سادیسم چیست و چه انواعی دارد؟ + علائم و روش درمان آن
احتمالاً شنیده باشید وقتی کسی عمداً دیگری را آزار می‌دهد، به او گفته می‌شود که “مگه سادیسم داری؟” سادیسم یا دگرآزاری نوعی اختلال شخصیت است که فرد مبتلا برای ارضای نیازهای روانی خود، اقدام به تحقیر، تمسخر یا آزار دیگران می‌کند. این آزار می‌تواند به شکل‌های جسمی، روانی یا جنسی باشد و در بین افراد مختلف از جمله زنان، مردان و حتی کودکان، مشاهده می‌شود. در حال حاضر، علت دقیق بروز دگرآزاری هنوز به طور کامل مشخص نیست. بعضی از متخصصان از جمله دکتر روانپزشک در مشهد، بر این باور هستند که ژنتیک و پیشینه خانوادگی می‌توانند عامل ایجاد سادیسم باشند، درحالی‌که دیگران معتقدند تعاملات فردی در دوران کودکی نقش مهمی در شکل‌گیری این اختلال دارند.
فهرست مطالب
سادیسم چیست؟
سادیسم در لغت به معنای نوعی اختلال روانی است که باهدف آسیب‌رساندن به دیگران و بهره‌برداری از آنها انجام می‌شود. روان‌شناسان این ویژگی را به‌عنوان تمایل فرد به آزار و اذیت دیگران از نظر جسمی، روانی، روحی و جنسی تعریف می‌کنند. افراد مبتلا به رفتارهای سادیسمی پس از تحقیر، تمسخر و آزار روانی یا فیزیکی دیگران، احساس لذت و آرامش می‌کنند.
در وبسایت معتبر healthline، به این موضوع اشاره شده است:
``are turned on by seeing another person crying.`` ``آنها با دیدن گریه‌کردن شخص دیگری تحریک می‌شوند.``
آنها معمولاً اطرافیان خود را به‌صورت عمدی فریب داده و برای این کار از ابزارهایی مانند ایجاد ترس، باج‌گیری عاطفی، حملات فیزیکی، تهدیدهای خشونت‌آمیز و رفتارهای ظالمانه استفاده می‌کنند.
رفتار سادیسمی یعنی چه؟
درگذشته، رفتار سادیسمی به‌عنوان یک اختلال روانی شناخته می‌شد، اما اکنون طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، این رفتار به‌عنوان یک اختلال شخصیت طبقه‌بندی می‌شود. فرد مبتلا به اختلال شخصیت سادیستیک هیچ نوع همدلی یا نگرانی نسبت به احساسات و رفاه دیگران ندارد و رفتارهای سادیستی او به‌صورت بی‌رحمانه، تحقیرآمیز و تهاجمی بروز می‌کند. چنین فردی از تحقیر، تمسخر یا آسیب‌رساندن به دیگران به‌وسیله رفتارهای خشونت‌آمیز لذت می‌برد و از این طریق احساس رضایت می‌کند.
آیا دگرآزاری یک نوع بیماری است؟
در ابتدا دگرآزاری به‌عنوان یک اختلال روانی شناخته می‌شد، اما با گذشت زمان و افزایش تحقیقات، آن را به‌عنوان یک ویژگی شخصیتی طبقه‌بندی کردند. افرادی که به این ویژگی مبتلا هستند، سادیست نامیده می‌شوند. این افراد نه‌تنها هیچ ترسی از آسیب‌رساندن به دیگران ندارند، بلکه از ایجاد درد و رنج در دیگران لذت می‌برند و این رفتارها به‌نوعی روحشان را ارضا می‌کند. فرد مبتلا به این ویژگی معمولاً با روش‌هایی مانند تحقیر، خشم یا حتی آسیب‌های جسمی دیگران را آزرده می‌کند. امکان دارد این آسیب‌ها برای مدت طولانی ادامه یابند و باعث شوند که اطرافیان فرد سادیست از او دور شوند. در مقابل سادیسم، اختلال دیگری به نام مازوخوئیسم وجود دارد، که در آن فرد از اینکه مورد آزار و اذیت قرار گیرد، لذت می‌برد. درحالی‌که در سادیسم، فرد تمایل دارد دیگران را شکنجه کرده و به آنها آسیب برساند.
زمانی که از دگرآزاری صحبت می‌کنید، باید توجه داشته باشید که علت دقیق آن به‌سادگی قابل‌شناسایی نیست. برخلاف تصورات، ژنتیک و پیشینه خانوادگی تأثیری در بروز این اختلال ندارند و نباید نگران باشید که کودکی در آینده به این مسئله مبتلا شود؛ بنابراین عواملی مانند فاکتورهای فیزیولوژیکی نمی‌توانند به‌عنوان علت اصلی در نظر گرفته شوند. دراین‌بین، تربیت فرد و محیطی که در آن رشد کرده است، تأثیر زیادی در شکل‌گیری رفتارهای سادیستی دارد. تجربه‌های دشوار و آزارهای خانوادگی مانند تجاوز در سنین پایین می‌توانند از جمله عواملی باشند که به بروز این مشکل منجر شوند. البته این اختلال شباهت‌هایی با اختلال اسکیزوتایپال دارد، اما نباید آنها را با هم اشتباه گرفت. در این زمینه، داروها تأثیری در درمان ندارند و آسیب‌های جسمی نیز عامل بروز این اختلال نیستند.
علت بیماری دگرآزاری
علت دقیق بیماری دگرآزاری هنوز مشخص نشده است، اما چندین نظریه مختلف در این زمینه وجود دارد. طبق نظریه روانکاوی، سادیسم می‌تواند ناشی از مشکلاتی در دوران کودکی فرد و نوع رابطه او با مراقبانش باشد. هر نوع رابطه ناسالم در دوران کودکی که شامل تجربیات سخت، اختلالات هورمونی، مشکلات در مراحل رشد جنسی، اختلالات روانی یا تجربه آزار جنسی باشد، می‌تواند فرد را در بزرگسالی مستعد ابتلا به دگرآزاری کند. از سوی دیگر، بعضی از محققان بر این باور هستند که اختلال شخصیت سادیسمی از طریق یادگیری و تربیت جنسی کودک شکل می‌گیرد. به همین دلیل، آنها آموزش صحیح و تربیت جنسی در دوران کودکی را امری بسیار حیاتی می‌دانند.
علائم سادیسم
افرادی که دارای ویژگی‌های سادیستی هستند، معمولاً رفتارها و تمایلات زیر را از خود نشان می‌دهند:
- از آسیب‌رساندن جسمی یا روانی به دیگران احساس رضایت می‌کنند.
- در تحقیرکردن دیگران در جمع یا موقعیت‌های اجتماعی احساس قدرت می‌کنند.
- با مشاهده درد و رنج دیگران، دچار تحریک جنسی می‌شوند.
- دیدن صحنه‌هایی که در آن فردی مورد آزار قرار می‌گیرد، برایشان لذت‌بخش است.
- خیال‌پردازی درباره صدمه‌زدن به دیگران به طور مکرر در ذهن آنها وجود دارد.
- گرایش زیادی به انجام اعمال خشونت‌آمیز و تهاجمی دارند.
- امکان دارد هنگام عصبانیت، واکنش‌های شدید و آسیب‌زننده به دیگران نشان دهند.
- تمایل زیادی به تحت کنترل گرفتن و سلطه بر دیگران دارند.
انواع سادیسم
سادیسم نوعی اختلال رفتاری است که در آن فرد از آسیب‌رساندن به دیگران، تحقیر آنها یا ایجاد رنج و ترس در اطرافیانش لذت می‌برد. این اختلال می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد که شدت و نحوه بروز آنها با یکدیگر متفاوت است در ادامه با انواع آن آشنا می‌شوید:
1. سادیسم انفجاری
در این نوع، امکان دارد فرد در ظاهر آرام به نظر برسد، اما در لحظات خاصی دچار فوران خشم می‌شود. این افراد معمولاً احساس سرکوب‌شدگی، تحقیر یا ناامیدی مداوم را درون خود حمل می‌کنند. زمانی که این احساسات به نقطه اوج برسد، کنترل خود را ازدست‌داده و به‌شدت واکنش نشان می‌دهند. پس از انفجار عصبانیت، اغلب دچار احساس گناه یا پشیمانی می‌شوند، اما این پشیمانی مانع تکرار رفتارشان نیست.
2. سادیسم رفتاری
رفتارهای سادیستی می‌توانند بسیار متنوع باشند و هر فرد مبتلا ممکن است به شکلی متفاوت آنها را بروز دهد. بعضی از افراد ترجیح می‌دهند دیگران را به‌صورت کلامی تحقیر کنند، درحالی‌که گروهی دیگر به آسیب فیزیکی علاقه دارند. این تفاوت در نوع بروز رفتار باعث شده که این اختلال رفتاری به زیر شاخه‌های مختلفی تقسیم شود. آشنایی با این رفتارها می‌تواند به شناخت بهتر افراد سادیست و نحوه عملکرد آنها کمک کند.
3. سادیسم به شکل روزمره
این مدل، ظاهری پنهان دارد و معمولاً تشخیص آن دشوار است. ممکن است فرد رفتارهای سادیستی را در قالب شوخی‌های آزاردهنده، قلدری در محیط‌های آموزشی یا آزار مجازی در شبکه‌های اجتماعی بروز دهد. این رفتارها معمولاً به‌صورت جزئی و پراکنده هستند، اما نشان‌دهنده تمایل فرد به لذت‌بردن از ناراحتی و آسیب دیگران هستند. افراد مبتلا به این نوع از اختلال اغلب مرز میان شوخی و آزار را نمی‌شناسند.
4. سادیسم در روابط جنسی
در این نوع، فرد با ایجاد ترس، تحقیر یا درد در شریک جنسی خود، احساس لذت می‌کند. این رفتار می‌تواند هم جسمی و هم روانی باشد. ممکن است فرد با استفاده از توهین، تهدید، یا اقدامات خشن، کنترل کامل رابطه را در دست بگیرد و از واکنش‌های شریک خود لذت ببرد. این حالت می‌تواند بخشی از اختلال سادیسم جنسی باشد و در موارد شدید آسیب‌های جدی به روان و جسم شریک وارد کند. مارکی دوساد نویسنده فرانسوی، یکی از مشهورترین چهره‌های تاریخی بوده که این نوع لذت را در آثار خود به تصویر کشیده است.
5. سادیسم در کودکان
بر خلاف تصور عموم، کودکان نیز می‌توانند علائم این اختلال را از خود نشان دهند. در سنین پایین، معمولاً حوالی ۶ سالگی، کودکان با مفهوم انتقام و آزار آشنا می‌شوند، به‌خصوص اگر در معرض تجربه‌های منفی یا محیط‌های ناسالم قرار گرفته باشند. امکان دارد آنها رفتارهایی را که دیده‌اند، تقلید کنند؛ بنابراین بسیار مهم است که کودکان از افراد یا محیط‌هایی که رفتارهای سادیستی دارند، دورنگه داشته شوند. مراقبت از اطرافیان کودک و نظارت بر تعاملات او می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از شکل‌گیری این نوع اختلال داشته باشد.
6. سادیسم در زنان
اگرچه اغلب صحبت از دگرآزاری جنسی بیشتر در مورد مردان مطرح می‌شود، اما بعضی از زنان نیز می‌توانند رفتارهای سادیستی در روابط خود نشان دهند. در این موارد، رابطه جنسی برای آنها جنبه عاطفی یا عاشقانه ندارد؛ بلکه به‌عنوان ابزاری برای اعمال قدرت، کنترل و تحمیل رفتارهای اجباری به شریک جنسی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این زنان از تسلط در رابطه لذت می‌برند و گاه بدون توجه به احساسات طرف مقابل، فقط به خواسته‌های خود اهمیت می‌دهند.
7. سادیسم ستمگرانه
در این مدل، فرد با خشم مداوم و تمایل به کنترل دیگران شناخته می‌شود. افراد سادیست ستمگر از ایجاد ترس و وحشت در دیگران لذت می‌برند. هدف آنها صرفاً انتقام نیست، بلکه نوعی ارضای روانی از دیدن رنج دیگران است. آنها با انجام رفتارهای ظالمانه و تهدیدآمیز، دیگران را وادار به تسلیم می‌کنند و این نوع بسیار خطرناک و مخرب است.
8. سادیسم اجباری
در این نوع، فرد در موقعیتی قرار دارد که قدرت اعمال زور و کنترل را داشته و از این قدرت برای آزار و تنبیه دیگران استفاده می‌کند. ممکن است این افراد در نقش‌های شغلی مانند افسران پلیس، مدیران سخت‌گیر یا مأموران امنیتی باشند. در نگاه بیرونی امکان دارد رفتارشان در چارچوب قوانین دیده شود، اما در واقع آنها با انگیزه‌های درونی خود از تنبیه و کنترل دیگران لذت می‌برند. این رفتارها اغلب به عادتی نهادینه تبدیل می‌شود.
9. سادیسم بزدلانه
این مدل در افرادی دیده می‌شود که معمولاً از نظر شخصیتی ضعیف، خجالتی یا ترسو هستند. آنها در شرایطی که موقعیت قدرت نداشته باشند، جرئت بروز مستقیم رفتارهای تهاجمی را ندارند اما زمانی که با افرادی بسیار ضعیف‌تر مواجه می‌شوند، دست به آزار می‌زنند. کودک‌آزاری یکی از مصداق‌های رایج این نوع اختلال است. در واقع، آنها از تخیل یا اجرای خشونت نسبت به افراد ناتوان، احساس تسلط و آرامش موقتی می‌گیرند.
10. سادیسم ظالمانه
این مدل، شباهتی به نوع انفجاری آن دارد؛ اما در حالت ستمگرانه، کار به‌صورت ناگهانی شروع و تمام نمی‌شود. بلکه یک ماجرای ادامه‌دار است. این نوع اختلال شخصیتی از روش‌های پیچیده‌تر و شدیدتری استفاده می‌کند تا از دیگران انتقام بگیرد یا تحقیرشان کند؛ به همین دلیل با افرادی که سر راهشان قرار می‌گیرند، مسئله‌ای ندارند بلکه افراد را مانند طعمه‌هایی خاص بررسی می‌کنند. بعدازاین که تمام ویژگی‌های آنها را بررسی کردند، تلاش می‌کنند که آنها را برنجانند و موجب ترسشان شوند. آنها سعی دارند که دیگران متوجه خلاف‌کار بودن آنها نشوند و به همین دلیل کارهایشان را از دید عموم پنهان می‌کنند و تاحدامکان کارهایی که خلاف قانون باشد، انجام نمی‌دهند.
11. سادیسم از دست دادن کنترل
در این نوع، فرد در زمان عصبانیت به طور ناگهانی کنترل خود را از دست می‌دهد و با پرخاشگری تلاش می‌کند ترس را در دل دیگران بیندازد. اما نکته‌ای که معمولاً پشت این رفتار پنهان است، ترس درونی و ضعف شخصیت فرد بوده و او برای پنهان‌کردن ترس و ناتوانی خود، با خشونت واکنش نشان می‌دهد و به دنبال افرادی می‌گردد که توان مقابله با او را ندارند. در واقع، هدف اصلی این افراد ایجاد ترس در دیگران است تا احساس قدرت کاذب به دست آورند و از فاش‌شدن ضعفشان جلوگیری کنند.
12. سادیسم عشقی
در بعضی از موارد، فرد به دلیل ناتوانی در تحمل احساساتی مانند خشم، ناامیدی یا تحقیر، رفتارهای آزاردهنده‌ای نسبت به کسی که به او علاقه دارد، نشان می‌دهد. این نوع از اختلال می‌تواند در شدیدترین شکل خود به اقداماتی مانند اسیدپاشی منجر شود. فرد از این که محبوبش دیگر نتواند با فرد دیگری رابطه یا ازدواج داشته باشد، احساس رضایت می‌کند. شکل دیگری از سادیسم عشقی نیز در روابط جنسی دیده می‌شود که در آن فرد تمایل دارد شریک خود را در حین رابطه مورد آزار جسمی یا روانی قرار دهد. برای این افراد، رابطه جنسی بیشتر از آن که عاشقانه باشد، بستری برای اعمال سلطه و خشونت است. این نوع اختلال معمولاً در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود، هرچند در هر دو جنس می‌تواند بروز کند.
13. سادیسم جنسیتی
در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، سادیسم جنسی به‌عنوان یکی از اختلالات پارافیلیک طبقه‌بندی‌شده است. این اختلال شامل لذت‌بردن از ایجاد درد، ترس یا تحقیر در شریک جنسی است و معمولاً بدون رضایت طرف مقابل انجام می‌شود. ابزارهایی مانند طناب، زنجیر، شلاق یا دستبند در این نوع رفتار نقش دارند. ممکن است افراد مبتلا شریک خود را محدود کنند، کتک بزنند، گاز بگیرند یا به شکل‌های دیگر آسیب فیزیکی وارد کنند. این رفتارها اغلب با خیالات غیرعادی، توهمات جنسی و تمایلات آزاردهنده همراه هستند. در موارد شدید، این نوع اختلال می‌تواند آسیب‌های جدی روانی یا جسمی به همراه داشته باشد و در بعضی شرایط حتی خطر مرگ نیز وجود دارد. به همین دلیل، سادیسم جنسیتی از سوی روان‌درمانگران به‌عنوان اختلالی نیازمند درمان فوری شناخته می‌شود.
اختلال دگرآزاری با چه روش‌هایی تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص اختلال دگرآزاری نیازمند بررسی دقیق جنبه‌های رفتاری، شناختی و نورولوژیکی فرد است. برخلاف بعضی از اختلالات روانی که می‌توانند زمینه ژنتیکی داشته باشند، در این مورد، وراثت نقش چشمگیری ندارد. به همین دلیل تشخیص بیماری روانی در زمینه دگرآزاری بر اساس مشاهده رفتار، ارزیابی‌های روان‌شناختی و در صورت لزوم، بهره‌گیری از ابزارهایی مانند تشخیص بیماری روانی با نوار مغز صورت می‌گیرد.
تحلیل رفتار در موقعیت‌های مختلف
برای تشخیص اختلال دگرآزاری، نخست باید رفتارهای فرد در شرایط گوناگون موردبررسی قرار گیرد. بسیاری از نشانه‌های این اختلال در واکنش‌های روزمره پنهان هستند و تنها از طریق تحلیل دقیق قابل شناسایی‌اند.
- بررسی واکنش‌های عاطفی و رفتاری فرد در موقعیت‌های تنش‌زا یا تحقیرآمیز (مانند خشم ناگهانی یا سردرگمی رفتاری)
- مشاهده مکرر الگوهای تکرارشونده مانند میل به سلطه‌جویی، تحقیر دیگران یا لذت‌بردن از آسیب‌رساندن کلامی یا روانی
بررسی نشانه‌های هشداردهنده در رفتار فرد
بعضی از رفتارهای مداوم و آزاردهنده می‌توانند هشداری جدی برای ابتلا به این اختلال باشند. تشخیص دقیق نیازمند مشاهده و ثبت این علائم در طول زمان است.
- نگرانی بیش از حد درباره قضاوت دیگران یا حساسیت شدید نسبت به انتقاد
- تمایل به انزوای اجتماعی یا بروز رفتارهای ضداجتماعی
- ناتوانی در همدلی با دیگران و بی‌تفاوتی نسبت به درد یا رنج دیگران
- خشم‌های بی‌مورد و انفجاری حتی در شرایط معمولی یا بی‌اهمیت
- رفتارهای مبهم، غیرقابل پیش‌بینی و گاهی تهدیدآمیز در روابط اجتماعی
بررسی تأثیر علائم بر زندگی روزمره
تداوم نشانه‌های رفتاری بر عملکرد فرد در زندگی تأثیر می‌گذارد. روان‌شناسان و روان‌پزشکان از این بُعد نیز برای تشخیص بیماری روانی بهره می‌گیرند.
- کاهش کیفیت روابط میان‌فردی، افزایش تعارضات در محیط خانه یا محل کار
- افت عملکرد تحصیلی یا شغلی به دلیل ناتوانی در کنترل هیجانات
- دشواری در برقراری ارتباط سالم، افزایش تنش، انزوا یا بروز رفتارهای پرخاشگرانه
ارزیابی‌های روان‌شناختی و مصاحبه‌های بالینی تخصصی
بخش مهمی از تشخیص اختلال دگرآزاری به مصاحبه‌های تخصصی و تست‌های روان‌سنجی اختصاص دارد. این ابزارها برای سنجش دقیق ویژگی‌های روانی فرد به کار می‌روند.
- اجرای تست‌های شخصیت‌نگاری مانند MMPI یا PCL-R برای شناسایی ویژگی‌های سادیستی یا ضداجتماعی
- مصاحبه‌های ساختاریافته باهدف بررسی علل هیجانی و شناختی رفتارها
- تحلیل سابقه روان‌پزشکی و تجارب فرد برای یافتن الگوهای اختلالی
استفاده از ابزارهای علمی مانند نوار مغز
در بعضی از موارد، روان‌پزشکان برای بررسی دقیق‌تر وضعیت نورولوژیک بیمار از نوار مغز بهره می‌برند. این روش می‌تواند مکمل مناسبی برای تشخیص‌های رفتاری و روان‌شناختی باشد.
- نوار مغز (EEG) فعالیت‌های الکتریکی مغز را ثبت می‌کند و در شناسایی اختلالات عملکردی نقش دارد
- ممکن است بعضی الگوهای غیرعادی در EEG با رفتارهای پرخاشگرانه یا تمایلات سادیستی مرتبط باشند
- اگرچه نوار مغز به‌تنهایی برای تشخیص بیماری روانی مانند دگرآزاری کافی نیست، اما به‌عنوان ابزاری مکمل، در کنار تست‌های روانشناسی کاربرد فراوان دارد
جمع‌بندی یافته‌ها توسط متخصص
برای رسیدن به تشخیص قطعی، تمام داده‌های به‌دست‌آمده باید توسط روانپزشک یا روانشناس بالینی بررسی و تحلیل شوند.
- ترکیب اطلاعات رفتاری، شناختی و نورولوژیکی برای رسیدن به تشخیص جامع
- استفاده از معیارهای تشخیصی بین‌المللی مانند DSM-5 یا ICD-11 برای طبقه‌بندی دقیق اختلال
- تدوین برنامه درمانی یا مداخلات روان‌درمانی بر اساس شدت علائم و نیازهای فرد
تفاوت سادیسم در زنان و مردان
اگر برای شما هم این سؤال پیش‌آمده که این اختلال در مردان چگونه بروز پیدا می‌کند، باید گفت این اختلال در میان مردان بیشتر با رفتارهای سلطه‌طلبانه و پرخاشگرانه، به‌خصوص در زمینه مسائل جنسی شناخته می‌شود. به همین دلیل، تصور غالب این بوده که دگرآزاری در مردان شایع‌تر و آشکارتر است. در مقابل، بعضی از افراد باور دارند که این اختلال در زنان کمتر دیده می‌شود یا نمود بیرونی ضعیف‌تری دارد. اما از نگاه فروید، زنان به‌صورت غریزی گرایش‌هایی به مازوخیسم دارند؛ به این معنا که تمایل به تحمل رنج و درد در آنها بیشتر از بروز آن است. بااین‌حال، نکته مهم اینجا بوده که زنان نیز در شرایط خاص به‌ویژه زمانی که احساس امنیتشان تهدید شود، می‌توانند پرخاشگری و رفتارهایی با ماهیت سادیستی از خود نشان دهند.
این نوع واکنش‌ها اغلب کمتر مستقیم و بیشتر پیچیده و درون‌گرایانه هستند. در نتیجه، می‌توان گفت که تفاوت اصلی در نحوه بروز این اختلال است. این اختلال در مردان بیشتر به‌صورت فیزیکی، مستقیم و همراه با قدرت‌نمایی جلوه می‌کند، درحالی‌که در زنان این رفتارها می‌توانند زیر پوستی‌تر، احساسی‌تر و با استفاده از راه‌های غیرمستقیم مانند کنترل روانی یا تحقیر عاطفی بروز پیدا کنند. بنابراین نمی‌توان ادعا کرد که دگرآزاری در زنان کمتر از مردان است؛ بلکه باید گفت که شیوه ابراز آن با طبیعت رفتاری و اجتماعی هر جنس هماهنگ است.
روش برخورد با بیمار سادیسمی
برخورد با افرادی دچار این بیماری هستند، می‌تواند تجربه‌ای بسیار دشوار و گاه فرساینده باشد. ممکن است این افراد به‌صورت آگاهانه یا ناآگاهانه با تحقیر، سلطه‌جویی یا آزار روانی و جسمی سعی در کنترل دیگران داشته باشند. در چنین شرایطی، حفظ سلامت روان و جسم خود اولویت اصلی شما است.
شناخت و درک ویژگی‌های اختلال سادیسم
قبل از هر واکنشی، لازم است نسبت به ماهیت این اختلال آگاهی پیدا کنید. رفتارهای فرد مبتلا می‌تواند غیرمنطقی، کنترل‌گر یا حتی خشونت‌آمیز باشد.
- آگاهی از اینکه این رفتارها ریشه در یک اختلال روانی دارند، به شما کمک می‌کند تا آنها را شخصی نکنید.
- تلاش برای تغییر مستقیم فرد مبتلا معمولاً بی‌نتیجه است و می‌تواند تنش را افزایش دهد.
- به‌جای اصلاح رفتار او، تمرکز خود را بر حفظ آرامش درونی و ایجاد مرزهای روانی معطوف کنید.
توجه به خودمراقبتی و سلامت روانی خود
یکی از مهم‌ترین اقدامات در برابر افراد دگرآزار، تقویت خود از درون و رسیدگی به وضعیت روانی شخصی است.
- همکاری با روان‌درمانگر برای پردازش احساسات، تحلیل موقعیت‌ها و اتخاذ راهبردهای مقابله‌ای
- شرکت در جلسات مشاوره فردی برای یادگیری روش‌های خود حفاظتی و تنظیم مرزهای عاطفی
- افزایش خودآگاهی، اعتمادبه‌نفس و شفافیت ذهنی در موقعیت‌های تنش‌زا
پرهیز از مواجهه مستقیم یا بحث‌های احساسی
درگیری مستقیم یا بحث‌های احساسی با فرد سادیست می‌تواند او را به ادامهٔ رفتارهای آسیب‌زننده تشویق کند.
- از بحث‌هایی که به‌سرعت تنش‌زا می‌شوند، دوری کنید.
- در صورت بروز رفتارهای آزاردهنده سکوت، ترک محیط یا تغییر موضوع را در اولویت قرار دهید.
- حفظ آرامش رفتاری، نه‌تنها شما را از آسیب محافظت می‌کند، بلکه کنترل موقعیت را در دستان شما نگه می‌دارد.
تعیین مرزهای روشن و قاطع
یکی از مؤثرترین راه‌های دفاع در برابر افراد دگرآزار، مشخص‌کردن حد و مرزهای رفتاری است.
- مرزهای خود را به طور واضح و صریح بیان کنید. چه چیزی را می‌پذیرید و چه چیزی را غیرقابل‌تحمل می‌دانید.
- این مرزها باید عملی، قابل‌اجرا و بدون احساس گناه یا تردید اعمال شوند.
- افراد سادیست معمولاً نسبت به پاسخ‌های مبهم یا ضعیف سو استفاده می‌کنند، بنابراین قاطعیت شما ضروری است.
اولویت‌دادن به امنیت روانی و فیزیکی
در موقعیت‌هایی که رفتار فرد مبتلا خطرآفرین می‌شود، هیچ‌چیز مهم‌تر از حفظ امنیت شما نیست.
- ارزیابی کنید که آیا ماندن در رابطه یا موقعیت خاص، آسیب‌زا است یا نه.
- اگر لازم بود، با افراد معتمد یا نهادهای حمایتی مانند روانشناس، مددکار اجتماعی یا حتی مراجع قانونی مشورت کنید.
- ترک موقعیت یا ایجاد فاصله عاطفی، گاهی تنها راه سالم برای ادامه زندگی است.
افزایش مهارت‌های روانی و رفتاری از طریق درمان و آموزش
مقابله با افراد دگرآزار نیازمند تقویت توانایی‌های روانی خاصی است که می‌توان آنها را یاد گرفت و تمرین کرد.
- مهارت‌هایی مانند کنترل هیجان، جرات‌ورزی، تنظیم مرز و مقابله با دستکاری روانی
- استفاده از جلسات مشاوره و روان‌درمانی برای ارتقا توانمندی‌های مقابله‌ای
- آشنایی با الگوهای رفتاری آسیب‌زا و یادگیری نحوه شناسایی و مهار آنها
آیا سادیسم درمان دارد؟
سادیسم یکی از اختلالات پیچیده روانی است اما با درمان مناسب می‌توان آن را تا حد زیادی کنترل کرد. اولین قدم، پذیرش مشکل و تمایل به تغییر است. روان‌درمانی به‌خصوص درمان شناختی رفتاری (CBT)، به فرد کمک می‌کند ریشه‌های فکری و رفتاری خود را بشناسد و مهارت‌های کنترل و اصلاح رفتار را بیاموزد. دارودرمانی نیز نقش حمایتی دارد و با داروهای ضدافسردگی یا داروهای ضد آندروژنی می‌تواند پرخاشگری و تمایلات ناسالم جنسی را کاهش دهد. گروه‌درمانی به فرد این امکان را می‌دهد که در جمعی با شرایط مشابه، حمایت و احساس امنیت پیدا کند و بهتر با مشکل خود مقابله کند. انتخاب یک مرکز معتبر مانند بهترین کلینیک روانشناسی در مشهد، برای موفقیت درمان اهمیت زیادی دارد و تضمین‌کننده دریافت خدمات تخصصی و مؤثر است.
راه‌های درمان سادیسم کدام‌اند؟
برای درمان افراد مبتلا به این اختلال باید به‌صورت چندجانبه و هدفمند عمل کرد. این اختلال روانی نیازمند رویکردی دقیق، پیوسته و تخصصی است. در ادامه، راه‌های اصلی درمان این اختلال را ارائه می‌دهیم:
مراجعه به روانشناس
اولین و مهم‌ترین قدم، آغاز جلسات روان‌درمانی با یک روانشناس مجرب است. در این مسیر، روانشناس کمک می‌کند تا فرد ریشه‌های درونی تمایلات سادیستی خود را بشناسد. این شناخت باعث می‌شود به‌جای انکار یا سرکوب، یاد بگیرد چگونه با این تمایلات برخورد کرده و از تبدیل آنها به رفتار آسیب‌زا جلوگیری کند. درمان شناختی رفتاری (CBT) یکی از روش‌های مؤثر در این زمینه است که باعث تغییر الگوهای فکری ناسالم می‌شود. البته این روند نیازمند صبر، تداوم و همکاری فعال بیمار است.
دارودرمانی با تجویز روانپزشک
در بعضی از موارد، درمان تنها با گفت‌وگو کافی نیست و لازم است روانپزشک نیز وارد روند درمان شود. داروهایی که ممکن است تجویز شوند، شامل موارد زیر هستند:
- داروهای ضدافسردگی برای تنظیم خلق و کاهش پرخاشگری
- داروهای ضداضطراب برای کاهش تنش‌های درونی
- داروهای ضد آندروژن
جمع‌بندی
سادیسم یک اختلال پیچیده شخصیتی بوده که با رفتارهای آزاردهنده و سلطه‌جویانه همراه است و می‌تواند تأثیرات مخربی بر فرد و اطرافیانش داشته باشد. علل دقیق آن هنوز کاملاً شناخته نشده اما عوامل محیطی، تربیتی و روانی نقش مهمی دارند. انواع مختلفی از این اختلال وجود دارد که شدت و نحوه بروز آنها متفاوت است. تشخیص این اختلال به کمک روانپزشک یا روانشناس متخصص و با بررسی دقیق رفتاری انجام می‌شود. درمان آن هم نیازمند ترکیبی از روان‌درمانی، حمایت اجتماعی و در صورت نیاز دارودرمانی است. تغییر فقط زمانی ممکن است که فرد خواهان اصلاح رفتار خود باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره می‌توانید از سایت مهر رضوی کمک بگیرید.
واحد تحقیق و توسعه: کلینیک تخصصی مهر رضوی
مطالب مرتبط
جستجو کنید
خدمات ما
جستجو کنید
رزرو اینترنتی نوبت معاینه
شبکه های مجازی
مطالب اخیر
اختلال موتیسم یا لالی انتخابی چیست؟ + معرفی بهترین روش مقابله با آن
