نوروفیدبک یکی از جدیدترین درمان‌های اختلالات کودکان است که بر پایه یک واکنش طبیعی مغز است. در این روش کودکان به کمک تشویق وادار به انجام کارهای صحیح می‌شوند. در نوروفیدبک هیچ دارویی بکار گرفته نمی‌شود. اما با این وجود عوارض نوروفیدبک در کودکان یک مسئله مهم و حیاتی است که نمی‌توان از آن چشم پوشاند. در ادامه به بررسی درمان نوروفیدبک در کودکان می‌پردازیم و نکات مهم جهت انجام آن را بیان می‌کنیم. درنهایت نیز عوارض نوروفیدبک در کودکان را توضیح می‌دهیم، پس تا انتها با ما همراه باشید.
روش نوروفیدبک
نوروفیدبک یا نوروتراپی نوعی بیوفیدبک است که در آن عملکرد مغز بصورت لحظه‌ای در یک صفحه نمایش نشان داده می‌شود. این نوع روش درمان در حال حاضر برای بهبود اختلالات کودکان نیز استفاده می‌شود.
نوروفیدبک نوعی درمان مکمل و نوعی ابزار جدید برای بهبود انواع اختلالات روانپزشکی و روانشناختی است. بازخورد این روش درمان بطورمعمول از طریق صدا یا تصویر در اختیار افراد قرار می‌گیرد. می‌توانند تغییرات مثبت و مناسبی که در امواج مغزی خود ایجاد کرده‌اند را مشاهده نمایند. البته این نکته را در نظر داشته باشید که در برخی موارد هیچ تغییر مثبتی ایجاد نشده است. باید از روش‌های دیگر جهت درمان اختلال موردنظر بهره گرفت. مطابق با تحقیقات و بررسی‌های انجام‌شده نوروفیدبک یک روش درمان برای بیش‌فعالی و دیگر اختلالات روانشناختی در کودکان نیز به شمار می‌آید.
درمان نوروفیدبک در کودکان
عوارض نوروفیدبک در کودکان در برخی موارد بسیار بیش‌تر از عوارض نوروفیدبک در بزرگسالان خواهد بود. برای انجام نوروفیدبک از حسگرهایی به نام الکترود بهره گرفته می‌شود. این الکترودها بر روی سطح پوست کودکان قرار می‌گیرند و به این ترتیب فعالیت الکتریکی مغز آنها را بصورت امواج مغزی ثبت می‌نمایند. حال امواج ثبت‌شده بصورت یک بازی کامپیوتری یا فیلم شبیه‌سازی‌شده در دسترس بیماران قرار گرفته می‌شود. در این مرحله بیمار موردنظر بر روی صندلی می‌نشیند. پس از گذاشتن الکترود بر روی سطح پوست وی باید به صفحه مانیتور نگاه کند.
در نوروفیدبک هدایت، کنترل و پخش فیلم یا بازی کامپیوتری توسط امواج مغز و بدون کمک گرفتن از دست انجام می‌گیرد. پس از پایان نوروفیدبک درمانگران با توجه به پیشرفت یا توقف بازی و از دست‌دادن یا گرفتن پاداش یا امتیاز می‌توانند شرایط مطلوب یا نامطلوب بیماران را درک نمایند. خوب است بدانید که بهترین و مناسب‌ترین سن برای انجام نوروفیدبک، سن ۵ یا ۶ سالگی است. بطورکلی سنین دبستان مناسب‌ترین سن، جهت بهره‌گیری از نوروفیدبک با هدف درمان بیش‌فعالی است. البته از عوارض نوروفیدبک در کودکان نمی‌توان تحت هیچ شرایطی چشم‌پوشی کرد.
در حال حاضر روش‌های یادگیری تغییر امواج مغز در کودکان و بزرگسالان را می‌توان به سه گروه اصلی تقسیم کرد که عبارتند از:
- یادگیری نیمه هوشیار
- یادگیری هوشیار
- رشد ویژگی انعطاف‌پذیری در مسیرهای عصبی مغزی
در یادگیری نیمه‌هوشیار مغز به شکل غیرارادی و کاملاً خودکار به شناخت بیش‌تری از خود دست می‌یابد. درنتیجه این امر با گذشت زمان تغییرات مطلوبی در آن رخ می‌دهد. همانطور که از نام یادگیری هوشیار نیز مشخص است یک ارتباط هوشیار میان تغییرات آن ایجاد می‌شود تا به این ترتیب احساس درونی افراد بهبود یابند. درنهایت در رشد ویژگی انعطاف‌پذیری در مسیرهای عصبی، مغز تمرین و تلاش می‌کند تا به حالت بهینه دست یابد و کنترل امواج مغزی را بیش‌تر در دست گیرد.
در جلسه نوروفیدبک برای کودکان چه کاری باید انجام دهیم؟
همانطور که گفتیم عوارض نوروفیدبک در کودکان یک مشکل غیرقابل پیشگیری است. باید هنگام انجام نوروفیدبک در کودکان آنها را در نظر داشت. مطابق با نظر متخصصان می‌توان از طریق انجام امور مختلف عوارض نوروفیدبک در کودکان را تا حد زیادی کاهش داد.
پیش از هرچیزی باید بدانید که برای انجام نوروفیدبک در کودکان نیاز به داشتن کلاهک مخصوص نیست و این نوع درمان به کمک ۳ تا ۷ سیم رنگی به نام الکترود انجام می‌گیرد. در نوروفیدبک کودکان از دو سیم استفاده می‌شود که یکی پشت هر گوش و دیگری به نقطه‌ای بر روی سر چسبانده می‌شود.
پس از آنکه درمانگر الکترودها را به درستی بر روی پوست سر کودکان قرار دهد، تماشای امواج مغزی در رایانه آغاز می‌شود و به این ترتیب ذهن شما توسط کامپیوتر خوانده می‌شود. در رایانه کودکان شروع به انجام یک بازی می‌کنند که تفاوت آن با دیگر بازی‌هایی که تا به امروز انجام داده‌اند در این است که فشاردادن دکمه‌ها را به جای انگشت به کمک مغز خود انجام می‌دهند.
هنگام انجام نوروفیدبک اگر درمانگر احساس کند که بازی موردنظر برای کودکان آسان است، به کمک کامپیوتر خود می‌تواند آن را کمی سخت کند. این نکته را در نظر داشته باشید که انجام نوروفیدبک در ابتدا برای کودکان می‌تواند بسیار سخت باشد و آنها را خسته کند. اما پس از گذشت یک بازه زمانی کودکان آن را یاد خواهند گرفت و با هربار انجام این درمان برای آنها ساده‌تر خواهد شد.
شایان ذکر است که عوارض نوروفیدبک در کودکان بطور معمول در اولین جلسات درمان خود را نشان می‌دهند. پیش از انجام جلسات نوروفیدبک حتماً با کودکان خود صحبت کنید و از لحاظ بی‌خطر بودن این روش به آنها اطمینان خاطر دهید. آرامش و همکاری کودکان هنگام انجام نوروفیدبک می‌تواند سرعت بهبود را بسیار افزایش دهد.
نوروفیدبک برای چه بچه هایی جواب نمی‌دهد؟
نوروفیدبک برای تمام اختلالات کودکان موثر و کارآمد نیست و نوعی یادگیری مغزی به شمار می‌آید. به همین جهت کودکانی که نمی‌توانند همکاری کنند یا اینکه سادگی در آنها انجام نمی‌گیرد، پاسخ مثبتی به نوروفیدبک نخواهند داشت. کودکان مبتلا به اوتیسم یکی از اصلی‌ترین و آشناترین گروه‌های مقاوم به روش درمانی نوروفیدبک هستند. این نکته را در نظر داشته باشید عدم پاسخ درمانی همانند عوارض نوروفیدبک در کودکان در چند جلسه اول خود را نشان می‌دهد و نیاز نیست که یک بازه زمانی طولانی در انتظار پاسخ بمانید.
بیش‌فعالی یا کمبود توجه یکی از اختلالات شایع در کودکان است که در برخی موارد به اشتباه پیش فعال یا پیش فعالی تلفظ می‌شود. این اختلال می‌تواند یادگیری کودکان را تحت تأثیر قرار دهد. نوروفیدبک می‌تواند این اختلال را در سریع‌ترین زمان ممکن بهبود بخشد. همانطور که گفتیم عوارض نوروفیدبک در کودکان بسیار کم می‌باشد. از دیگر اختلالات قابل بهبود با نوروفیدبک در کودکان می‌توان به ناتوانی یادگیری، اضطراب و… اشاره کرد.
اختلال یادگیری یکی از اختلالات رایج در کودکان سنین دبستان است که شامل اختلال در خواندن، نوشتن و محاسبات ریاضی می‌شود. این نکته را در نظر داشته باشید که افراد مبتلا به اختلال یادگیری در تنظیم اطلاعات، ادراک دیداری و شنیداری حافظه و توجه با نقص مواجه هستند. احساس نگرانی شدید و مداوم، احساس خستگی زیاد، احساس تنش عضلانی، تپش قلب، نفس‌نفس زدن، عرق کردن و بطورکلی اضطراب یکی‌دیگر از اختلالات کودکان است که به کمک نوروفیدبک بهبود بخشیده می‌شود.
عوارض نوروفیدبک در کودکان چیست؟
همانطور که می‌دانید یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دغدغه‌ها هنگام بهره‌گیری از یک روش درمانی این است که آیا این روش عوارض دارد یا خیر. عوارض نوروفیدبک در کودکان همان چیزی است که بسیاری از خانواده‌ها را از انجام این روش منصرف می‌کند. بطورکلی می‌توان گفت نوروفیدبک و به معنای دقیق‌تر نصب الکترود بر روی سر یک روش تهاجمی به شمار نمی‌آید.
به همین جهت یک روش درمانی خطرناک نیست و هیچ آسیبی به افراد نمی‌رساند. همانطور که گفتیم نوروفیدبک نوعی روش درمانی است که به ثبت سیگنال‌های مغز می‌پردازد و از طریق فعالیت عادی خود مغز موجب تغییر امواج مغزی می‌شود. بطورکلی می‌توان گفت عوارض نوروفیدبک در کودکان بسیار کم و نادر است. این روش به دلیل کوتاه بودن زمان جلسات درمان، عدم وجود درد و عوارض جانبی مورد استقبال والدین در سراسر دنیا قرار گرفته است. البته فراموش نکنید که عوارض نوروفیدبک در کودکان در صورتی حداقل است که توسط بهترین و حرفه‌ای‌تریم درمانگران و در معتبرترین مراکز درمانی انجام گیرد.
جمع‌بندی
در مطالب فوق به بررسی عوارض نوروفیدبک در کودکان پرداختیم و روش درمانی نوروفیدبک را بطورکامل توضیح دادیم. همانطور که گفتیم نوروفیدبک یا نوروتراپی نوعی بیوفیدبک است که در آن عملکرد مغز بصورت لحظه‌ای در یک صفحه نمایش نشان داده می‌شود. این نوع روش درمان در حال حاضر برای بهبود اختلالات کودکان نیز از نوروفیدبک بهره گرفته می‌شود. از مهم‌ترین اختلالات کودکان که به کمک نوروفیدبک درمان می‌شود به بیش‌فعالی می‌توان اشاره کرد. بطورکلی می‌توان گفت نوروفیدبک و به معنای دقیق‌تر نصب الکترود بر روی سر یک روش تهاجمی به شمار نمی‌آید. به همین جهت یک روش درمانی خطرناک نیست و هیچ آسیبی به افراد نمی‌رساند
نوروفیدبک نوعی روش درمانی است که به ثبت سیگنال‌های مغز می‌پردازد و از طریق فعالیت عادی خود مغز موجب تغییر امواج مغزی می‌شود. بطورکلی می‌توان گفت عوارض نوروفیدبک در کودکان بسیار کم و نادر است. این روش به دلیل کوتاه بودن زمان جلسات درمان، عدم وجود درد و عوارض جانبی مورد استقبال والدین در سراسر دنیا قرار گرفته است. درنهایت هنگام انجام نوروفیدبک برای کودکان خود حتماً به مراکز درمانی معتبر مراجعه نمایید. تا به این ترتیب عوارض نوروفیدبک در کودکان تا حد بسیار زیادی کاهش یابد و به حداقل خود برسد.
واحد تحقیق و توسعه کلینیک تخصصی مهر رضوی
