تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب چیست؟

روانپزشکی و متخصص مغز و اعصاب هر دو تخصص‌هایی از رشته پزشکی هستند؛ اما نحوه کار این دو رشته کاملا با یکدیگر متفاوت می‌باشد و نمی‌توان این دو رشته را یکی دانست. در هر یک از این تخصص‌ها برای درمان بیمار به یکسری مهارت‌ها نیاز است که با تخصص دیگر متفاوت می‌باشد. فرد بیمار بسته به علائمی که دارد می‌تواند به متخصص مغز و اعصاب و یا روانپزشک مراجعه کند. به عنوان مثال اگر شخص با ضربه مغزی مواجه شده باشد، درمان این شخص بر عهده متخصص مغز و اعصاب خواهد بود و اگر بیماری شخص ناشی از اضطراب و استرس باشد می‌تواند از متخصص روانپزشک کمک بگیرد. حال در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا به بررسی تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب بپردازیم و ببینیم که روانپزشک کیست و کار آن در چه زمینه‌ای است.

مقایسه روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب

این مسئله کاملا درست است که میزان تحصیل دکتر روانپزشک و متخصص مغز و اعصاب به یک اندازه است؛ اما تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب در نحوه کار این حرفه دیده می‌شود. به بیان ساده می‌توان گفت که تفاوت اصلی این دو حرفه در مراجعه کنندگان و روش‌هایی است که برای درمان از آن‌ها استفاده می‌شود. همانطور که می‌دانید مغز پیچیده‌ترین عضو بدن به شمار می‌رود و از آنجایی که کنترل کل بدن در اختیار آن است؛ حساس ترین عضو نیز به شمار می‌رود.

به صورت کلی در یک مقایسه ساده می‌توان تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب را فهمید. به عنوان مثال روانپزشک بیشتر به علائمی توجه می‌کند که ریشه اصلی آن مربوط به مغز است و منجر به ناراحتی و اضطراب در شخص می‌شود؛ این قبیل بیماری‌ها زندگی روزمره شخص را مختل خواهند کرد؛ اما قضیه در مورد متخصص مغز و اعصاب بدین صورت نیست و در این بخش به قسمتی از مغز پرداخته می‌شود که عملکرد آن به صورت غیر ارادی است. به عنوان مثال انزوای اجتماعی را می‌توان یک بیماری ارادی نامید و سکته مغزی را یک عمل غیر اردای دانست. در ادامه با ما همراه باشید تا برخی از تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب را در قالب مقایسه نام ببریم.

تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب

محیط کار

یکی از مواردی که می‌توان به واسطه آن تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب را متوجه شد، محیط کاری آن‌ها می‌باشد. روانپزشکان می‌توانند در محیط‌های مختلفی فعالیت نمایند که یکی از این موارد مراکز ترک اعتیاد می‌باشد. اما یک متخصص مغز و اعصاب اغلب در یک اتاق معاینه استریل کار می‌کند و وسایل زیادی را در اتاق آن شاهد نخواهیم بود.

حقوق

یکی دیگر از موارد تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب، در زمینه حقوق می‌باشد و بسته به کشوری که در آن حضور دارید میزان حقوق در هر یک از این رشته‌ها متفاوت می‌باشد. به عنوان مثال متوسط درآمد یک متخصص مغز و اعصاب در آمریکا 192 هزار دلار و در روانپزشکی 234 هزار دلار می‌باشد.

وظایف

روانپزشکان و متخصصان در زمان مواجهه با بیمار هر دو وضعیت بیمار را بررسی و به بیمار وضعیتی که دارد را اطلاع می‌دهند. یکی از شباهت‌هایی که روانپزشکی و تخصص مغز و اعصاب با یکدیگر دارند، نوشتن نسخه دارو برای درمان بیمار می‌باشد. البته لازم به ذکر است که افراد روانپزشک زمان بیشتری را با بیماران خود سپری می‌کنند و طول دوره درمان یک روانپزشک بیشتر از متخصص مغز و اعصاب است و این یکی از موارد تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب است؛ دلیل این سخن نیز این است که متخصص مغز و اعصاب تنها با وضعیت فیزیکی بیمار سر و کار دارد، اما روانپزشک با وضعیت فیزیکی و روحی بیمار سر و کار دارد. در ادامه به وظایف هر یک از این دو تخصص خواهیم پرداخت تا بیشتر به تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب پی ببرید.

روانپزشک

دکتر روانپزشک در زمینه سلامت روان تخصص دارد و بیشتر مراجعان آن از نظر سلامت روان دچار مشکل هستند. روانپزشک برای شروع به کار خود نیاز به مدرک پزشکی و پروانه کار دارد. از آنجایی که روانپزشک با وضعیت روحی یک بیمار سر و کار دارد؛ باید گوش شنوای خوبی داشته باشد و بیشتر زمان خود را صرف تعامل با بیماران خود کند. به صورت کلی می‌توان برخی از وظایف یک روانپزشک را تجویز دارو، مشاهده وضعیت بیمار، به روز رسانی پرونده بیمار و تشخیص بیماری آن دانست.

متخصص مغز و اعصاب

این نوع تخصص با نام بالینی شناخته می‌شود و برای شروع به کار در این تخصص نیاز به مدرک پزشکی و پروانه کار خواهید داشت. متخصص مغز و اعصاب بعد از اخذ مجوز خود می‌تواند به صورت خصوصی و یا دولتی اقدام به فعالیت نماید. به صورت کلی بیمارانی که به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه می‌کنند، از نظر سیستم عصبی دچار مشکل هستند. در این حرفه نیز متخصص باید روابط اجتماعی خوبی داشته و با بیمار به خوبی ارتباط برقرار کند. از جمله وظایف یک متخصص مغز و اعصاب می‌توان به بررسی سوابق بیمار، تجویز آزمایش و درمان بیمار اشاره کرد.

کار روانپزشک چیست؟

روانپزشک، پزشکی است که بر روی شناسایی، تشخیص و درمان بیمار تمرکز دارد و روانپزشک پیش از هر کاری بیمار را از نظر علائم بررسی خواهد کرد و مشکلات آن را شناسایی و بهترین روش درمانی را برای آن مشخص خواهد کرد. درمان در این حرفه شامل مشاوره، درمان‌های دارویی و رفتار درمانی می‌باشد. لازم به ذکر است که بیشتر داروهایی که برای بیماران تجویز می‌شوند تثبیت کننده خلق خود و آرامش بخش هستند.

در مطب روانپزشک از روش‌های متفاوتی برای درمان بیماران استفاده می‌شود که از جمله این روش‌ها می‌توان به نوردرمانی و درمان‌های تحریک مغز اشاره کرد که یکی از موثرترین این موارد روش تحریک عمقی مغز یا DBS می‌باشد. این نحوه درمان یکی از موارد تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب می‌باشد.

کار متخصص مغز و اعصاب چیست؟

متخصص مغز و اعصاب در حقیقت پزشکی است که بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی، مغز و یا ستون فقرات را مورد بررسی قرار خواهد داد و درمان این بخش‌ها را بر عهده دارد. متخصص مغز و اعصاب برای شناسایی یک بیماری برای بیمار خود یک و یا چند آزمایش را مشخص خواهد کرد و بعد از شناسایی بیماری بهترین راه کارهای درمانی را برای آن ارائه خواهد کرد.
درمان‌های عصبی شامل توانبخشی و مصرف دارو می‌باشد. البته لازم به ذکر است که همیشه برای درمان به دارو نیازی نیست و برای برخی از بیماری‌های حاد در سیستم عصبی نیاز به جراحی مغز می‌باشد. این مورد یکی از موارد نشان دهنده تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب می‌باشد.

بیماری‌هایی که باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنیم؟

تشنج

تشنج چه به صورت خفیف رخ دهد و چه شدید برای درمان آن باید به پزشک مراجعه کنید. تشنج به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که یکی از این موارد صرع می‌باشد. صرع درمان خاصی ندارد و تنها کاری که می‌توان انجام داد کاهش علائم آن به واسطه تجویز دارو می‌باشد. البته لازم به ذکر است که همه تشنج‌ها ناشی از صرع نیستند و ممکن است دلایل مختلفی داشته باشند. پس با توجه به این مسئله تشنج یکی از مواردی است که برای درمان آن باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

سکته مغزی

یکی دیگر از مواردی که به مانند تشنج بسیار سریع رخ می‌دهد و امکان پیش بینی آن وجود ندارد، سکته مغزی می‌باشد. البته میان این دو بیماری تفاوت‌هایی نیز وجود دارد که یکی از این موارد این است که سکته می‌تواند رگ‌های مغز را ترکانده و خون اکسیژن دار را به مغز وارد کند، که این مسئله آسیب‌های جدی را در پی خواهد داشت. یک متخصص مغز و اعصاب می‌تواند در حین رخ دادن سکته مغزی اقدام به درمان بیمار و تجویز دارو برای جلوگیری از خون ریزی کند.

آلزایمر

افرادی که دارای سنین بالا هستند، ممکن است دچار فراموشی شوند که این مسئله در مقدار کم، چندان خطرناک نیست و می‌توان گفت که طبیعی است. اما اگر این نوع فراموشی به زندگی روزمره شما آسیب وارد کرد، زمان ان رسیده است که به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید و مشکل خود را با او در میان بگذارید.
مشکل در راه رفتن و سایر حرکات: مشکل در راه رفتن و یا اختلال در یکی از اعضای بدن می‌تواند ناشی از یک مشکل بسیار جدی ناشی از سیستم عصبی باشد. برای برطرف کردن این مشکل متخصص مغز و اعصاب می‌تواند وضعیت شخص را مورد بررسی قرار دهد و مشکل اصلی فرد را شناسایی و نسبت به درمان آن اقدام کند. همواره این نوع اختلالات را جدی بگیرید؛ زیرا ممکن است به دلیل بیماری‌هایی به مانند تومور مغزی و یا سکته مغزی باشند.

بیماری‌هایی که باید به روانپزشک مراجعه کنیم؟

اختلال افسردگی

افرادی که دارای افسردگی هستند، همواره خود را به دور از اجتماع قرار می‌دهند و درگیری‌های ذهنی بسیاری دارند. همچنین لازم به ذکر است که افراد دارای افسردگی همواره دارای اختلال خلقی هستند و به صورت دائم دلیل برای ناراحتی خود دارند. این افراد بعد از مدتی ممکن است حتی میل به زندگی را نیز به مراتب از دست بدهند. البته لازم به ذکر است که تمامی موارد احساس ناراحتی و غم افسردگی شناخته نمی‌شوند و اگر از یک برهه زمانی طولانی‌تر شود، فرد دچار افسردگی شده است.
افرادی که با این بیماری درگیر هستند، برای رفع مشکل خود می‌توانند از روانپزشک کمک گرفته و بیماری خود را با مشاوره و یا تجویز دارو به واسطه روانپزشک درمان کنند.

اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی یک بیماری بسیار خطرناک است که بر روی روان افراد تاثیرات مخرب بسیاری را خواهد گذاشت. این بیماری به صورت مستقیم بر روی تفکر، درک و احساسات فرد تاثیر می‌گذارد و زندگی شخص را به صورت کامل مختل خواهد کرد. البته این بیماری خیلی شایع نیست و تعداد بسیار کمی از افراد با آن مواجه هستند. متاسفانه این بیماری هیچگاه به صورت کامل درمان نخواهد شد و تنها به واسطه کمک گرفتن از روانپزشک می‌توان آن را تا حدودی کنترل کرد.
این بیماری هیچ ربطی به چند شخصیتی بودن ندارد و تنها روان پریشی را به همراه دارد و فرد قادر به تشخیص واقعیت از تصورات خود نخواهد بود.

اختلال دو قطبی

اختلال دو قطبی به بیان ساده به تغییر رفتار فرد بیمار از افسردگی به شیدایی شناخته می‌شود. در گذشته این بیماری را با نام شیدایی و یا عاشقی شدید می‌شناختند. بیماری اختلال دو قطبی بسیار جدی است و بهتر است که در سریع‌ترین زمان ممکن شخص به یک کلینیک روانپزشکی مراجعه کرده و مشکل خود را با روانپزشک در میان بگذارد.

آیا نحوه درمان روانپزشک با متخصص مغز و اعصاب متفاوت است؟

همان طور که در این مطلب به برخی از موارد تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب پرداختیم؛ می‌توان گفت که این دو حرفه در موارد بسیاری با یکدیگر تفاوت دارند که از جمله این موارد می‌توان به نحوه درمان، مراجعه کنندگان و محیط کار آن‌ها اشاره کرد. به عنوان مثال نحوه درمان یک متخصص مغز و اعصاب بستگی به حالات فیزیکی بیمار دارد و روش درمان یک روانپزشک بیشتر مرتبط با وضعیت روحی بیمار می‌باشد.

پس می‌توان گفت که تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب کاملا مشخص است و نمی‌توان این دو تخصص را با یکدیگر یکی دانست.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم شما عزیزان را با برخی از موارد تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب آشنا کنیم و نحوه درمان در هر یک از این دو حرفه را مورد بررسی قرار دهیم. همان طور که در این مطلب نیز به آن اشاره کردیم، یکی از موارد تفاوت روانپزشک با مغز و اعصاب در نحوه درمان این دو حرفه می‌باشد که کاملا با یکدیگر فرق دارد. به صورت کلی روانپزشک‌ها بیشتر بر روی عملکرد ارادی مغز کار می‌کنند و متخصص مغز و اعصاب بیشتر بر روی موارد مربوط به بخش غیر ارادی مغز کار می‌کند.
در پایان جا دارد به این مورد نیز اشاره کنیم که برخی از بیماری‌های مربوط به روان، بسیار خطرناک هستند و اگر در زمان طلایی بیماری اقدام به درمان آن نکنید ممکن است در آینده مشکلات بسیاری را برایتان ایجاد کننده و زندگی شما را تحت شعاع خود قرار دهند. از این رو همواره در زمان بروز کوچکترین مشکل روانی و یا سیستم عصبی با مراجعه به روانپزشک و یا متخصص مغز و اعصاب مشکل خود را پیگیری کنید.

واحد تحقیق و توسعه: کلینیک تخصصی مهر رضوی