گفتار درمانی
شناخت نسبی از علوم توانبخشی، از جمله علم گفتار درمانی میتواند به ما این کمک را کند که اگر کسی از عزیزانمان در سنین کودکی دچار اختلالی در گفتار و یا بلع، یا حتی در سن بزرگسالی دچار اختلالی در گفتار شد، بدانیم با مراجعه به چه کسی میتوانیم او را درمان کنیم. کلینیک تخصصی مهر رضوی با برخورداری از متخصصین ماهر در حوزههای روانشناسی، روانپزشکی، مغز و اعصاب و اعصاب و روان میتواند به شما این دلگرمی را بدهد که اگر شما یا یکی از عزیزانتان در یکی از حوزههای نام برده دچار مشکل شد، با مراجعه به این کلینیک از روند درمان فرد مطمئن باشید. ما سعی کردهایم در این مقاله شما را با علم گفتار درمانی و حوزههای عملکرد آن بیشتر آشنا کنیم.
فهرست مطالب
گفتار درمانی چیست؟
توانبخشی ( Rehabilitation )فرآیندی است که در آن به فردی که پس از یک واقعه، بیماری یا آسیب که سبب اختلال، کم توانی و یا ناتوانی در وی شده است، کمک می کند تا بتواند استقلال زندگی خود را در حد توان بدست بیاورد.
اگر بخواهیم به زبان سادهتر بگوییم، گفتار درمانی(Speech Therapy) علمِ ارزیابی و درمان مشکلات ارتباطی و اختلالات گفتاری و بلع است.
هدف کلیه کسانی که در علوم توانبخشی مشغول به فعالیت هستند، استفاده از بالاترین توانایی ممکن از فرد در جهت بهبود شرایط زندگی شخصی و اجتماعی او است. بنابراین گاهی ممکن است هدف گفتاردرمانگر اساسا درمان کامل فرد نباشد، بلکه تلاش کند تا فرد بتواند از تمام توانایی خود برای برقراری ارتباط راحتتر استفاده کند.
مزیت های گفتار درمانی
گفتار درمانی به عنوان یک شاخه مهم در علوم روانشناسی و درمانی، دارای مزایای فراوانی است که میتوان به برخی از آنها اشاره کرد:
1. تسهیل ارتباطات بین فردی: یکی از اصلیترین مزایای وظیفهگرایانهی گفتار درمانی، افزایش کیفیت و بهبود روابط بین فردی است. این فرآیند به فرد کمک میکند تا بهتر بتواند احساسات، نگرشها و تجارب خود را با دیگران به اشتراک بگذارد.
2. افزایش مهارتهای ارتباطی: گفتار درمانی به افراد کمک میکند تا مهارتهای ارتباطی خود را بهبود بخشند، از جمله توانایی گوش دادن بهتر، انتقال احساسات به شیوههای بهتر و برقراری تعاملات موثر.
3. کاهش اضطراب و استرس: فرآیندهای گفتار درمانی میتواند به فرد کمک کند تا اضطراب و استرس خود را کاهش دهد. این امر ممکن است به دلیل افشای احساسات و مشکلات به یک فرد حرفهای گفتار درمانی، تسکینبخش باشد.
4. ارتقای تفکر سازگارانه: گفتار درمانی میتواند به فرد کمک کند تا نگرشهای منفی خود را شناسایی کند و به سمت تفکر سازگارانهتر و سازندهتر حرکت کند.
5. تقویت خودآگاهی: این روش به فرد کمک میکند تا به خودآگاهی بیشتری دست یابد و درک بهتری از خود و انگیزهها، ارزشها و نگرشهایش پیدا کند.
6. پشتیبانی در درمان بیماریهای روانی: گفتار درمانی به عنوان یک روش مؤثر در درمان بسیاری از بیماریهای روانی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن و … عمل میکند و به فرد کمک میکند تا با مشکلات خود بهبود یابد.
به طور کلی، گفتار درمانی به عنوان یک ابزار مهم و مؤثر در پشتیبانی از سلامت روانی و بهبود کیفیت زندگی فردی شناخته میشود که تأثیرات مثبت زیادی بر روند درمان و بهبودی فرد دارد.
گفتاردرمانگر چه کسی است ؟
گفتاردرمانگر یا آسیب شناس گفتار و زبان (SLP) کسی است که به عنوان درمانگر به ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات ارتباطی، گفتار، زبان، صدا و در نهایت بلع میپردازد.
ما برای صحبت کردن به دو بخش زبانی و گفتاری احتیاج داریم:
o منظور از بخش زبانی، فرایندی از صحبت کردن است که در ذهن ما اتفاق میافتد، مثل انتخاب کلمات، جمله بندی درست و…
o منظور از بخش گفتاری، عضلاتی است که باعث تولید صدا میشودمانند ریه، حنجره، لب، عضله زبان و…
در واقع گفتاردرمانگر بر اساس علم گفتار درمانی، به کودکان و بزرگسالان کمک میکند تا مهارتهای ارتباطی و زبانی خود را بهتر نمایند. مهم نیست که چه چیزی در توانایی فرد در صحبت کردن یا برقراری ارتباط اختلال ایجاد کرده است، گفتاردرمانگر میکوشد تا حد امکان توانایی ارتباطی فرد را بالا برده تا کیفیت زندگی او تحت تاثیر قرار نگیرد.
دقت کنید که ما تاکیدی بر اختلالات ارتباطی داشتیم، این تاکید برای این است که بدانیم گفتاردرمانگر کار اصلیش درمان اختلالات ارتباطی است و صحبت کردن تنها یکی از راههای ارتباطی ما انسانهاست.
انسان برای ارتباط برقرار کردن از زبان بدن، نوشتن و خواندن نیز استفاده میکنند، شاید یک گفتاردرمانگر به کسی که دیگر قادر به صحبت کردن نیست روشهای جایگزینی را معرفی و آموزش دهد.
حتی به کسانی که در صحبت کردن عادی خوب هستند اما از روشهای ارتباطی دیگر نمیتوانند به طور موثری استفاده کنند نیز گفتاردرمانگر می تواند کمک کند.
علاوه بر بحث توانبخشی در گفتار، گفتاردرمانگر به دلیل شناخت وظایف دستگاههای بدن و علم تشریح قسمتهای زبان، حلق، دهان، حنجره و… به کودکان و بزرگسالانی که در بلعیدن غذا مشکل دارند نیز کمک میکند.
گفتاردرمانگر علاوه بر درمان بیمار میتواند آموزشهایی هم به خانواده بیمار بدهد تا بتوانند به بیمار در روند بهبود کمک کنند، پس حتی اگر وظیفه نگهداری از فردی با این اختلالات را دارید میتوانید با مراجعه به گفتاردرمانگر اطلاعاتی کسب کنید تا رفتارهای درست تری را در نگه داری از شخص بیمار انجام دهید.
وظایف گفتاردرمانگر چیست؟
در تعریف گفتاردرمانگر گفتیم کار گفتاردرمانگر شناسایی، ارزیابی و درمان اختلالات ارتباطی، گفتاری، زبانی، و بلع است.
- اولین وظیفهای که گفتاردرمانگر برعهده دارد این است که شناسایی و ارزیابی درستی از اختلال فرد داشته باشد، به همین منظور برای تشخیص درست، گفتاردرمانگر تستهای استانداری را از فرد میگیرد تا تشخیص اختلال، کم توانی و یا ناتوانی به درستی گرفته شده و علتهای آن بررسی شود.
- دومین وظیفه گفتاردرمانگر تشخیص بهترین روش درمان برای اختلال فرد است
- سومین وظیفهای که گفتاردرمانگر دارد این است که جلسات درمانی مراجعه را برنامه ریزی کرده و متناسب با اختلال او و در فواصل مشخص و مناسب، برای او جلسات را برگزار کند.
- وظیفه چهارم پیگیری فرایند درمان بیمار
- وظیفه پنجم آموزش روشها و توصیههای پیشگیرانه به کودکان، مادران، معلمان و…
- وظیفه ششم آموزش به والدین و سایر افرادی که درگیر نگهداری از افراد دارای اختلال هستند، برای آموختن شیوههای حمایتی فرزندانشان
چرا به گفتار درمانی نیاز دارید؟
گفتاردرمانگر میتواند در بسیاری از اختلالات ارتباطی به انسانها کمک کند، اختلالهایی که گفتاردرمانگران به درمان آنها میپردازند را با یک نگاه میتوان به صورت زیر دستهبندی کرد:
1. لکنت زبان: (Stuttering)
لکنت زبان اختلالی است که در آن فرد نمیتواند بهطور پیوسته کلمات را بیان کندبه صورتی که فرد یا یک واج را تکرار میکند و یا آن را با طول و شدت و فشار بیان میکند. این اختلال از اختلالات دیگر شناخته شدهتر است.
افراد ممکن است به خاطر سابقه ژنتیکی، آسیبهای مغزی و یا آسیب های روحی دچار لکنت زبان شوند. این اختلال می تواند بر روی اعتماد به نفس فرد، اضطراب و استرس او ، انزواطلبی و گوشه گیری او بسیار تاثیر بگذارد.
گفتاردرمانگران با دارو درمانی، دستگاه ضد لکنت و یا تمرینهایی، به فرد کمک می کنند تا در حد بسیار بالایی توانایی خود را به دست بیاورند.
2. اختلالات زبانی
مثل کودکانی که دیر شروع به صحبت کردن میکنند یا در صحبت کردن گفتارشان غنی نیست و یا حتی در کودکانی که در به خاطر سپاری کلمات جدید ناتوان هستند. از جمله اختلالات زبانی را می توان به اختلال زبان شفاهی، زبان دریافتی، زبان بیانی اشاره کرد.
3. اختلال آفازی (Aphasia)
یک اختلال ارتباطی است که به دلیل آسیب در یک یا چند ناحیه از مغز که قدرت تکلم را کنترل میکنند، ایجاد می شود.
این مورد در بزرگسالی ممکن است پس از سکته مغزی یا ضربه مغزی بروز کند.
4. اختلالات یادگیری
این اختلال را می توان در کودکانی که در یادگیری خواندن و نوشتن دچار مشکل هستند دید.
5. اختلالات تولید و مربوط به تلفظ
شاید کسانی که حرف “س” در جملههای آنها اصطلاحا میزند را دیده باشید. این اختلال ممکن است از کودکی در فرد باشد و یا حتی در بزرگسالی به وجود بیاید.
6. اختلالات مربوط به صوت و هنجره هستند
این موضوع بیشتر در افرادی که به صورت حرفه ای از زبانشان استفاده میکنند، مثل معلمان و یا خوانندههای حرفهای که ممکن است در صدایشان مشکلی به وجود بیاید.
7. شکاف لب و کام یا لب شکری
شکاف کام و لب یک ناهنجاری مادرزادی است که در آن لب یا دهان به درستی شکل نگرفته است به همین علت ممکن است کودکانی که دارای شکاف لب و کام هستند در گفتار خود دچار مشکل شوند.
8. دیس آرتری( Dysarthria )
این اختلال زمانی در انسانها به وجود میآید که عضلات مورد استفاده برای گفتار ضعیف شده باشند یا در کنترل آنها دچار مشکل باشند.
دلیل عمده دیس آرتری، اختلالات در سیستم عصبی فرد است که منجر به فلجی صورت، ضعف عضلانی زبان یا گلو می شود. پس اختلالی که در آن ماهیچههایی که برای تولید گفتار استفاده میشوند، دچار آسیب، فلج یا ضعف شود را دیس آرتری می گوییم.
این که کدام بخش از سیستم عصبی فرد دچار مشکل شده، نوع اختلال دیس آرتری فرد را مشخص میکند. دیس آرتری مرکزی وقتی به وجود میآید که این اختلال در اثر آسیب به مغز پدیده آمده باشد. دیس آرتری محیطی نیز وقتی به وجود می آید که اختلال در اثر آسیب به اندامهای مورد نیاز برای گفتار ایجاد شود.
علائم کسانی که دچار دیس آرتری هستند را می توان اینگونه شرح داد
- گفتار نامفهوم و آهسته دارند یاگفتاری سریع دارند که درک آن برای شنونده دشوار است.
- با صدایی خشدار یا خسته صحبت میکنند.
- در حجم گفتار، گفتاری نابرابر تولید میکنند.
- در حرکت زبان و عضلات صورت با مشکل روبه رو هستند.
9. ارتباط جایگزین و افزوده
کسانی که به طور کلی دچار ناتوانی در گفتار شدهاند
10. اختلالات بلع
هنگامی که به علتهای مختلف نوزادان مکیدن و تغذیه کردن و بزرگسالان جویدن و بلعیدن برایشان دشوار شود با رجوع به گفتاردرمانگر می توانند در حد بالایی این موضوع را رفع کنند.
در مواردی که در بالا لیست شد رجوع به گفتاردرمانگر ماهر از واجباتی است که باید در سریع ترین زمان ممکن اتفاق بیافتد.
چه کسانی به گفتار درمانی نیاز دارند؟
مراجعین گفتار درمانی از نوزادان تا سالمندان را شامل میشود، بنابراین هرانسانی در هر سنی اگر در گفتار و ارتباط و بلع دچار مشکل باشد با رجوع به گفتاردرمانگر میتواند فرایند بهبود خود را آغاز کند.
به طور کلی افرادی که دارای مشکلات زیر هستند باید به گفتاردرمانگر مراجعه کنند.
1. کودکانی که خیلی دیر شروع به صحبت میکنند
2. کسانی که در تلفظ اصوات گفتاری دچار مشکل هستند
3. کودکانی که در ارتباط کلامی یا غیرکلامی دچار مشکل هستند
4. افراد کم شنوا یا ناشنوا
5. کسانی که در درک کلام افراد دچار مشکل میشوند
6. کسانی که در بلعشان دچار مشکل هستند
7. در صورت تشخیص بروز هر یک از اختلالات فلج مغزی، اوتیسم، اختلال یادگیری
8. کسانی که در صدایشان اختلال ایجاد شده است .
در طول گفتار درمانی چه اتفاقی میافتد؟
گفتاردرمانگر ابتدا با انجام تستهایی به بررسی مشکلات بیمار میپردازد و سپس با توجه به نوع بیماری درمان فرد را شروع میکند.
اگر فرد دارای اختلال باشد، اختلال او را برطرف میکند. اما اگر فرد دارای کم توانی باشد سعی میشود روشهایی به او آموخته شود که با وجود کم توانی بتواند از استقلال در زندگی برخوردار باشد.
گفتار درمانی برای کودکان
کودکان در هر سنی که قرار داشته باشند انتظار میرود که تواناییهای ارتباطی خاصی را از خود بروز دهند، اگر والدین از این توانایی آگاهی کافی داشته باشند در صورتی که کودک به استانداردهای لازم برای برقراری ارتباط نرسیده باشد، می توانند او را نزد گفتاردرمانگر برده تا اگر اختلالی در کودک وجود دارد به سرعت شناسایی شود و آموزشهای لازم به کودک و والدین او داده شود.
بهتر است این موضوع را به عنوان یک مساله مهم برای کودک خود در نظر بگیرید چرا که توانایی در برقراری ارتباط یکی از مهم ترین تواناییهایی است که باید از کودکی پیگیری شود.
این موضوع را دقیقا مانند این بدانید که وقتی کودک شما سرما میخورد او را نزد دکتر عمومی میبرید تا برای درمان او اقدامی کند. گفتار درمانی هم برای برقراری ارتباط بسیار ضروری است.
بهترین سن برای گفتار درمانی کودکان
مشکلات گفتاری را میتوان در سنین 12 تا 24 ماهگی مشاهده کرد، کودکان معمولا در 12 ماهگی اولین کلمات را بیان می کنندو در 18 ماهگی میتوانند ترکیبهای دو کلمه ای را بیان کنند.
به نظر میرسد که برای هر سنی باید استانداردهای لازم در نحوهی ارتباطی او را به خاطر داشته باشید و توانایی او را دائم بسنجید و هرگاه متوجه ایجاد مشکلی در بیان کودک شدید، بهترین کار این است که او را سریعا به گفتار درمان ارجاع دهید تا بتواند مشکلات او را سریع حل کند.
راهکارهای مناسب (پیش از یکسالگی) جهت ارتقای رشد گفتار
رشد زبانی و کلامی کودک از همان لحظات اولیه تولد آغاز میشود. نوزادان تازه به دنیا آمده، از همان موقع تولد میتوانند صداها را بشنوند تا جایی که میتوانیم در یک سالگی شاهد سخن گفتن کودکان باشیم.
صحبت کردن اطرافیان بهترین راه کار برای سریع تر حرف زدن فرزند شماست، سعی کنید با او به نحوی صحبت کنید که بتوانید به فهم بهتر نوزاد کمک کنید. همه چیز را برایش توضیح دهید و مدام با او ارتباط داشته باشید.
مثلا میتوانید برایش کتاب مصور تهیه کرده و هنگامی که کودک به تصاویر کتاب مصور، نگاه میکند برای او داستان کتاب را روایت کنید.
پیشنهاد میکنیم به چند توصیه زیر به خوبی عمل کنید:
بالا بردن دایره واژگان نوزاد
وقتی کودک با چیزی بازی میکند یا به چیزی دست میزند نام آن را برایش تکرار کنید. این باعث میشود که کودک دایره واژگان قویتری داشته باشد.
استفاده از اشاره و زبان بدن
هنگام سخن گفتن با کودک سعی کنید با زبان اشاره خوبی با او صحبت کنید، این کار باعث میشود که زبان اشاره بدن شما را بیاموزد و در بیان احساسات خود از آن استفاده کند.
توضیح دادن اطراف و کارها
وقتی با کودکتان وقت میگذرانید، هر کاری میکنید برای او شرح دهید، مثلا وقتی در حال انجام کارهای منزل هستید برای او شرح دهید که چه میکنید، کارهایی که خودش نیز انجام می دهد را برایش شرح دهید.
لطفا با زبان کودکانه با او صحبت نکنید
شما برای کودک الگویی هستید که قرار است شکل صحیح واژگان را از شما بیاموزد پس این که خودتان واژهها را به شکل دیگری بیان کنید، برای مثال “ر” را “ل” تلفظ کنید این موضوع باعث میشود شکل اشتباه کلمه در ذهن کودک بماند.
چه طور از روند رشد گفتار و زبان کودکم اطمینان پیدا کنم؟
مدتها قبل از اینکه کودک شما شروع به صحبت کند، سعی میکند احساساتش را با شما در میان بگذارد. در حدود دو ماهگی به شما لبخند میزند، تا 4 ماهگی احتمالا میخندد و تا 6 ماهگی خوشحالی و ناراحتی خود را از طریق تولید صدا بیان میکند. از 6 ماهگی احتمالا بتواند تفاوت صدای شاد و عصبی را تشخیص دهد.
به طور کلی بین 6 تا 12 ماهگی باید انتظار داشته باشید کودکتان در ارتباط کلامی به استانداردهای زیر رسیده باشد:
- فهمیدن معنی “نه”
- تولید صدای “با -با” و ” ما – ما” و ” دا – دا”
- اولین کلمات را در این سن می گویند.
گفتار درمانی برای بزرگسالان
بعضی از مشکلات افراد بزرگسال از دوران کودکی با آنها بوده است، مانند لکنت یا مشکلات تلفظی و… . اگر این اختلالات با مراجعه به گفتاردرمانگر رفع نشود ممکن است در زندگی فرد باقی بماند و بر زندگی فرد در بزرگسالی تاثیر بگذارد. به هر حال در هر سنی با مراجعه به گفتاردرمانگر میتوان از این مشکلات جلوگیری کرد.
برخی از مشکلات نیز بعد از یک حادثه، یا افزایش سن ظاهر میشود مانند آفازی پس از سکته یا دیس آرتری و مشکلات عصبی عضلانی دیگر که برای این دسته از اختلالات نیز فرد بزرگسال با مراجعه به گفتاردرمانگر، و تشخیص درست مشکل، تمریناتی را دریافت میکند.
اینکه فرد به چه تمریناتی نیاز دارد و به چه شکل و چه مدت باید تمرینات را اجرا کند، نیاز به ارزیابی دقیق مشکل دارد و نمیتوان یک برنامه کلی برای این موضوع ارائه کرد.
پس اگر فرد بزرگسال چه از زمان کودکی خود و چه بر اثر حادثه یا بیماری در بزرگسالی دچار مشکلاتی در گفتار، زبان، شناخت، بلع، روانی ( شامل مشکل در داشتن گفتاری روان و عواقب لکنت)، صوت و تشدید شده باشد، باید با مراجعه به گفتاردرمانگر این مسائل را به سمت بهبهود ببرد.
چه مدت به گفتار درمانی نیاز دارید؟
در اولین جلسه درمانگر به انجام مصاحبه با مراجع میپردازد و تاریخچه پزشکی و سلامت بیمار را جویا میشود و ثبت میکند. سپس با توجه به مشکل بیمار، تستها و آزمونهایی از بیمار گرفته میشود تا نقاط قوت و ضعف او مشخص شود.
اینکه فرد به چه تمرینهایی از گفتار درمانی نیاز دارد و به چه شکل و چه مدت باید تمرینات را اجرا کند، نیاز به ارزیابی دقیق مشکل دارد، به زبان سادهتر میزان جلسات گفتار درمانی به این بستگی دارد که فرد چه اختلالی دارد و جلسات درمان به صلاحدید درمانگر با فواصل مختلف اجرا می شود.
گفتار درمانی چقدر موفق است؟
میزان موفقیت در گفتار درمانی به سه عامل بسیار مهم بستگی دارد:
• نوع اختلال
بعضی از اختلالات میزان تاثیر گفتار درمانی در آنها بسیار بالا هستند.
• گروههای سنی
بعضی از اختلالات در گروه سنی خاصی احتمال موفقیت درمان را بسیار بالا میبرند
• زمان شروع گفتار درمانی
• اگر فرد در زمان مناسبی به گفتاردرمانگر مراجعه کند میتواند درمان را با موفقیت بیشتری پشت سر بگذارد.
بنابر آنچه گفته شد، در بعضی از بازههای سنی و با توجه به نوع اختلال و زمان شروع گفتار درمانی، میزان موفقیت درمان میتواند بسیار بالا باشد و در بعضی موارد این فاکتورها میتوانند فرایند درمان را با اختلال مواجه کنند. پس بسیار مهم است که در اولین فرصتی که فرد با اختلال مواجه شد به درمانگر مراجعه کند تا احتمال موفقیت درمان بالا برود.
بهترین کلینیک گفتار درمانی در مشهد کجاست؟
کلینیک تخصصی مهر رضوی با بهرهگیری از آخرین پیشرفتهای فناوری در زمینه درمان سعی بر این دارد که خدمات درمانی با کیفیت بالایی را به هموطنان عزیز عرضه کند.
این کلینیک با داشتن متخصصین توانمند در زمینههای روانشناسی، روانپزشکی، مغز و اعصاب و همچنین برخورداری از دپارتمانهای تخصصی در هر کدام از این حوزهها، بهترین درمانها را برای عزیزانی که دچار بیماری در حوزههای نام برده شده هستند ارائه میدهد.
برای اینکه فردی که دچار اختلالات گفتاری است بتواند بهترین درمان را دریافت کند، این موضوع بسیار اهمیت دارد که زیر نظر گفتار درمانگر توانمندی قرار بگیرد. بهترین کلینیک گفتار درمانی که می توان از خدمات آن احتمال موفقیت درمانجو را بسیار بالا برد کلینیک تخصصی مهر رضوی است.
پس می توانید با خیالی آسوده عزیزی را که دچار اختلالات گفتاری است به کلینیک مهر رضوی مراجعه دهید و از این که فرایند درمانی با برنامه دریافت میکنید از دغدغههای دیگر آسوده خاطر باشید.
سوالات متداول
1. در چه زمانهایی باید به گفتاردرمانگر رجوع کرد؟
- اگر فردی در موارد زیر دچار مشکل بود باید به گفتاردرمانگر مراجعه کند.
- ارتباط
- گفتار: عضلاتی در بدن که به صحبت کردن کمک می کنند.
- زبان: فرایند ذهنی صحبت کردن، مثل انتخاب کلمات مناسب و … .
- صوت: اصواتی که برای صحبت کردن نیاز است.
- بلع: فرایند بلعیدن غذا که در کودکان شامل مکیدن و در بزرگسالان شامل جویدن میباشد.
2. آیا فقط کودکان را باید نزد گفتاردرمانگر برد؟
خیر، بزرگسالانی که در اثر سانحه یا بیماری (مثلا سکته مغزی ) ارتباطاتشان دچار اختلال شده است باید نزد گفتاردرمانگر بروند تا هر چه سریعتر فرایند درمان آنها آغاز شود.
3. از کجا بفهمیم که نیاز است کودکمان را نزد گفتاردرمانگر ببریم؟
باید با مشورت گفتاردرمانگر، آشنایی لازم را با استنانداردهای رشد کلامی کودکان داشته باشید و اگر متوجه شدید که رشد کلامی و ارتباطی کودکتان با استانداردها مطابق نیست، حتما او را نزد گفتاردرمانگر ببرید.
4. معرفی بهترین کلینیک تخصصی گفتار درمانی در مشهد کجاست؟
کلینیک تخصصی مهر رضوی با کادر مجرب و تکنولوژی پیشرفتهای که در کنار هم گرد آورده است می تواند بهترین گزینه برای درمان عزیزانی باشد که در برقراری ارتباط دچار اختلال یا کمتوانی و یا ناتوانی شدهاند.