترین گزینه متخصص روانپزشک و یا همان اعصاب و روان است.
در پایان جا دارد به این موضوع اشاره کنیم که شناخت تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب بسیار حائز اهمیت است، چرا که با مراجعه به متخصص مناسب؛ می‌توان بهترین روش درمانی را به کار گرفت.

سوالات متداول

تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب چیست؟

تفاوت متخصص اعصاب و روان با متخصص مغز و اعصاب شامل موارد مختلفی است که از جمله این موارد می‌توان به تخصص ‌آن‌ها و نیز روش‌های درمانی آن‌ها اشاره کرد. به عنوان مثال متخصص اعصاب و روان در زمینه اختلالات روانی تخصص دارد و متخصص مغز و اعصاب در زمینه سیستم عصبی تخصص دارد.

چرا برای درمان باید به تفاوت روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب توجه داشته باشیم؟

برای این که بتوان بهترین متخصص را برای پیگیری درمان انتخاب کرد؛ نیاز به شناخت موارد تفاوت متخصص اعصاب و روان با متخصص مغز و اعصاب است. دلیل این سخن نیز این است که هر یک از این دو رشته برای درمان طیف خاصی از بیماری‌ها تخصص دارند و به همین دلیل نیز شناخت کافی بسیار مهم است.

برای درمان افسردگی به کدام متخصص مراجعه کنیم؟

از آنجایی که افسردگی از جمله اختلالات روانی به شمار می‌رود؛ و از آنجایی که متخصص اعصاب و روان در زمینه اختلالات روانی تخصص دارد، بهترین گزینه مراجعه به روانپزشک یا متخصص اعصاب و روان است.

واحد تحقیق و توسعه: کلینیک تخصصی مهر رضوی