آیا مشکلات روان تنی و اختلال خود بیمار انگاری به یک مفهوم هستند؟

برای پاسخ به این سوال ابتدا باید به مفهوم خود بیمار انگاری بپردازیم. خود بیمار انگاری نوعی اختلال است که فرد در آن به طور مداوم استرس و اضطراب مبتلا شدن به بیماری‌های مختلف و خطرناک را تجربه می‌کند ولی در روان تنی یا سایکوسوماتیک بیماری‌ها از ذهن منشا می‌گیرند و استرس و اضطراب از عوامل تشدید کننده آن هستند.

با یک مثال می‌توان به تفاوت این دو اختلال بیشتر پی برد؛ فردی را در نظر بگیرید که گاهی اوقات قلبش دچار درد می‌شود و تیر می‌کشد. این فرد اگر به اختلال خود بیمار انگاری مبتلا باشد می‌پندارد که این درد یک بیماری حاد قلبی است و با مراجعه‌های مکرر و پشت سر هم به دکتر از او درخواست معاینه، انجام آزمایشات و تجویز داروهای مختلف را می‌کند. ولی اگر این فرد به اختلال روان تنی مبتلا باشد دردهای او منشا روانی دارند و این دردها در نتیجه‌ی منتقل شدن آشفتگی‌های ذهنی و روحی به جسم او اتفاق می‌افتند.

انواع اختلالات سایکوسوماتیک

همانطور که قبلا نیز به آن اشاره کردیم، اختلالات سایکوسوماتیک باعث بروز بیماری‌هایی از قبیل میگرن، سردردهای تنشی،کولیت مزمن، برخی بیماری‌های دستگاه گوارش، اختلالات دستگاه تنفسی، دردهای استخوانی و مفصلی، بی‌اشتهایی یا پراشتهایی‌های روانی و … که در ادامه به توضیح تمام آنها خواهیم پرداخت.

• دستگاه گوارش

زخم معده یکی از اختلالات روان تنی مربوط به به دستگاه گوارش است. این اختلال در افرادی رخ می‌دهد که وقتی حالت تهاجمی به آنها رخ می‌دهد، مقداری از آنرا تخلیه کرده و مقدار دیگری از آنرا کنترل کرده و در درون آنها باقی می‌ماند. این بخش تخلیه نشده باعث می‌شود اسید کلریدریک در معده ترشح شود و زخم معده ایجاد شود.

• کولیت مزمن

همان ورم روده بزرگ است که بیشتر در افراد حساس و زود رنج دیده می‌شود. این افراد اکثرا درونگرا نیز هستند.

• فشار خون

فشار خونی که مد نظر ما است علت قلبی، کلیوی یا غددی ندارد؛ بلکه علت آن ناشناخته و یا غالبا ارثی است. عوامل روانی و استرس نیز بر بروز این مشکل نقش دارند.

• دستگاه تنفس

بیماری‌های تنفسی مانند آسم علاوه بر داشتن زمینه ارثی معمولا در افرادی دیده می‌شوند که برونگرا، مهاجم و فکور هستند.

• دردهای استخوانی و مفصلی

ورم مفصل یا آرتریت روماتوئید به طور معمول در افراد دارای فعالیت بالا دیده می‌شود. این اختلال زمانی بیشتر می‌شود که فرد خشم خود را به جای بروز فرو می‌خورد.

• دردهای ستون فقرات و کمر دردهای روان تنی

کمر دردهای دارای علت خاص مد نظر ما نیستند. به طور معمول دردهایی در یک سوم بالایی مهره ها باشند مانند مهره‌های اول پشتی و گردن. این افراد در انطباق خود با محیط دچار مشکل هستند و به نوعی نمی‌توانند هیجانات خود را با محیط تطبیق دهند.

• بیماری ناشی از غدد مترشحه داخلی و تغذیه

افرادی که دچار این مشکلات هستند اگر به صورت طولانی مدت و یکنواخت دچار استرس شوند، پرکاری تیروئید در آنها رخ می‌دهد. از لحاظ تغذیه‌ای نیز این افراد دچار مشکل اند. بی‌اشتهایی روانی به خودداری روانی از خوردن گفته می‌شود که این وضعیت از تمایل به لاغری بیش از حد و یا فوبیا و ترس از افزایش وزن ناشی می‌شود. این بیماران گاها عدم تمایل واقعی به خوردن دارند و در عین لاغر بودن خود را چاق می‌پندارند. در پراشتهایی روانی ولی برعکس است. در این مورد مواد غذایی به صورت کنترل نشده و وسواس گونه در مدت زمانی کوتاه مصرف می‌شوند.

• میگرن و سردردهای مزمن یا تنشی

این مشکلات در افرادی بروز می‌دهد که حالت‌های خصمانه و خشم خود را سرکوب می‌کنند یا فرو می‌خورند که همین عوامل باعث به وجود آمدن این مشکلات می‌شوند.

• بیماری‌های مخصوص زنان مانند اختلالات دوران قاعدگی

در دخترانی که به نوعی به زن بودن خود معترض هستند و یک استرس دائمی بر آنها وارد می‌شود و ممکن است دچار یائسگی زودرس شوند دیده می شود.