
اختلال رشد زبان بیانی (DELD) + علت، علایم و درمان
اگر کودک شما اختلال رشد زبان بیانی (DELD) داشته باشد، در به خاطر سپردن واژگان یا استفاده از جملات پیچیده با مشکل مواجه میشود. این اختلال معمولا تنها بر بیان کودک تاثیر میگذارد و بر توانایی او در خواندن، گوش دادن یا تولید صدا تاثیری ندارد، مگر اینکه فرزند شما ناتوانیهای یادگیری دیگری نیز داشته باشد. یک کودک 5 ساله که دچار تاخیر در گفتار و زبان کودکان است، با جملات کوتاه و محدود مانند جملات سه کلمهای صحبت میکند و در پاسخ به سوالات نمیتواند کلمات مناسب برای پاسخگویی پیدا کند.
فهرست مطالب
اختلال زبان دریافتی چیست؟
کودکانی که به اختلال زبان دریافتی مبتلا هستند، در درک آنچه به آنها گفته میشود مشکل دارند. این اختلال معمولا از سنین پایین یعنی پیش از سه سالگی، نمایان میشود. بهطور کلی، کودک برای آنکه بتواند بهدرستی صحبت کند، ابتدا باید توانایی درک زبان گفتاری را داشته باشد.
در بسیاری از موارد، کودکانی که دچار اختلال زبان دریافتی هستند، همزمان با مشکلاتی در بیان زبان نیز مواجهاند. این بدان معنا است که آنها نهتنها در فهمیدن صحبتهای دیگران بلکه در بیان مقصود خود نیز دچار چالش میشوند.
انواع اختلالات رشد زبانی
انواع اختلالات رشد زبانی شامل مشکلات مختلفی در درک یا استفاده از زبان گفتاری هستند. این اختلالات را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد:
1.اختلال زبان دریافتی: کودک در درک و پردازش زبان مشکل دارد.
2.اختلال زبان بیانی: کودک در بیان افکار و احساسات خود با استفاده از کلمات دچار مشکل است.
3.اختلال ترکیبی زبان: کودک هم در درک و هم در بیان زبان مشکل دارد.
دلایل اختلال رشد زبان بیانی
اختلال رشد زبان بیانی یکی از چالشهای زبانی در کودکان است که باعث میشود آنها در بیان افکار، احساسات و نیازهای خود با مشکل مواجه شوند. علت دقیق این اختلال هنوز بهطور کامل مشخص نشده، اما تحقیقات نشان میدهد که سطح هوش کودک، عوامل ژنتیکی و بعضی از مشکلات جسمی یا عصبی میتوانند در بروز آن نقش داشته باشند. در بسیاری از موارد، هیچ دلیل خاصی برای این اختلال یافت نمیشودداما بعضی از عوامل تاثیرگذار بر آن عبارتاند از:
عوامل ژنتیکی
مطالعات نشان دادهاند که این اختلال میتواند در خانوادههایی که سابقه مشکلات زبانی دارند، بیشتر دیده شود.
آسیبهای مغزی
هرگونه آسیب به مغز، بهخصوص در دوران نوزادی یا کودکی میتواند بر رشد زبان تاثیر منفی بگذارد.
سو تغذیه
کمبود بعضی مواد مغذی ضروری مانند آهن، اسید فولیک و ویتامینهای گروه B میتواند در رشد زبان کودک تاخیر ایجاد کند.
مشکلات شنوایی
کودکانی که دچار مشکلات شنوایی هستند، ممکن است در یادگیری زبان گفتاری نیز تاخیر داشته باشند زیرا آنها نمیتوانند بهدرستی صداها را دریافت و پردازش کنند.
اختلالات رشدی مانند اوتیسم
کودکان مبتلا به اوتیسم امکان دارد در مهارتهای زبانی و ارتباطی دچار مشکل شوند که این میتواند به اختلال رشد زبان بیانی منجر شود.
آسیب به سیستم عصبی مرکزی
اگر سیستم عصبی مرکزی دچار مشکل شود، اختلالات زبانی مانند آفازی (ناتوانی در استفاده از زبان پس از آسیب مغزی) نیز در کودک ایجاد میشود.
علائم اختلال زبان بیانی
اختلال رشد زبان بیانی (DELD) میتواند بر توانایی کودک در بیان افکار، احساسات و نیازهای خود تاثیر بگذارد. شدت این اختلال و علائم آن در هر کودک متفاوت است اما بهطور کلی این کودکان در انتخاب کلمات مناسب، ساخت جملات صحیح و ارتباط موثر با دیگران مشکل دارند. بعضی از علائم رایج اختلال زبان بیانی عبارتاند:
1. تکرار بیش از حد سوالات و حرفهای دیگران
امکان دارد کودکان مبتلا به این اختلال به جای پاسخ دادن به سوالات، آنها را تکرار کنند. برای مثال اگر از آنها بپرسید امروز در مدرسه چه کار کردی؟ ممکن است پاسخ دهند چه کار کردم؟ این مشکل معمولا ناشی از دشواری در پردازش زبان و سازماندهی افکار است.
2. مشکل در شروع یا ادامه مکالمه
کودک مبتلا به این اختلال معمولا برای شروع گفتگو با دیگران مردد بوده و هنگام صحبت کردن جملاتش ناقص یا نامرتبط است. گاهی امکان دارد وسط صحبت متوقف شود زیرا نمیداند چگونه جمله را کامل کند. این مسئله میتواند در تعاملات اجتماعی و ایجاد دوستی با دیگران مشکل ایجاد کند.
3. عدم رعایت قوانین ارتباطی (نوبتگیری در مکالمات)
این کودکان بدون توجه به نوبت صحبت میکنند یا در زمان نامناسب پاسخ میدهند. همچنین ممکن است نتوانند به نشانههای غیرکلامی دیگران مانند (تغییر لحن یا زبان بدن) توجه کنند و در نتیجه، مکالماتشان غیر طبیعی به نظر برسد.
4. دشواری در انجام تکالیف مدرسه و کارهای نوشتاری و گفتاری
کودکان مبتلا به اختلال رشد زبان بیانی معمولا در نوشتن انشا، توضیح دادن ایدهها و حتی انجام تکالیف سادهای که نیاز به توضیح دارند، به مشکل بر میخورند. آنها اکثرا هنگام نوشتن، جملات ناتمام یا نامفهوم میسازند و در ترتیب صحیح کلمات دچار اشتباه میشوند.
5. تردید هنگام صحبت کردن و نداشتن اعتمادبهنفس در مکالمه
بسیاری از این کودکان هنگام صحبت کردن دچار اضطراب خواهند شد و برای یافتن کلمات مناسب از اصوات پرکننده مانند اِم… و اِه… زیاد استفاده میکنند.
در بعضی موارد، امکان دارد از صحبت کردن در جمع خودداری کنند، زیرا احساس میکنند دیگران آنها را درک نمیکنند.
6. عدم توانایی حفظ موضوع گفتگو و صحبتهای پراکنده
امکان دارد کودک مبتلا به اختلال رشد زبان بیانی، وسط صحبت موضوع را تغییر دهد و نتواند یک ایده را بهطور منسجم بیان کند. برای مثال هنگام تعریف یک ماجرا به جای دنبال کردن ترتیب زمانی، از موضوعی به موضوع دیگر میپرد و شنونده را گیج میکند.
7. استفاده از کلمات عمومی و نامشخص بهجای واژههای دقیقتر
به دلیل محدود بودن دایره واژگان، این کودکان معمولا از کلماتی مانند چیز و اون بهجای نام دقیق اشیا یا افراد استفاده میکنند. این امر میتواند درک صحبتهای آنها را برای دیگران دشوار کند.
8. دایره واژگان محدود و سادهتر نسبت به همسالان
کودکانی که اختلال رشد زبان بیانی دارند، در مقایسه با همسالانشان از تعداد کلمات کمتری استفاده میکنند. آنها ممکن است نتوانند کلمات جدید را بهخوبی یاد بگیرند و هنگام صحبت کردن از واژگان بسیار سادهای استفاده کنند.
9. ساختار جملات کوتاه و سادهتر از همسنوسالان خود
این کودکان معمولا جملات کوتاه و سادهای میسازند و از ساختارهای پیچیده زبانی مانند جملات مرکب یا شرطی کمتر استفاده میکنند. برای مثال امکان دارد بگویند من توپ دارم. در حالی که یک کودک همسن او میتواند بگوید من یک توپ قرمز دارم که با آن بازی میکنم.
10. استفاده نادرست از کلمات در جملات و ایجاد جملات نامفهوم
گاهی امکان دارد کودک ترتیب کلمات را اشتباه بگوید یا از ترکیبهای نادرست استفاده کند. مثلا بهجای من به مدرسه رفتم بگوید من مدرسه رفتم به…
11. مشکل در تعریف داستان یا انتقال اطلاعات بهصورت منسجم
کودکانی که اختلال رشد زبان بیانی دارند، معمولا نمیتوانند یک داستان را با جزئیات مناسب و ترتیب زمانی صحیح تعریف کنند و امکان دارد اطلاعات را جا بیندازند یا جملاتشان بهگونهای باشد که دیگران متوجه نشوند ماجرا از کجا شروع شده و چگونه پایان مییابد.
12. خطاهای دستوری و حذف کلمات مهم از جملات
کودک مبتلا بعضی از کلمات را در جملاتش جا میاندازد یا از زمانهای فعلی، گذشته و آینده بهدرستی استفاده نمیکند. برای مثال میتواند بگویید کار میکند. در حالی که منظورش او میخواهد کار کند. است.
13. مشکل در یادگیری کلمات جدید و استفاده از آنها
کودک میتواند زمان بیشتری برای یادگیری کلمات جدید نیاز داشته باشد و حتی پس از یادگیری، نتواند آنها را در جملات خود بهدرستی به کار ببرد. این مسئله باعث میشود که روند پیشرفت زبانی او نسبت به همسالانش کندتر باشد.
14. سختی در درک مفاهیم پیچیده و توضیح آنها
امکان دارد این کودکان در توضیح دادن ایدههای انتزاعی یا مفاهیم پیچیده مشکل داشته باشند. برای مثال اگر از آنها بخواهید درباره چرا دوستی مهم است؟ صحبت کنند، پاسخی بسیار ساده و سطحی ارائه میدهند یا بهطور کلی قادر به پاسخ دادن نخواهند بود.
15. مشکل در پرسیدن سوالات صحیح و مرتبط
کودکانی که این اختلال را دارند، نمیتوانند سوالات مناسب و دقیق بپرسند. برای مثال به جای اینکه بگویند چرا ماه در شب دیده میشود؟ میگویند ماه چطور؟ که سوالی ناقص و نامفهوم است.
16. مشکل در فهم و استفاده از اصطلاحات و کنایهها
کودکان دارای اختلال رشد زبان بیانی معمولا در درک و استفاده از اصطلاحات و کنایههای زبان دچار مشکل هستند. برای مثال امکان دارد وقتی کسی میگوید سرت توی کتابه! (به معنی اینکه زیاد مطالعه میکنی)، آن را بهصورت لفظی درک کرده و متوجه معنی واقعی آن نشود.
اگر کودک شما بعضی از این علائم اختلال رشد زبان بیانی را داشته باشد، مراجعه به یک گفتار درمانگر متخصص میتواند در تشخیص و درمان این اختلال کمک کند.
اهمیت زبان دریافتی
زبان دریافتی نقش اساسی در رشد مهارتهای ارتباطی کودک دارد. پیش از آنکه کودک بتواند بهدرستی خواستهها، نیازها و احساسات خود را بیان کند، ابتدا باید توانایی درک صحبتهای دیگران و شرکت در مکالمات را داشته باشد. اختلال زبان دریافتی میتواند روند طبیعی رشد زبانی کودک را مختل کند و باعث شود که او در فهمیدن جملات، دستورات یا مکالمات روزمره دچار مشکل شود. این امر نهتنها بر مهارتهای گفتاری بلکه بر تعاملات اجتماعی و پیشرفت تحصیلی کودک نیز تاثیر میگذارد.
چگونه مهارتهای زبانی را افزایش دهیم؟
اگر نگران علائم تاخیر در گفتار و رشد زبان کودک خود هستید یا احساس میکنید که فرزندتان دچار اختلال رشد زبان بیانی است، روشهای مختلفی برای کمک به بهبود مهارتهای زبانی او وجود دارد. در ادامه چند راهکار ساده و موثر برای افزایش تواناییهای زبانی کودک ارائه شده است.
درگیر کودک در مکالمه روزانه
حتی اگر کودک شما هنوز بهطور فعال در مکالمات شرکت نمیکند، صحبت کردن مداوم با او به رشد مهارتهای زبانیاش کمک میکند. گفتوگو با کودک حتی در مورد موضوعات ساده، باعث میشود او به واژگان جدید عادت کرده و مهارتهای درک زبان را تقویت کند. همچنین پرسیدن سوالهای ساده میتواند به او کمک کند تا بیشتر در تعاملات گفتاری مشارکت داشته باشد.
توجه به ارتباط غیرکلامی و تماس چشمی
مشاهده حرکات چهره، اشارهها و تماس چشمی کودک میتواند نشان دهد که او تا چه حد مکالمه را درک میکند. کودکانی که دچار اختلال رشد زبان بیانی هستند، کمتر از حرکات غیرکلامی استفاده میکنند. بنابراین والدین میتوانند با تشویق کودک به برقراری تماس چشمی و بیان احساسات از طریق حرکات بدن به بهبود مهارتهای زبانی او کمک کنند.
تقویت دایره واژگان از طریق بازی و کتابخوانی
یکی از بهترین راههای تقویت مهارتهای زبانی تشویق کودک به نامگذاری اشیا و تصاویر هنگام بازی یا کتابخوانی است. میتوانید مدلهای گفتاری سادهای را ارائه دهید.
این روش باعث میشود کودک یاد بگیرد که چگونه واژگان جدید را به اشیا و موقعیتهای مختلف مرتبط کند که بهخصوص در کودکان با علائم تاخیر در گفتار و رشد زبان مفید است.
آموزش پیروی از دستورالعملها به کودک
کودکانی که دچار اختلال رشد زبان بیانی یا اختلال زبان دریافتی هستند، معمولا در پیروی از دستورالعملها مشکل دارند. شما میتوانید با ارائه دستورات ساده و یکمرحلهای به بهبود این مهارت کمک کنید. با گذشت زمان میتوانید پیچیدگی دستورالعملها را افزایش دهید تا کودک مهارت بیشتری در درک و اجرای آنها پیدا کند.
استفاده از روشهای تعاملی و جذاب برای آموزش زبان
روشهای تعاملی برای آموزن زبان شامل آواز خواندن با کودک برای تقویت ریتم و الگوهای گفتاری، بازیهای تعاملی مانند حدس زدن اشیا یا کارتهای تصویری، تکرار و اصلاح جملات کودک بهصورت صحیح و بدون تصحیح مستقیم میشوند.
اختلالات همراه با اختلال رشد زبان بیانی
اختلال رشد زبان بیانی میتواند بهتنهایی یا همراه با سایر اختلالات زبانی بروز کند. علائم این اختلال معمولا شامل مشکلاتی در بهکارگیری واژگان و یادآوری صحیح کلمات است. برای مثال امکان دارد کودک شما نتواند کلماتی را که بهتازگی آموخته است، به خاطر بیاورد. در این شرایط دایرهی واژگان کودک در مقایسه با همسالانش میتواند محدودتر باشد. همچنین او معمولا در بیان جملات کامل و صحیح دچار مشکل میشود و بعضی کلمات را جا میاندازد یا ترتیب آنها را نادرست به کار میبرد. اشتباه در زمانهای فعلی و گذشته نیز از دیگر نشانههای این اختلال است مانند اینکه بهجای «من پریدم» بگوید «من میپریدم». کودکان مبتلا به اختلال رشد زبان بیانی اغلب هنگام صحبت کردن از اصواتی مانند «اِم» و «اِه» استفاده میکنند، زیرا در یافتن کلمات مناسب دچار مشکل میشوند. همچنین امکان دارد عبارات یا پرسشهایی را که شنیدهاند، تکرار کنند.
برای مثال در حین فکر کردن به پاسخ، بخشی از سوال شما را مجددا بیان میکنند. اگر علاوه بر این نشانهها کودک شما در درک صحبتهای دیگران نیز مشکل داشته باشد، ممکن است دچار اختلال زبان پذیرا-بیانی باشد. در چنین شرایطی او برای فهمیدن مفاهیم، سازماندهی افکار و پیروی از دستورالعملها دچار چالش میشود.

درمان اختلال رشد زبان بیانی
گزینههای درمانی برای اختلال رشد زبان بیانی شامل گفتار درمانی و مشاوره است.
گفتار درمانی
برای اینکه کودکان مهارتهای زبانی خود را تقویت کنند، باید بتوانند اطلاعات را دریافت کنند، آن را درک کرده و پردازش نمایند، اطلاعات را به خاطر بسپارند و در موقعیت مناسب استفاده کنند.
گفتاردرمانی بر تقویت این مهارتها تمرکز دارد و به کودک کمک میکند تا دایرهی واژگان خود را گسترش دهد. یک گفتار درمانگر از روشهایی مانند تکرار کلمات، استفاده از تصاویر، متون سادهی خواندنی و ابزارهای دیگر برای بهبود مهارتهای زبانی کودک استفاده میکند.
مشاوره
کودکانی که در بیان خود مشکل دارند معمولا دچار ناامیدی یا انزوای اجتماعی میشوند. همچنین به دلیل دشواری در پیدا کردن کلمات مناسب هنگام بحث یا اختلاف نظر، ممکن است بیشتر درگیر مشاجرات شوند. مشاوره به کودک میآموزد که چگونه احساسات خود را بهتر بیان کند، در زمان بروز مشکلات از خود دفاع کرده و ارتباط موثرتری با دیگران داشته باشد.
روشهای درمانی دیگر
شدت اختلال رشد زبان بیانی تعیینکننده نوع درمان است. بعضی از گزینههای درمانی عبارتاند از:
- در جلسات گروهی گفتاردرمانی شرکت کردن
- جلسات انفرادی گفتار درمانی داشتن
- استفاده از کمک معلم برای کودکانی که دچار مشکلات زبانی شدیدتری هستند
- ترکیب جلسات گفتاردرمانی با تمرینهای خانگی که والدین میتوانند برای تقویت مهارتهای زبانی فرزندشان انجام دهند
انتخاب روش درمانی مناسب به نیازهای خاص هر کودک بستگی دارد و میتواند تاثیر چشمگیری بر بهبود مهارتهای ارتباطی او داشته باشد.
کدام کلینیک درمان اختلال رشد زبان بیانی در مشهد را انجام میدهد؟
اختلال رشد زبان بیانی یکی از مشکلاتی است که میتواند بر توانایی کودکان در بیان و استفاده از زبان تاثیر بگذارد. در شهر مشهد، مراکز متعددی به تشخیص و درمان این اختلال میپردازند که از جمله آنها میتوان به کلینیک تخصصی مهر رضوی اشاره کرد. کلینیک تخصصی مهر رضوی با بهرهگیری از متخصصین مجرب در حوزههای روانپزشکی و روانشناسی، خدمات متنوعی را در زمینه اختلالات زبانی ارائه میدهد. این کلینیک به مشکلاتی نظیر اختلال زبان شفاهی، زبان دریافتی و زبان بیانی میپردازد.
جمعبندی
اختلال رشد زبان بیانی (DELD) نوعی اختلال زبانی است که بر توانایی کودک در بیان افکار و احساساتش تاثیر میگذارد. این کودکان معمولا دایره واژگان محدودی داشته و در بهکارگیری صحیح کلمات مشکل دارند و جملات کوتاه و سادهای بیان میکنند. عوامل متعددی مانند ژنتیک، آسیبهای مغزی، مشکلات شنوایی و اختلالات رشدی مانند اوتیسم میتوانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. برای درمان اختلال رشد زبان بیانی گفتار درمانی موثرترین روش محسوب میشود. در این روش مهارتهای زبانی کودک تقویت شده و دایرهی واژگان او گسترش مییابد. علاوه بر گفتار درمانی، مشاوره نیز میتواند به کودکان در مدیریت احساسات و بهبود تعاملات اجتماعیشان کمک کند.
در شهر مشهد کلینیک تخصصی مهر رضوی یکی از مراکز معتبر برای تشخیص و درمان اختلال رشد زبان بیانی است. این کلینیک با بهرهگیری از متخصصان مجرب، خدمات گستردهای در زمینه درمان مشکلات زبانی کودکان ارائه میدهد. اگر فرزند شما علائم این اختلال را داشته باشد، مراجعه به یک متخصص گفتار درمانی در اسرع وقت میتواند تاثیر بسزایی در بهبود مهارتهای ارتباطی او داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره و نوبت میتوانید از سایت مهر رضوی کمک بگیرید.
واحد تحقیق و توسعه: کلینیک تخصصی مهر رضوی
مطالب مرتبط
جستجو کنید
خدمات ما
جستجو کنید
رزرو اینترنتی نوبت معاینه
شبکه های مجازی
مطالب اخیر















اختلال موتیسم یا لالی انتخابی چیست؟ + معرفی بهترین روش مقابله با آن












