لکنت زبان | علل علائم و روش های درمان موثر

لکنت زبان چیست؟

لکنت زبان در واقع به معنای عدم توانایی ادای صحیح کلمات است. این اتفاق در کودکان کوچک‌تر طبیعی بوده، اما در سنین بالاتر نیاز به درمان و بررسی دارد. در سنین پایین‌تر لکنت زبان به عنوان قسمت طبیعی از یادگیری تلقی می‌شود. چرا که توانایی گفتاری و زبانی آن‌ها به اندازه کافی رشد نکرده است. با این حال می‌توان گفت که لکنت، ممکن است یک وضعیت مزمن ایجاد کند که تا بزرگسالی ادامه دارد. این نوع لکنت زبان در اعتماد به نفس و تعامل با سایر افراد جامعه تاثیر منفی می‌گذارد. برای درمان این نوع لکنت معمولا از گفتار درمانی و دیگر روش‌ها استفاده می‌کنند.

لکنتی که به صورت ناگهانی در بزرگسالی بروز می‌کند، نگران‌ کننده‌تر است. این نوع لکنت به علت‌های مختلفی رخ می‌دهد که برخی از آن‌ها موقتی هستند که به شرح زیر است:

• استرس روحی یا اضطراب
• عوامل عصبی
• عوارض جانبی برخی داروها
• شرایط ویژه پزشکی
• تومورها یا ضایعات مغزی یا نواحی مربوط به گفتار
• مصرف مواد مخدر

عفونت یا التهابی که در گلو، دهان یا ساختارهای درگیر در گفتار وجود دارد.

انواع لکنت زبان

لکنت زبان دارای انواع مختلفی است که هر کدام پیچیدگی‌های خاص خودشان را دارند. به طور کلی این اختلال پنج مدل مختلف از جمله زبان تکاملی، نوروژنیک، روانشناختی، تونیک و کلونیک را شامل می‌شود. برای هر کدام از این اختلال‌های گفتاری روش‌های درمانی خاصی وجود دارد. در زیر به توضیحات کلی درمورد انواع لکنت پرداخته شده است:

• لکنت زبان تکاملی یا Developmental

این نوع اختلال گفتاری یکی از شایع‌ترین انواع لکنت محسوب می‌شود. این نوع لکنت در کودکان زیر پنج سال شایع است که در واقع به عنوان بخشی از فرایند طبیعی یادگیری زبان و گفتار در کودکان محسوب می‌شود. این نوع لکنت در واقع زمانی بروز می‌یابد که کودکان در حال بهبود و رشد مهارت‌های صحبت کردن خود هستند. در اغلب مواقع این نوع اختلال بدون هیچ مداخله و درمانی به صورت خود به خود برطرف می‌گردد.

• لکنت زبان نوروژنیک یا Neurogenic

این مدل لکنت در واقع به سیستم عصبی بدن مرتبط است و می‌تواند به علت ناهنجاری‌ها و یا اختلالات موجود در سیگنال‌های مغز، اعصاب یا عضلات بوجود آید. لکنت نوروژنیک می‌تواند به علت آسیب‌های مغزی، بیماری‌های عصبی و همچنین دیگر شرایط نورولوژیکی بروز کند و این در واقع اختلال در عملکرد سیستم گفتاری را نشان می‌دهد.

• لکنت زبان روانشناختی یا Psychogenic

این مدل لکنت به صورت مستقیم از مغز و به علت مسائل روانشناختی ایجاد می شود. در نظر داشته باشید که لکنت روانشناختی ممکن است در پی تجربیات تروماتیک، استرس‌های ناگهانی و شدید و یا اضطراب بوجود آید. این نوع لکنت به خصوص در کودکانی‌ که به شدت ترسیده و یا دچار شوک شده‌اند، دیده می‌شود. گاهی اوقات ممکن است حتی پس از بهبودی از بیماری‌هایی که فرد به تب بالا دچار شده، ادامه پیدا کند.

• لکنت تونیک (بلوکی)

این مدل لکنت زبان با مکث‌های طولانی و همچنین قفل شدن عضلات زبان هنگام تلاش برای صحبت کردن نمایان می‌شود. کسانی‌که به این نوع لکنت مبتلا هستند، در بیان کردن کلمات دچار توقف و سکون می‌شوند، به نحوی که نمی‌توانند کلمه‌ای را برای شروع صحبت کردن بیان کنند. این موقعیت می‌تواند به علت انقباض غیر ارادی عضلات مرتبط با تولید گفتار ایجاد شود.

علائم لکنت زبان

اضطرابی که به دنبال لکنت زبان می‌آید باعث ایجاد یک سری رفتارهای ثانویه می‌شود‌ که نشان دهنده لکنت زبان است. در زیر می‌توانید علائم این اختلال را مشاهده کنید:

• علائم جسمانی مانند لرزش لب‌ها، پلک زدن چشم به صورت مرتب و تنش در صورت یا قسمت شانه‌ها
• سرکوب و یا امتناع از ارتباط چهره به چهره
• مکث کردن قبل از شروع گفتگو
• تغییر ترتیب یا جایگزینی کلمات در گفتگو
• مکث ناگهانی و یا شک قبل از شروع گفتگو
• مشکل در شروع یک جمله یا تلفظ صداهای خاص

رفتارهای ثانویه لکنت زبان در بزرگسالان بسیار پیچیده‌تر از کودکان هستند. چرا که بزرگسالان گفتگو را طی سال‌ها تمرین کرده، بدست آورده و به پایان رسانده‌اند. بررسی و تشخیص امتناع از صحبت در بزرگسالانی که بیش‌تر از یک یا دو دهه دارای لکنت هستند، دشوارتر است. اغلب کودکانی که لکنت دارند، از اختلال گفتاری خود بی‌خبر بوده و یا از آن رنج نمی‌برند.

می‌توان گفت که کودکان به خصوص کودکان پیش دبستانی تقریبا هیچ رفتار ثانویه ناشی از لکنت زبان را از خود نشان نمی‌دهند. در بعضی مواقع، بزرگسالان حتی ممکن است با استفاده از کلمات مترادف یا تصحیح کل جمله، لکنت زبان خود را با موفقیت پنهان کنند. با وجود این‌که این مورد در بزرگسالان دارای لکنت زبان رایج است، همیشه آگاهانه نیست.

احساسات و دیدگاه‌های منفی در بزرگسالانی که لکنت دارند، بیش‌تر از کودکان است. چرا که واکنش‌های شنوندگان و مخاطبان باعث ایجاد احساسات منفی در بزرگسالان می‌شود. این احساسات منفی به صورت عدم حضور در موقعیت‌های اجتماعی، عدم اعتماد به نفس و یا کاهش آن ظاهر می‌شوند.

کمک والدین به کودکان دارای لکنت با استفاده از تکنیک‌های تمرین در خانه، قسمت مهمی از درمان این اختلال در برخی روش‌های بهبود است. برای انتخاب بهترین روش درمانی بهتر است از متخصصین گفتار درمانی کمک بگیرید.

تاثیر لکنت زبان بر زندگی فردی و اجتماعی

لکنت زبان در زندگی فردی و اجتماعی شما اثرات منفی بسیاری دارد‌. در زیر به تاثیر این اختلال در زندگی اشاره شده است:

تاثیرات فردی

تنش عضلانی: لکنت زبان، علاوه بر اختلالات گفتاری بر جسم شما نیز تاثیر می‌گذارد. تنش عضلانی یکی از این تاثیرات است. به طور معمول به دنبال لکنت، عضلات دهان، گلو، صورت و دیگر قسمت‌های بدن دچار تنش می‌شوند. تلاش بیش از حد برای گفتگو و اضطراب ناشی از لکنت زبان دو عامل مهم در تنش عضلانی هستند. در واقع برای تولید صدا و گفتار، فشار بیش از حد به عضلات خود وارد می‌کنید. این فشار باعث سفتی عضلات می‌شو‌د.