تفاوت روانشناس با تراپیست + تراپیست کیست؟
یکی از سوالاتی که معمولا ذهن مراجعه کنندگان را به خود مشغول میکند، این است که تفاوت روانشناس با تراپیست چیست؟روانشناس کیست؟ تراپیست کیست؟ با وجود اشتراکهای بسیاری که این دو رشته با یکدیگر دارند؛ اما یکسری تفاوتهای مهم وجود دارد که این دو را از یکدیگر تفکیک میکند. اگر به دنبال این هستید که به تفاوتها و شباهتهای دو شغل روانشناسی و تراپیست پی ببرید، در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا اطلاعات کامل و جامعی را در این خصوص تفاوت روانشناس با تراپیست خدمت شما عزیزان ارائه کنیم.
فهرست مطالب
روانشناس کیست؟
روانشناس یک فرد متخصص است که به مطالعه و تحلیل رفتارها و فرآیندهای ذهنی انسانها میپردازد. وظیفه اصلی روانشناسان، کمک به افراد در شناسایی و درک بهتر مشکلات روانی و رفع آنها است. آنها از ابزارها و تکنیکهای مختلفی مانند مصاحبه، تستهای روانشناسی و مشاوره استفاده میکنند تا به مراجعین خود در رسیدن به راهحلهای مناسب و اثربخش برای مشکلاتشان کمک کنند. به صورت کلی میتوان گفت که روانشناس شخصی است که از دانش خود در جهت بهبود مشکلات روانی به مانند اختلالات روانی، مشکلات رشدی و… میپردازد.
این آموزشهای گسترده به روانشناسان امکان میدهد تا به درک عمیقتری از رفتار و تجربیات ذهنی انسان دست یابند. آنها میتوانند با استفاده از روشهای مختلف مشاهده، آزمایش و مصاحبه در کلینیک روانشناسی، به شناسایی الگوهای رفتاری و شناختی افراد بپردازند. به صورت کلی روانشناسها به سه دسته تقسیم بندی میشوند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
1. روانشناسی کاربردی: این دسته از روانشناسان به صورت عملی از اصول روانشناسی برای بهبود بیماران خود استفاده میکنند. روانشناسان تربیتی، صنعتی و سازمانی از این دسته محسوب میشوند. به صورت کلی این نوع روانشناسی به دنبال بهبود کیفیت زندگی افراد است.
2. روانشناسی سلامت و روان: روانشناسی سلامت و روان به مطالعه نقش عوامل روانی در پیشگیری، بروز و درمان بیماری ها می پردازد. این شاخه از روانشناسی به بررسی تأثیر استرس، اضطراب، افسردگی و سایر عوامل روانی بر سلامت جسمی و روانی افراد می پردازد. علاوه بر این در این شاخه از روانشناسی به بررسی رفتارهای سالم به مانند ورزش و تغذیه نیز توجه میشود.
3. روانشناسان پژوهشگر: روانشناسان پژوهشگر همانطور که از نام آن مشخص است بیشتر به مطالعه رفتاری انسان و حیوانات میپردازند. یکی از اهداف اصلی روانشناسی پژوهشگر، توسعه دانش و نظریات روانشناسی است. این قبیل روانشناسان با انجام تحقیقات گسترده، به بررسی و آزمون فرضیه های موجود در روانشناسی می پردازند و در صورت نیاز، به ارائه نظریات و مدل های جدید می پردازند.
با توجه به مواردی که به آنها اشاره کردیم میتوان به این موضوع پی برد که افراد بیشتر زمانی به روانشناس نیاز پیدا خواهند کرد که با مشکلاتی به مانند اختلالات شدید روانی، توهم و هذیان و نیز نیاز به درمان فوری اشاره کرد.
تراپیست کیست؟
تراپیست یک اصطلاح کلی برای آن دسته از افرادی است که در حوزه سلامت روان مشغول به فعالیت هستند. این دسته از افراد برای کمک به سلامت روان بیماران میکوشند و سعی میکنند رفاه ذهنی و عاطفی را برای بیماران به همراه بیاورند. تراپیستها در مقایسه با مشاوران، آموزشهای عمیقتری در زمینههای مختلف روانشناسی مانند روانشناسی بالینی، شناختی، اجتماعی و غیره دریافت میکنند.
همچنین آموزشهای عملی در حوزه ارزیابی، مشاوره و درمان را فرا میگیرند. این تخصص و آموزشهای تراپیستها به آنها امکان میدهد تا به صورت عمیقتر به بررسی و درمان مشکلات روانی افراد بپردازند. آنها میتوانند با استفاده از روشهای درمانی پیشرفته، تغییرات اساسی در افکار، احساسات و رفتارهای افراد ایجاد کنند.
چیزی که مشخص است، این است که فعالیت تراپیست بر پایه دانش عملی روانشناسی، مشاوره و سایر رشتههای مرتبط پایه ریزی شده است. تراپیستها به کمک جلسات درمانی به صورت خصوصی و یا گروهی اقدام به درمان بیماران خود میکنند.
به عنوان مثال تراپیست به بیماران کمک میکند تا که بتوانند با افراد جامعه رابطهای سالم و سازنده برقرار کنند، اعتماد به نفس خوبی داشته باشند و نیز بتوانند به چالشهای موجود در زندگی خود غلبه کنند. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا به بررسی تفاوت روانشناس با تراپیست بپردازیم.
تفاوتهای تراپیست با روانشناس
به صورت کلی تمامی روانشناسان را میتوان به عنوان درمانگر نامید؛ اما در مورد تراپیست این قضیه صدق نمیکند و نمیتوان همه تراپیستها را درمانگر و یا روانشناس دانست. دلیل این سخن نیز این است که روانشناس فردی است که در دوره آموزشی خود تمامی موارد مربوط به رفتار و فرآیندهای ذهنی انسان را فرا میگیرد و قادر است بهترین راهکارهای درمانی را برای درمان بیماران خود ارائه کند. در ادامه به برخی از مهمترین موارد تفاوت روانشناس با تراپیست خواهیم پرداخت.
تحصیلات
یکی از موارد تفاوت روانشناس با تراپیست در زمینه تحصیل است؛ معمولا افراد تراپیست دارای مدرک کارشناسی ارشد و یا دکترا در زمینههای مختلف روانشناسی به مانند مشاوره، درمان خانواده و نیز روان درمانی هستند؛ این مسئله در حالی است که یک روانشناس دارای مدرک ارشد و یا دکترا در زمینه روانشناسی است. به همین دلیل نیز نمیتوان همه تراپیستها را درمانگر نامید.
نوع خدمات ارائه شده
یکی دیگر از موارد تفاوت روانشناس با تراپیست نوع خدمات ارائه شده است، تراپیست بیشتر بر درمان اختلالات روانی و ارائه مشاوره به افراد، زوجها و نیز خانوادهها تمرکز دارد؛ اما روانشناس فردی است که علاوه بر درمان، در زمینههای دیگری از جمله ارزیابی شخصیت فرد و نیز مشاوره شغلی و تحصیلی نیز فعالیت دارد.
نحوه درمان
علاوه بر مواردی که به آنها اشاره کردیم یکی دیگر از موارد تفاوت روانشناس با تراپیست روش درمان است، تراپیستها در درمان خود از روشهای مختلفی استفاده میکنند که از جمله این موارد میتوان به درمان شناختی-رفتاری و درمان اختلالات روانی اشاره کرد. اما روانشناس فردی است که روشهای مختلفی را برای درمان بیماران خود استفاده میکند که از جمله این روشها میتوان به آزمونهای روانشناختی و نیز مشاوره و تحلیل رفتار اشاره کرد. به عنوان مثال در کلینیکهای روانشناسی از درمان بیوفیدبک نیز برای بهبود حال بیماران استفاده میشود.
فرق تراپیست با روانشناس
با توجه به موارد تفاوت روانشناس با تراپیست که پیش از این به آن اشاره کردیم؛ در مجموع میتوان گفت که، تراپیستها در درمان اختلالات روانی تخصص دارند و در این زمینه آموزشهای تخصصیتری دریافت کردهاند، در حالی که روانشناسان دامنه وسیعتری از خدمات را ارائه میدهند و در زمینههای مختلف روانشناسی فعالیت دارند. هر یک از این حرفهها نقش مهمی در ارتقای سلامت روان افراد ایفا میکنند، اما با تخصصها و راه کارهای متفاوت. با توجه به مواردی که در اینجا بیان کردیم میتوانید به تفاوت روانشناس با تراپیست پی ببرید.
شباهتهای تراپیست با روانشناس
علاوه بر موارد تفاوت روانشناس با تراپیست این دو شغل شباهتهایی را نیز با یکدیگر دارند که در ادامه به برخی از این موارد خواهیم پرداخت.
یکی از شباهتهایی که تراپیست و روانشناس با یکدیگر دارند هدف آنها است. هدف اصلی که این دو حرفه دنبال میکنند؛ کمک به بهبود سلامت و روان افراد است. به بیان ساده تراپیست و روانشناس هر دو در تلاش هستند تا بتوانند زمینه بهبود سلامت روان بیماران خود را فراهم کنند.
دومین مورد شباهت این دو شغل در این است که هم تراپیست و هم روانشناس در زمینه تشخیص اختلالات روانی فعالیت دارند. به همین منظور نیز هم تراپیست و هم راونشناس تخصص خوبی در بهبود حال بیماران به مانند درمان افسردگی، اضطراب و اختلالات شخصیتی دارند.
یکی دیگر از موارد شباهت نیز این است که هر دو گروه با استفاده از روشهای مشاوره و رواندرمانی به کمک افراد میپردازند. روانشناسان و تراپیستها هر دو از مهارتهای گوش دادن فعال، ایجاد رابطه درمانی مناسب و استفاده از تکنیکهای رواندرمانی مختلف برای کمک به بهبود وضعیت روانی بیماران استفاده میکنند.
همچنین یکی دیگر از موارد شباهت این دو، این است که هر دو گروه در تلاش هستند تا به افراد کمک کنند که بتوانند مشکلات و چالشهای زندگی خود را بهتر مدیریت کنند. روانشناسان و تراپیستها هر دو با استفاده از مهارتهای خود در زمینههای مختلف روانشناسی و رواندرمانی، به افراد کمک میکنند تا بتوانند بر مشکلات خود غلبه کرده و کیفیت زندگی بهتری داشته باشند. با توجه به مواردی که به آنها اشاره کردیم میتوان گفت که هر دو در زمینه ارتقای سلامت روان فعالیت دارند.
فرق تراپی و مشاوره
متاسفانه امروزه بسیاری از افراد تفاوتی بین تراپی و مشاره قائل نیستند و هر دو را یکی میدانند؛ اما این دو شغل تفاوتهای محسوسی با یکدیگر دارند که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
1. طول جلسه درمان: در تراپی از آنجایی که درمانگر برای ارزیابی بیمار خود و به کار بردن بهترین راه کار برای درمان به زمان بیشتری نیاز دارد؛ پس به طبع طول جلسات درمان بیشتر خواهد بود. این مسئله در حالی است که جلسات مشاوره اکثرا کوتاه بوده و حداکثر سه جلسه است.
2. اهداف: تراپی و مشاوره در زمینه هدفی که دنبال میکنند نیز با یکدیگر متفاوت هستند. به عنوان نمونه هدف یک مشاور در جلسه مشاوره این است که به فرد در زمینه ارتقاء کیفیت زندگی و حل کردن مشکلات مشاوره دهد؛ اما این در حالی است که تراپیست به دنبال این است که بتواند رفتارها و افکار نامناسب بیمار خود را تغییر دهد و وضعیت روحی و روانی شخص را بهبود ببخشد.
3. روش کار: همانطور که میدانید یک تراپیست در جلسه درمانی خود به دنبال این است که راهکارهای مختلف را برای درمان بیماریهای مختلف روحی، روانی و روانشناختی بیمار خود به کار گیرد و این مسئله در حالی است که مشاور تنها راه حلهایی برای بهبود وضعیت شخص مطرح میکند و به هیچ عنوان از روشهای درمانی استفاده نمیکند.
4. تحصیل و تخصص: تراپیستها معمولاً دارای مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری در زمینههای مشاوره، درمان خانواده یا رواندرمانی هستند. آنها آموزشهای تخصصیتری در زمینه تشخیص و درمان اختلالات روانی دریافت میکنند. برای مثال، رواندرمانگران، مشاوران خانواده و درمانگران رفتاری در این دسته قرار میگیرند.
اما، مشاورها ممکن است دارای مدارک مختلفی باشند، از جمله مدرک کارشناسی در روانشناسی، مشاوره یا سایر رشتههای مرتبط. آنها آموزشهای عمومیتری در زمینه مشاوره دریافت میکنند و بر ارائه راهنمایی و پشتیبانی برای مسائل مختلف روزمره تمرکز دارند.
با توجه به مواردی که بیان کردیم میتوان گفت که در مجموع، تراپیستها بر درمان اختلالات روانی تخصص دارند و از روشهای درمانی تخصصیتری استفاده میکنند، در حالی که مشاوران بر ارائه راهنمایی و مشاوره برای مسائل مختلف تمرکز دارند.
به تراپیست مراجعه کنیم یا روانشناس؟
با توجه به موارد تفاوت روانشناس با تراپیست، هنگام تصمیمگیری برای مراجعه به روانشناس یا تراپیست عوامل مختلفی را باید در نظر داشته باشید که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
یکی از مواردی که باید به آن توجه داشته باشید این است که نوع اختلالات روانی خود را در نظر داشته باشید. به عنوان مثال اگر دچار اختلال روانی خاصی به مانند افسردگی یا اضطراب هستید؛ بهترین گزینه برای شما مراجعه به تراپیست است؛ دلیل این سخن نیز این است که تراپیستها آموزشهای تخصصیتری در این زمینه فرا میگیرند و این خود یکی از اصلیترین موارد تفاوت روانشناس با تراپیست است. اما اگر به دنبال ارزیابی جامعتری هستید تا که بتوانید وضعیت روان خود را به صورت کامل بررسی کنید؛ بهترین گزینه مراجعه به روانشناس است. به صورت کلی برای درمان بیماری خود ابتدا سعی کنید نیازها و شرایط خود را بررسی کنید و سپس بهترین گزینه را برای درمان خود انتخاب کنید.
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم شما را با برخی از مواد تفاوت روانشناس با تراپیست آشنا کنیم و برخی از مهمترین این موارد را خدمت شما عزیزان نام ببریم. همانطور که در این مطلب نیز به آن اشاره کردیم؛ روانشناس و تراپیست با یکدیگر تفاوتهای بسیاری دارند که از جمله این موارد میتوان به تحصیل و نیز روشهای درمانی اشاره کرد. به عنوان مثال روانشناس بیشتر بر روی اختلالات روانی مثل روان درمانی و درمان شناختی-رفتاری میپردازد؛ ولی تراپیست بیشتر در زمینه درمانهایی به مانند افسردگی، اضطراب و… تخصص و مهارت دارد.
این مسئله کاملا درست است که تفاوت روانشناس با تراپیست با یکدیگر بسیار زیاد است اما این دو شغل شباهتهایی را نیز با یکدیگر دارند که از جمله این موارد میتوان به هدف آنها اشاره کرد که در نهایت هر دو به دنبال بهبود حال روانی بیماران خود هستند. پس با توجه به این مسئله پیش از مراجعه به تراپیست و یا روانشناس ابتدا سعی کنید مشکل خود را ارزیابی کنید و سپس بهترین گزینه را برای مراجعه و بهبود خود انتخاب کنید.
واحد تحقیق و توسعه: کلینیک تخصصی مهر رضوی