بیش‌فعالی و اضطراب در کودکان

بیش فعالی و اضطراب در کودکان | 9 نشانه که والدین باید جدی بگیرند

بیش‌ فعالی و اضطراب در کودکان از مشکلات شایع روانی هستند که والدین اغلب در مواجهه با آنها دچار سردرگمی می‌شوند. کودکی که همزمان نشانه‌های بیش‌فعالی و اضطراب را نشان می‌دهد، ممکن است در محیط مدرسه و خانه دچار چالش‌های جدی شود و رفتارهای او به‌طور مکرر باعث نگرانی والدین گردد. شناسایی به موقع این علائم و دریافت مشاوره از کلینیک روانشناسی در مشهد می‌تواند روند درمان و مدیریت رفتار کودک را بهبود دهد.

والدین باید به دقت رفتار کودک را زیر نظر داشته باشند و هر نشانه‌ای از ترکیب بیش‌ فعالی و اضطراب در کودکان را جدی بگیرند. از جمله موارد مهم می‌توان به مشکلات خواب، کابوس‌های مکرر، نگرانی زیاد برای مسائل کوچک و مشکلات جسمی مانند سردرد و دل‌درد اشاره کرد. تشخیص به موقع و دریافت حمایت روانشناسی می‌تواند به کودک کمک کند تا رفتارهایش را بهتر مدیریت کند و از بروز مشکلات در روابط اجتماعی و تحصیلی جلوگیری شود.

فهرست مطالب

بیش‌فعالی و اضطراب چقدر با هم همپوشانی دارند؟

بیش‌ فعالی و اضطراب در کودکان اغلب با هم همپوشانی دارند، اما والدین ممکن است تفاوت‌های ظریف آنها را نادیده بگیرند. کودکی که بیش‌فعال است معمولاً نمی‌تواند آرام بنشیند، بی‌وقفه حرکت می‌کند و تمرکز محدودی دارد، در حالی که کودک مضطرب دائماً نگران مسائل روزمره است و ممکن است واکنش‌های شدید به استرس نشان دهد. هنگامی که این دو حالت با هم ترکیب شوند، کودک هم پرانرژی و هم مضطرب به نظر می‌رسد و رفتارهایش گاهی غیرقابل پیش‌بینی می‌شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که کودکان بیش‌فعال بیشتر در معرض اضطراب قرار دارند زیرا سیستم عصبی آنها همیشه فعال است و واکنش‌های شدیدی نسبت به محرک‌های محیطی نشان می‌دهند. همچنین بیش‌ فعالی و اضطراب در کودکان می‌تواند بر عملکرد تحصیلی و اجتماعی آنها تأثیر بگذارد. کودکانی که همزمان این دو مشکل را دارند ممکن است در گروه‌های اجتماعی احساس ناتوانی کنند، با دوستان خود دعوا کنند یا در محیط مدرسه دچار مشکلات رفتاری شوند. بنابراین شناسایی و مدیریت این شرایط در سنین پایین می‌تواند اثرات طولانی‌مدت مثبت داشته باشد و کیفیت زندگی کودک و خانواده را بهبود بخشد.

11علامتی که نشان می‌دهد کودک شما هم بیش‌فعال است هم مضطرب

تشخیص همزمان بیش‌ فعالی و اضطراب در کودکان نیازمند دقت و توجه به رفتارهای روزمره آنهاست. کودکانی که هم بیش‌فعال و هم مضطرب هستند، غالباً نشانه‌های ترکیبی از هر دو اختلال را نشان می‌دهند. به طور مثال، فعالیت بیش از حد و بی‌قراری همراه با نگرانی شدید، بی‌خوابی یا ترس‌های غیرمنطقی از نشانه‌های رایج است. شناخت این نشانه‌ها کمک می‌کند والدین بهتر بدانند اضطراب چیست و بتوانند به موقع به متخصص مراجعه کرده و از ایجاد مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنند.

1.نمیشینه + صبح‌ها دل‌درد/تهوع

کودکانی که نشستن طولانی را نمی‌پذیرند و صبح‌ها از دل‌درد یا تهوع شکایت دارند، ممکن است نشانه‌های بیش فعالی یا اضطراب در کودکان را نشان دهند. نشستن طولانی برای انجام تکالیف یا غذا خوردن می‌تواند برای کودکانی با این ویژگی دشوار باشد. همچنین اضطراب صبحگاهی ممکن است باعث تهوع، دل‌درد یا بی‌اشتهایی شود. والدین می‌توانند با ایجاد محیطی آرام، استفاده از روش‌های تدریجی برای افزایش زمان نشستن و برنامه‌ریزی فعالیت‌های کوتاه و جذاب، به کودک کمک کنند.

2.زیاد حرف می‌زنه + با یک انتقاد اشک یا عصبانیت

کودکانی که زیاد حرف می‌زنند و با یک انتقاد سریعاً اشک می‌ریزند یا عصبانی می‌شوند، ممکن است نشانه‌های بیش فعالی و اضطراب در کودکان را نشان دهند. این کودکان اغلب توانایی کنترل هیجانات خود را ندارند و واکنش شدید آن‌ها به انتقاد، بیانگر حساسیت بالا و اضطراب درونی است. والدین می‌توانند با به‌کارگیری روش‌های حمایتی و آموزش مهارت‌های مدیریت هیجان به کودک کمک کنند. مثلاً، تشویق به نفس عمیق گرفتن هنگام عصبانیت، استفاده از جملات آرام‌کننده و نشان دادن الگوی مناسب کنترل هیجان، بسیار مؤثر است.

3.حواس‌پرت + شب تنها نمی‌خوابد

کودکانی که حواس‌پرت هستند و از خوابیدن تنها در شب می‌ترسند، اغلب با بیش فعالی و اضطراب در کودکان دست و پنجه نرم می‌کنند. این کودکان ممکن است نتوانند تمرکز خود را روی تکالیف یا بازی حفظ کنند و به دلیل ترس یا نگرانی‌های شبانه، خواب راحتی ندارند. پدر و مادر می‌توانند با ایجاد روتین شبانه ثابت و آرام، به کودک کمک کنند تا حس امنیت پیدا کند. استفاده از چراغ خواب ملایم، قصه‌های آرامش‌بخش و حضور کوتاه والدین تا زمانی که کودک احساس امنیت کند، می‌تواند مؤثر باشد. همچنین، تمرین مهارت‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق یا گوش دادن به موسیقی آرام قبل از خواب، اضطراب کودک را کاهش می‌دهد. تشویق کودک به بیان احساساتش و ارائه حمایت عاطفی بدون تنبیه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

4.دائم در حرکت + ناخن می‌جود/مو می‌کند

کودکانی که دائم در حرکت هستند و ناخن می‌جوند یا مو می‌کنند، اغلب با بیش فعالی و اضطراب در کودکان مواجه‌اند. این رفتارها می‌تواند راهی برای تخلیه انرژی اضافی یا کاهش اضطراب باشد. استفاده از روش‌های آرام‌سازی و تمرینات تنفسی، می‌تواند به کاهش رفتارهای تکراری مثل ناخن جویدن کمک کند. ایجاد محیطی منظم و امن و گفتگو درباره احساسات کودک نیز نقش مهمی در کنترل اضطراب دارد. تشویق کودک به بیان نگرانی‌ها و ارائه جایگزین‌های سالم برای تخلیه هیجان، مانند بازی با خمیر بازی یا توپ استرس، مفید است.

5.کار نیمه‌کاره + کابوس و جیغ شبانه

کودکانی که کارهای خود را نیمه‌کاره رها می‌کنند و شب‌ها کابوس می‌بینند یا جیغ می‌زنند، اغلب با بیش فعالی و اضطراب در کودکان مواجه‌اند. این کودکان ممکن است نتوانند تمرکز خود را روی تکالیف یا بازی حفظ کنند و اضطراب شبانه باعث خواب ناآرام می‌شود. والدین با ایجاد روتین منظم روزانه، تقسیم وظایف به بخش‌های کوچک و تشویق کودک به تکمیل کارها به شکل مرحله‌ای، به بهبود تمرکز و کاهش نیمه‌کاره رها کردن کمک کنند. همچنین قبل از خواب، گفتگوی آرام، قصه‌گویی و تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق، می‌تواند شدت کابوس‌ها و جیغ شبانه را کاهش دهد.

6.انرژی بالا + اضطراب جدایی از مادر

کودکانی که انرژی بالایی دارند و در هنگام جدایی از مادر مضطرب می‌شوند، اغلب علائم بیش فعالی و اضطراب در کودکان را نشان می‌دهند. این کودکان ممکن است هنگام ترک خانه یا ورود به مدرسه بی‌قرار شوند، گریه کنند یا رفتارهای مقابله‌ای داشته باشند. مادر با آماده‌سازی تدریجی کودک برای جدایی، ایجاد روتین‌های روزانه ثابت و استفاده از روش‌های آرام‌سازی، اضطراب جدایی را کاهش می دهد. ایجاد نقاط تماس کوچک قبل از ترک، مانند بوسه یا پیام کوتاه، حس امنیت کودک را افزایش می‌دهد. فعالیت‌های جسمی منظم و بازی‌های گروهی نیز به تخلیه انرژی بالا کمک کرده و تمرکز کودک را بهبود می‌بخشند.

7.کار بدون فکر + گریه‌های ناگهانی شدید

کودکانی که کارها را بدون فکر انجام می‌دهند، تصمیمات عجولانه می‌گیرند و گریه‌های ناگهانی و شدید دارند، ممکن است نشانه‌های بیش فعالی و اضطراب در کودکان را داشته باشند. این رفتارها معمولاً ناشی از ناتوانی کودک در مدیریت هیجانات و واکنش‌های لحظه‌ای است. کودکان بیش‌فعال اغلب نمی‌توانند هیجانات خود را به خوبی کنترل کنند و وقتی با موقعیت‌های چالش‌برانگیز مواجه می‌شوند، واکنش‌های شدید مانند عصبانیت، گریه یا فرار نشان می‌دهند.

 والدین می‌توانند با آموزش مهارت‌های حل مسئله و تشویق کودک به فکر کردن قبل از عمل، به کاهش علائم بیش فعالی و اضطراب در کودکان کمک کنند. به عنوان مثال، تقسیم فعالیت‌های روزانه به بخش‌های کوچک و محدود کردن محرک‌های محیطی می‌تواند تمرکز کودک را بهبود دهد و از ایجاد آشفتگی ذهنی جلوگیری کند. همچنین، ارائه محیط امن و پیش‌بینی‌پذیر باعث می‌شود کودک احساس آرامش کند و اضطراب او کاهش یابد.

یکی دیگر از نکات مهم در مدیریت بیش فعالی و اضطراب در کودکان، پرهیز از تنبیه شدید و برخورد تند است. سرزنش و مجازات شدید تنها اضطراب کودک را افزایش می‌دهد و رفتارهای بیش‌فعالانه را تشدید می‌کند. به جای آن، ارائه بازخورد مثبت، تشویق رفتارهای مناسب و تمرین مهارت‌های اجتماعی، باعث می‌شود کودک احساس ارزشمندی کند و توانایی مدیریت هیجانات خود را تقویت کند. در مجموع، شناسایی نشانه‌های بیش فعالی و اضطراب در کودکان و ایجاد محیط حمایتی و آموزش مهارت‌های خودکنترلی، کلید بهبود رفتار و افزایش تمرکز، اعتماد به نفس و آرامش کودک است. والدین با صبر، آموزش و همراهی می‌توانند نقش مؤثری در کاهش اضطراب و مدیریت بیش‌فعالی کودکان داشته باشند و کیفیت زندگی آنها را بهبود دهند.

8.تنبیه زیاد در مدرسه + سردرد/شکم‌درد عصرها

کودکانی که در مدرسه زیاد تنبیه می‌شوند و بعد از ظهر یا عصر سردرد یا شکم‌درد دارند، اغلب با اضطراب در کودکان و گاهی بیش فعالی مواجه‌اند. فشار روانی ناشی از تنبیه‌های مکرر می‌تواند منجر به علائم جسمانی مانند دل‌درد، تهوع یا سردرد شود. والدین باید ابتدا با معلمان و مدرسه همکاری کنند تا شیوه‌های تنبیه کاهش یابد و تمرکز بر رفتار مثبت و تشویق جایگزین شود. ایجاد محیط امن و حمایت عاطفی در خانه، استرس کودک را کاهش می‌دهد و باعث آرامش بعد از مدرسه می‌شود. توجه و همدلی والدین نقش کلیدی در کنترل اضطراب و پیشگیری از مشکلات جسمانی در کودکان دارد.

9.سروصدا و بی‌نظمی + دوباره شب‌ادراری

کودکانی که سروصدا و بی‌نظمی زیادی دارند و دوباره شب‌ادراری پیدا می‌کنند، ممکن است با بیش فعالی و اضطراب در کودکان مواجه باشند. فعالیت بیش از حد در طول روز و بی‌نظمی می‌تواند انرژی و تمرکز کودک را کاهش دهد و باعث افزایش اضطراب و استرس شود. این اضطراب در کودکان بیش‌فعال ممکن است باعث بروز مشکلات فیزیکی مانند شب‌ادراری شود. والدین باید توجه داشته باشند که تنبیه یا سرزنش کودک برای شب‌ادراری نه تنها مشکل را حل نمی‌کند، بلکه سطح بیش فعالی و اضطراب در کودکان را بیشتر می‌کند و اعتماد به نفس کودک را کاهش می‌دهد.

برای مدیریت این شرایط، ایجاد محیط آرام و منظم در خانه اهمیت زیادی دارد. تقسیم فعالیت‌های روزانه به بخش‌های کوتاه، تعیین روتین مشخص برای خواب و تمرین مهارت‌های آرام‌سازی، می‌تواند به کاهش اضطراب و انرژی بیش از حد کودک کمک کند. همچنین، والدین می‌توانند با تشویق کودک به بیان احساسات، صحبت درباره نگرانی‌ها و تمرین تکنیک‌های تنفس و تمرکز، نشانه‌های بیش فعالی و اضطراب در کودکان را کاهش دهند و اعتماد به نفس کودک را تقویت کنند.
در مجموع، شناسایی نشانه‌های بیش فعالی و اضطراب در کودکان و برخورد حمایتی به جای تنبیه، کلید پیشگیری از تشدید مشکلات روزانه و افزایش کیفیت خواب و آرامش کودک است.

10.وسایل کم می‌کند + از صدای بلند می‌ترسد

کودکانی که وسایل خود را گم می‌کنند و از صداهای بلند می‌ترسند، اغلب با بیش فعالی و اضطراب در کودکان مواجه‌اند. گم کردن وسایل می‌تواند ناشی از حواس‌پرتی یا ضعف در سازمان‌دهی باشد و ترس از صداهای بلند نشان‌دهنده اضطراب حساسیتی است. والدین می‌توانند با آموزش مهارت‌های سازمان‌دهی، ایجاد محل ثابت برای وسایل کودک و یادآوری‌های کوتاه، به کاهش مشکلات مربوط به گم کردن وسایل کمک کنند.

11.همیشه عجله دارد + قبل مهمانی یا مسافرت مریض می‌شود

کودکانی که همیشه عجله دارند و قبل از مهمانی یا مسافرت دچار مشکلات جسمانی می‌شوند، معمولاً نشانه‌های بیش فعالی و اضطراب در کودکان را دارند. اضطراب قبل از تغییر محیط یا رویدادهای جدید می‌تواند منجر به دل‌درد، تهوع یا سردرد شود و رفتار عجولانه نیز ناشی از هیجان بالا و کمبود صبر است. والدین می‌توانند با آماده‌سازی تدریجی کودک برای تغییرات، توضیح مراحل قبل از سفر یا مهمانی و ایجاد روتین ثابت، اضطراب او را کاهش دهند.

چرا کودکان بیش‌فعال مضطرب می‌شوند؟ (۳ دلیل اصلی)

کودکان بیش‌فعال معمولاً با سطح بالایی از اضطراب مواجه هستند و این مسئله می‌تواند روند رشد اجتماعی، تحصیلی و روانی آنها را تحت تأثیر قرار دهد. مراجعه به دکتر روانشناس در مشهد و شناخت سه عامل زیر می تواند روند بهبود را تسریع کند.

دلیل ۱: مغز بیش فعال همیشه در حالت فرار یا مبارزه است

یکی از دلایل اصلی اضطراب در کودکان بیش‌فعال، فعالیت دائمی مغز آنها است. مغز کودکان بیش‌فعال همیشه در حالت «فرار یا مبارزه» قرار دارد، به این معنی که این کودکان در مواجهه با موقعیت‌های روزمره سریع واکنش نشان می‌دهند و توانایی آرامش و تمرکز را از دست می‌دهند. 

این وضعیت منجر به خستگی ذهنی و افزایش اضطراب می‌شود. علاوه بر این، سطح بالای هورمون‌های استرس در مغز آنها باعث می‌شود حتی موقعیت‌های ساده و روزمره هم ترسناک و چالش‌برانگیز به نظر برسند. به همین دلیل، کودک بیش‌فعال اغلب از فعالیت‌های جدید اجتناب می‌کند و ممکن است علائم جسمی مانند تپش قلب یا تهوع هم بروز دهد.

علائم بیش‌فعالی و اضطراب در کودکان

دلیل ۲: سرزنش و تنبیه مداوم در خانه و مدرسه

دومین عامل، محیط پرتنش و سرزنش‌آمیز است. کودکان بیش‌فعال اغلب در مدرسه و خانه با سرزنش مداوم و تنبیه روبرو می‌شوند. این نوع رفتارها باعث می‌شوند کودک احساس ناکافی بودن کند و اعتماد به نفس او کاهش یابد. فشارهای مداوم محیطی سطح اضطراب کودک را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. همچنین، سرزنش‌های مکرر می‌تواند باعث شود کودک بیش‌فعال به جای تمرکز روی یادگیری یا بازی، مدام نگران عملکرد خود باشد و مهارت‌های اجتماعی او آسیب ببیند. محیط حمایتی و تشویق به جای سرزنش، می‌تواند به کاهش اضطراب و افزایش اعتماد به نفس کمک کند.

دلیل ۳: مشکل در تنظیم احساسات

سومین عامل، مشکل در تنظیم هیجانات است. کودکان بیش‌فعال معمولاً توانایی مدیریت احساسات خود را ندارند و در مواجهه با موقعیت‌های جدید یا استرس‌زا مضطرب می‌شوند. این مشکل باعث می‌شود واکنش‌های شدید به محرک‌ها و رفتارهای پرخاشگرانه یا کناره‌گیری اجتماعی در آنها ظاهر شود. همچنین، عدم توانایی در کنترل هیجانات می‌تواند باعث خشم ناگهانی، گریه یا اضطراب شدید شود و تعامل با خانواده و همسالان را دشوار کند. آموزش مهارت‌های تنظیم هیجان و ایجاد محیط امن و پیش‌بینی‌پذیر می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود عملکرد اجتماعی کودکان بیش‌فعال کمک کند.

اضطراب در کودکان بیش‌فعال چه شکلی است؟

اضطراب در کودکان بیش‌فعال می‌تواند به شکل‌های جسمی، رفتاری و روانی ظاهر شود. جدا شدن از والدین می‌تواند برای کودکان بیش‌فعال یک کابوس باشد و حساسیت شدید به انتقاد و سرزنش، واکنش‌های بیش از حد به موقعیت‌های ساده ایجاد کند. شناخت این علائم و توجه والدین و مربیان به آنها بسیار مهم است، زیرا کمک به مدیریت اضطراب می‌تواند باعث بهبود رفتار، تمرکز و اعتماد به نفس کودکان بیش‌فعال شود.

۱. درد شکم، دل‌پیچه و حالت تهوع صبح‌ها

درد شکم و حالت تهوع صبحگاهی یکی از شایع‌ترین علائم اضطراب در کودکان بیش‌فعال است. این نشانه‌ها معمولاً زمانی ظاهر می‌شوند که کودک با موقعیت‌های استرس‌زا مانند رفتن به مدرسه یا حضور در جمع مواجه می‌شود. اضطراب باعث افزایش فعالیت سیستم عصبی خودمختار می‌شود و می‌تواند عملکرد معده و روده را تحت تأثیر قرار دهد. والدین باید توجه داشته باشند که این مشکلات معمولاً جنبه روانی دارند و نیاز به حمایت و مدیریت اضطراب کودک دارند، نه صرفاً درمان دارویی. ایجاد محیط آرام و پیش‌بینی‌پذیر در صبح‌ها و صحبت با کودک درباره نگرانی‌هایش می‌تواند کمک زیادی به کاهش درد شکم و دل‌پیچه در کودکان بیش‌فعال کند.

۲. سردردهای مکرر بدون دلیل جسمی

سردردهای مکرر بدون علت جسمی در کودکان بیش‌فعال یکی دیگر از نشانه‌های اضطراب است. این سردردها معمولاً در طول روز یا صبح‌ها رخ می‌دهند و ممکن است با استرس و فشارهای مدرسه و محیط اجتماعی مرتبط باشند. والدین و معلمان باید تفاوت سردردهای جسمی و ناشی از اضطراب را بشناسند و به جای تنبیه یا نادیده گرفتن، با کودک همدلی کنند.

۳. ناخن جویدن، کندن مو یا پوست انگشت

رفتارهای تکراری مانند ناخن جویدن، کندن مو یا پوست انگشت در کودکان بیش‌فعال معمولاً واکنشی به اضطراب و فشار روانی است. این رفتارها راهی برای تخلیه تنش و احساس آرامش موقت هستند. والدین نباید کودک را سرزنش کنند، بلکه باید با شناسایی عوامل استرس‌زا و آموزش روش‌های جایگزین مانند نقاشی، بازی‌های ذهنی یا تکنیک‌های آرام‌سازی، این رفتارها را کاهش دهند.

۴. ترس‌های غیرمنطقی و مداوم

ترس‌های غیرمنطقی و مداوم یکی از نشانه‌های شایع اضطراب در کودکان بیش‌فعال است. این ترس‌ها می‌تواند شامل تاریکی، حیوانات، مدرسه یا جدایی از والدین باشد. کودکان بیش‌فعال به دلیل حساسیت بالای عصبی، به راحتی مضطرب می‌شوند و این ترس‌ها شدت می‌گیرند.

درمان بیش‌فعالی و اضطراب در کودکان

۵.شب ادراری دوباره بعد از ۶–۷ سالگی

شب ادراری دوباره بعد از سن ۶–۷ سالگی می‌تواند یکی از نشانه‌های اضطراب در کودکان بیش‌فعال باشد. این مشکل معمولاً با ترس، استرس یا تغییرات محیطی مانند مدرسه رفتن، جابجایی منزل یا اختلافات خانوادگی مرتبط است. کودک بیش‌فعال به دلیل حساسیت بالای عصبی و عدم توانایی کامل در تنظیم هیجانات، ممکن است در شب کنترل مثانه خود را از دست بدهد. والدین باید با صبر و حمایت برخورد کنند و از تنبیه یا سرزنش خودداری کنند، زیرا این کار باعث افزایش اضطراب می‌شود.

۶. مشکل شدید خواب

مشکل شدید خواب یکی دیگر از نشانه‌های شایع اضطراب در کودکان بیش‌فعال است. این کودکان به دلیل فعالیت ذهنی زیاد و تحریک‌پذیری عصبی، اغلب در به خواب رفتن یا حفظ خواب مشکل دارند. کمبود خواب می‌تواند تمرکز، حافظه و خلق و خوی کودک بیش‌فعال را تحت تأثیر قرار دهد و علائم اضطراب را تشدید کند.

۷. جدا شدن از مادر یا پدر برایش کابوس است

جدایی از والدین برای کودکان بیش‌فعال می‌تواند بسیار استرس‌زا باشد و گاهی به شکل کابوس یا اضطراب شدید ظاهر شود. این مسئله به ویژه هنگام رفتن به مدرسه یا مهد کودک شایع است. کودکان بیش‌فعال به دلیل هیجانات شدید و حساسیت عصبی بالا، به سختی از والدین جدا می‌شوند و ممکن است گریه، بی‌قراری یا مقاومت شدید نشان دهند.

۸. حساسیت بسیار زیاد به سرزنش و انتقاد

حساسیت بالا به سرزنش و انتقاد در کودکان بیش‌فعال یکی دیگر از نشانه‌های اضطراب است. این کودکان به دلیل اعتماد به نفس پایین و هیجانات شدید، هر نوع انتقاد را به شکل تهدیدی برای ارزش خود می‌بینند. واکنش‌های شدید به انتقاد می‌تواند شامل گریه، عصبانیت یا کناره‌گیری اجتماعی باشد. والدین و معلمان باید از روش‌های مثبت تقویت رفتار و تشویق استفاده کنند و به جای سرزنش، بازخورد سازنده و حمایتگرانه ارائه دهند.

۹. علائم جسمی هنگام اضطراب

علائم جسمی اضطراب در کودکان بیش‌فعال می‌تواند بسیار متنوع باشد و شامل تپش قلب، تعریق، لرزش دست‌ها، تهوع، سردرد یا گرفتگی عضلات باشد. این نشانه‌ها معمولاً زمانی ظاهر می‌شوند که کودک در موقعیت‌های استرس‌زا یا جدید قرار می‌گیرد. مغز کودکان بیش‌فعال به طور طبیعی حساس است و واکنش‌های فیزیولوژیک اضطراب در آنها شدیدتر از کودکان عادی است.

۱۰. اجتناب از موقعیت‌های جدید

اجتناب از موقعیت‌های جدید یکی از رفتارهای شایع در کودکان بیش‌فعال مضطرب است. این کودکان به دلیل حساسیت عصبی بالا و اضطراب شدید، از مواجهه با محیط‌ها، افراد یا فعالیت‌های جدید دوری می‌کنند. این اجتناب می‌تواند شامل عدم تمایل به حضور در مدرسه، بازی‌های گروهی، شرکت در فعالیت‌های فوق برنامه یا حتی تعامل با همسالان باشد. والدین و معلمان می‌توانند با روش مواجهه تدریجی، حمایت و تشویق، و ایجاد محیط امن و پیش‌بینی‌پذیر، به کودک بیش‌فعال کمک کنند تا اعتماد به نفس خود را تقویت کرده و از ترس‌ها عبور کند.

داروهای بیش‌فعالی اضطراب را بیشتر می‌کنند؟

یکی از نگرانی‌های والدین کودکان بیش‌فعال، تأثیر داروهای درمان بیش‌فعالی بر اضطراب است. برخی داروهای رایج، به ویژه محرک‌ها، ممکن است سطح اضطراب را افزایش دهند، زیرا سیستم عصبی کودکان بیش‌فعال حساس است و تغییرات شیمیایی ناشی از دارو می‌تواند واکنش‌های استرس‌زا را تشدید کند. برخی از داروهای محرک بیش‌فعالی، مانند متیل‌فنیدیت و آمفتامین‌ها، می‌توانند علائم اضطراب را در برخی کودکان تشدید کنند. این موضوع به ویژه در کودکانی که سیستم عصبی حساس دارند و به محرک‌ها به شدت واکنش نشان می‌دهند، مشاهده می‌شود.
با این حال، این بدان معنا نیست که همه کودکان بیش‌فعال دچار افزایش اضطراب با دارو می‌شوند. پزشک متخصص معمولاً با بررسی دقیق رفتار، سطح اضطراب و سلامت جسمانی کودک، دوز و نوع دارو را متناسب با نیاز او تعیین می‌کند. گاهی ترکیب دارو با درمان‌های غیر دارویی مانند رفتاردرمانی شناختی، مهارت‌های مدیریت هیجان و مشاوره روانشناسی، بهترین نتیجه را می‌دهد. والدین باید هنگام تجویز دارو، تغییرات رفتاری کودک را زیر نظر داشته باشند و در صورت مشاهده افزایش اضطراب یا علائم جسمی، با روانپزشک یا روانشناس کودک مشورت کنند. توجه به این نکته که اضطراب ممکن است با بیش‌فعالی همراه باشد و گاهی دارو می‌تواند آن را تشدید کند، به والدین کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و سلامت روان کودک خود را بهتر مدیریت کنند.

تشخیص بیش‌فعالی و اضطراب در کودکان

چه زمانی حتماً باید به متخصص مراجعه کنید؟

در کودکان با بیش‌فعالی و اضطراب در کودکان، مراجعه به متخصص زمانی ضروری است که رفتارهای کودک شدت یافته، بر عملکرد روزانه او تأثیر منفی گذاشته یا علائم جسمی شدیدی ایجاد شود. نشانه‌هایی مانند سردردهای مکرر بدون دلیل جسمی، مشکل شدید خواب، بیدار شدن با کابوس، شب‌ادراری دوباره، حساسیت زیاد به سرزنش، و اجتناب از موقعیت‌های جدید، می‌توانند نشان‌دهنده نیاز فوری به ارزیابی تخصصی باشند.

همچنین اگر اضطراب کودک باعث اختلال در روابط اجتماعی، تحصیل، فعالیت‌های روزانه یا سلامت جسمی او شود، مراجعه به روانشناس یا روانپزشک کودک الزامی است. تشخیص زودهنگام و مداخله مناسب باعث می‌شود چرخه اضطراب و مشکلات رفتاری شکسته شود و کودک بتواند مهارت‌های مقابله‌ای و تنظیم هیجان را به خوبی یاد بگیرد.

والدین نباید منتظر بمانند تا مشکلات خودبه‌خود رفع شوند. حتی مراجعه به مشاور در کوتاه‌مدت می‌تواند از شدت مشکلات جلوگیری کند و مسیر رشد کودک را بهبود بخشد. بررسی منظم توسط متخصصان روانشناسی و پیگیری برنامه درمانی، بخش مهمی از مدیریت بیش‌فعالی و اضطراب در کودکان است.

جمع‌بندی

کودکان بیش‌فعال معمولاً همراه با اضطراب، چالش‌های متعددی در رفتار و سلامت روان تجربه می‌کنند. شناخت علائم مانند سردردهای مکرر، مشکلات خواب، ترس‌های غیرمنطقی، شب‌ادراری دوباره، حساسیت به انتقاد و اجتناب از موقعیت‌های جدید، به والدین کمک می‌کند مسیر درمان و حمایت را بهتر مدیریت کنند. استفاده از درمان‌های روانشناسی، برنامه‌ریزی محیطی و گاهی داروهای مناسب، اثرات مثبتی بر مدیریت بیش‌فعالی و اضطراب در کودکان دارد.
برای مشاوره تخصصی و ارزیابی کامل کودک خود، با کلینیک مهر رضوی تماس بگیرید.

واحد تحقیق و توسعه: کلینیک تخصصی مهر رضوی

مطالب مرتبط

جستجو کنید

خدمات ما

جستجو کنید

رزرو اینترنتی نوبت معاینه

شبکه های مجازی

مطالب اخیر

0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
سوالی دارید؟ با ما صحبت کنید!
مکالمه را شروع کنید
سلام! برای چت در WhatsApp پرسنل پشتیبانی که میخواهید با او صحبت کنید را انتخاب کنید
ما معمولاً در چند دقیقه پاسخ می دهیم
0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x

موفق به دریافت پاسخ سوال تان نشدید؟

با واحد تریاژ(راهنمای مراجعین و بیماران) ما در ارتباط باشید تا بلافاصله پاسختان را دریافت کنید