
تفاوت حمله پانیک و حمله عصبی در چیست؟
بسیاری از افراد اختلال اضطرابی را با حمله پانیک اشتباه میگیرند، در حالی که این دو وضعیت کاملاً متفاوت هستند. هر یک از آنها ویژگیهای خاص خود را در زمینه علائم، عوارض و درمان دارند. حملههای اضطرابی معمولاً به تدریج و به واسطه عوامل استرسزا و فشارهای روانی ایجاد میشوند، و فرد ممکن است به مرور زمان احساس اضطراب بیشتری کند. در مقابل، حملههای پانیک به طور ناگهانی و غیرمنتظره رخ میدهند، بدون اینکه نشانههای قبلی واضحی وجود داشته باشد. تفاوت حمله پانیک و حمله عصبی در نحوه بروز و زمانبندی حملات، میتواند تأثیر زیادی بر تجربه فرد داشته باشد و نیاز به رویکردهای درمانی متفاوتی را ایجاب کند.
حمله پانیک
اختلال پنیک یا پانیک به طور معمول به طور ناگهانی و بدون هیچ دلیل مشخصی بروز میکند و پیشبینی آن دشوار است. در این وضعیت، فرد علاوه بر علائم اضطراب، تجربههای شدیدی را احساس میکند که میتواند تأثیرات عمیقی بر رفتار و نگرش او داشته باشد. این احساسات ممکن است به ترس از مرگ و احساس عدم واقعیت منجر شود و فرد را به این فکر بیندازد که تلاش برای رسیدن به اهداف و زندگی ایدهآل بیفایده است. حملات پانیک میتوانند واکنشهای فیزیکی شدیدی را بدون وجود هیچ خطری ایجاد کنند و معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به طول میانجامند، هرچند که احساس ترس و نگرانی ممکن است پس از آن همچنان ادامه یابد.
فهرست مطالب
حمله عصبی
برخلاف حملات پانیک که به طور ناگهانی و غیرمنتظره رخ میدهند، حمله عصبی معمولاً به صورت طولانیمدت بروز میکند. به عبارت دیگر، اگر یک عامل استرسزا یا آزاردهنده در گذشته برای مدت طولانی ادامه یابد، میتواند باعث بروز حملات عصبی متعدد در شرایط عادی شود. این حملات به شدت حملات پانیک نیستند، اما به دلیل ماندگاریشان میتوانند تأثیرات عمیقتری بر فرد بگذارند.
مقایسه حمله عصبی و حمله پانیک از نظر علائم
حمله عصبی و حمله پانیک هر دو اختلالات اضطرابی هستند، که به دلیل یک سری علائم مشترک، در نوع تشخیص، فرد را دچار اشتباه میکنند. اما این اختلالات علائم متفاوتی هم دارند:
علائم مشترک:
- تپش قلب
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- احساس خفگی
- خشکی دهان
- تعریق
- لرز یا گرگرفتگی
- بیحسی یا سوزن سوزن شدن (پارستزی)
- سردرد
- سرگیجه
علائم جدا حمله عصبی:
- دلهره و نگرانی
- پریشانی
- بیقراری
- احساس جدایی از دنیا یا خود
علائم جدا حمله پانیک:
- ترس (شدیدتر و ناگهانی)
- ترس از مردن یا از دست دادن کنترل
آیا حمله عصبی و حمله پانیک می توانند همزمان رخ دهند؟
حملات پانیک و حملات عصبی هر دو از اختلالات اضطرابی هستند که میتوانند بهطور همزمان در یک فرد بروز کنند. این دو حالت ممکن است در شرایط خاصی به هم مرتبط شوند، بهویژه زمانی که فرد در موقعیتهای استرسزا قرار میگیرد. برای مثال، تصور کنید فردی به خاطر قرار ملاقات با شخصی که برایش مهم است، اضطراب زیادی دارد. این اضطراب به احساسات عصبی، مانند نگرانی و بیقراری منجر میشود. سپس، هنگامیکه زمان رویارویی فرا میرسد، این احساسات به حمله پانیک تبدیل میشوند. در طول حمله پانیک، علائم فیزیکی مانند تپش قلب، تنگی نفس، و عرق کردن به شدت بروز میکنند. این علائم نه تنها به احساسات عصبی قبلی اضافه میشوند، بلکه میتوانند آنها را تحتالشعاع قرار دهند و شدت بیشتری به تجربه فرد بدهند. در نتیجه، این تفاوت حمله پانیک و حمله عصبی میتوانند بهطور متقابل بر یکدیگر تأثیر بگذارند و چرخهای از اضطراب و ترس ایجاد کنند که مدیریت آن نیاز به درمان و پشتیبانی دارد.
علل حمله عصبی و حمله پانیک چیست؟
عوامل و محرکهای مختلفی در ایجاد حملات عصبی و حملات پانیک نقش دارند. تفاوت حمله پانیک و حمله عصبی از روی علائم آن پیداست. یکی از این عوامل، شغل پراسترس است که فشارهای روانی زیادی به فرد وارد کرده و او را در معرض اضطراب قرار میدهد. رانندگی نیز بهویژه در شرایط شلوغ یا در جادههای خطرناک، استرسزا بوده و به بروز حملات عصبی منجر میشود.
موقعیتهای اجتماعی، مانند شرکت در مهمانیها یا ملاقاتهای کاری، برای برخی افراد بسیار ترسناک بوده و احساس اضطراب را افزایش میدهد. فوبیاها نیز از دیگر عوامل مهم هستند؛ بهعنوان مثال، آگورافوبیا (ترس از فضاهای شلوغ یا باز)، کلاستروفوبیا (ترس از فضاهای کوچک)، و آکروفوبیا (ترس از ارتفاع) به حملات پانیک منجر میشوند.
یادآوری تجربیات آسیبزا محرکی برای بروز حملات عصبی است، بهویژه اگر فرد هنوز با عواقب آن تجربیات کنار نیامده باشد. بیماریهای مزمن، مانند بیماری قلبی، دیابت، سندرم روده تحریکپذیر، یا آسم، بهطور مستقیم یا غیرمستقیم بر روی سلامت روان تأثیر گذاشته و خطر حملات پانیک را افزایش میدهند.
درد مزمن نیز به عنوان یک عامل استرسزا عمل کرده و به بروز حملات عصبی منجر میشود. ترک مواد مخدر یا الکل و مصرف کافئین نیز باعث افزایش اضطراب و در نتیجه بروز حملات پانیک میشوند. برخی از داروها و مکملها عوارض جانبی دارند که به اضطراب و حملات عصبی دامن میزنند. در نهایت، مشکلات تیروئید نیز بر روی سطح هورمونها تأثیر گذاشته و به بروز این اختلالات کمک میکنند.
حمله پانیک و حمله عصبی چگونه درمان میشوند؟
افراد مبتلا به علائم تفاوت حمله پانیک و حمله عصبی با برطرف شدن علائم باید به درمانهای طولانیمدت مانند رواندرمانی، دارو، و تغییرات سبک زندگی توجه کنند. رواندرمانی به شناسایی ریشههای اضطراب کمک میکند، در حالی که داروها به تنظیم مواد شیمیایی مغز و کاهش علائم کمک میکنند. تغییرات در سبک زندگی، مانند ورزش و تغذیه سالم، نیز نقش مهمی دارند. ترکیب درمانهای حرفهای و خانگی به تسکین علائم کمک کرده و حمایت از خانواده و دوستان احساس امنیت را افزایش میدهد. تعهد به این فرآیند درمانی کیفیت زندگی فرد را بهبود میبخشد.
مشاوره و رواندرمانی
درمان پنیک با مراجعه به روانشناس بهترین گزینه است. روانشناس با کمک روان درمانی وضعیت ذهنی شخص را آرام میکند. رواندرمانی برای حملات عصبی و پانیک شامل چندین روش مؤثر است:
- درمان رفتاری-شناختی (CBT): این روش به فرد کمک میکند تا با دید جدیدی به مسائل ترس و نگرانی نگاه کند و استراتژیهایی برای مدیریت محرکها ایجاد کند.
- شناخت درمانی: این روش به شناسایی و خنثیسازی افکار ناکارآمد مرتبط با اختلال اضطراب کمک میکند.
- درمان مواجههای: در این روش، فرد بهطور کنترلشده در موقعیتهای ترسناک قرار میگیرد تا با ترسهایش روبرو شود.
- تکنیکهای آرامسازی: شامل تمرینات تنفسی، تصاویر هدایتشده، آرامسازی پیشرونده، بیوفیدبک و آموزش اتوژنیک است که به کاهش استرس و اضطراب کمک میکند.
دارودرمانی
درمان پانیک یا پنیک با دارو، یکی از روشهای توصیه شده است. داروهایی که پزشکان ممکن است برای افرادی که به حملات عصبی و پانیک مبتلا هستند تجویز کنند، شامل گزینههای زیر است:
- داروهای ضدافسردگی: این دسته شامل مهارکنندههای انتخابی باز جذب سروتونین (SSRIs) و مهارکنندههای باز جذب نوراپینفرین (SNRIs) است که به بهبود وضعیت روحی و کاهش احساس اضطراب کمک میکنند.
- بتا بلاکرها: این داروها میتوانند به کنترل علائم جسمی مانند تپش قلب و فشار خون بالا کمک کنند.
- داروهای ضد اضطراب: مانند بنزودیازپینها که بهسرعت اثر آرامبخشی دارند و میتوانند علائم را به سرعت کاهش دهند.
این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. SSRIs و SNRIs معمولاً برای مصرف طولانیمدت تجویز میشوند و ممکن است مدتی طول بکشد تا اثرات آنها نمایان شود. در حالی که بنزودیازپینها بیشتر برای استفاده کوتاهمدت مناسب هستند، زیرا خطر وابستگی به آنها وجود دارد. پزشکان معمولاً ترکیبی از درمانها را برای بیماران خود در نظر میگیرند و ممکن است در طول زمان نیاز به تغییر در برنامه درمانی وجود داشته باشد.
تغییرات سبک زندگی
تغییرات در سبک زندگی که میتوانند به جلوگیری از حملات عصبی و پانیک کمک کنند و شدت علائم را در زمان وقوع حمله کاهش دهند، شامل موارد زیر است:
- کاهش و مدیریت منابع استرسزا در زندگی.
- یادگیری شناسایی و متوقف کردن افکار منفی.
- ورزش منظم و فعال بودن.
- شروع مدیتیشن یا تمرینات یوگا.
- رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم.
- پیوستن به گروههای حمایتی
- کاهش و قطع مصرف الکل، کافئین و مواد مخدر.
درمان با روشهای نوین پزشکی
درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان با فناوریهای نوین به ویژه در زمینه درمان پانیک با rtms، به طور چشمگیری پیشرفت کرده است. روشهای نوین درمان پانیک با نوروفیدبک و بیوفیدبک، به درمانگران این امکان را میدهند تا با ارائه بازخوردهای صوتی و تصویری به فعالیت مغز، به بیماران کمک کنند و تفاوت حمله پانیک و حمله عصبی را تشخیص دهند. این روشها باعث احساس شرمساری در مورد اختلالات روانی شده و نیاز به دارو را کاهش میدهند. همچنین، درمان پانیک با TDCS (تحریک الکتریکی مغز) و RTMS (تحریک مغناطیسی ترانسکرانیال) نیز از دیگر روشهای نوین است که به طور مستقیم بر روی مغز تأثیر میگذارد و میتواند به کوتاهتر شدن مدت درمان کمک کند. این فناوریها نظیر درمان پانیک با بیوفیدبک و… به بیماران کمک میکنند تا بهبود قابل توجهی در علائم خود تجربه کنند.
جمعبندی
به تفاوت حمله پانیک و حمله عصبی پرداخته شد. هر دو نوع حمله از نظر علائم و احساسات مشابهتهایی دارند، اما در جنبههای مختلفی مانند شروع، مدتزمان و شدت علائم تفاوتهایی وجود دارد. شناخت انواع تفاوت حمله پانیک و حمله عصبی به افراد کمک میکند تا بتوانند حمله صحیح را تشخیص دهند و به سرعت واکنش مناسب نشان دهند. این آگاهی میتواند به کنترل بهتر وضعیت و کاهش اضطراب ناشی از این حملات کمک کند. کلینیک تخصصی مهر رضوی بهترین کلینیک روانشناسی در مشهد است که در راستای بهبود بیمارانی با اختلالات اضطرابی تلاش میکند.
واحد تحقیق و توسعه: کلینیک تخصصی مهر رضوی