
میگرن قاعدگی چیست و چرا به وجود میآید؟
میگرن قاعدگی از انواع سردرد است که بسیاری از زنان در طول چرخه پریودی خود با آن مواجه میشوند. این نوع سردرد میتواند در روزهای مختلف قاعدگی بروز کند و بهشدت بر کیفیت زندگی روزمره تأثیر بگذارد. علت اصلی این سردردها به نوسانات هورمونی مرتبط است که در طی چرخه قاعدگی اتفاق میافتد. تغییرات سطح هورمونها، بهویژه استروژن و پروژسترون، میتواند منجر به بروز سردردهای میگرنی یا تنشی شود. برای درمان این سردردها، گزینههای متعددی وجود دارد. از جمله میتوان به مصرف قرصهای مسکن، دمنوشهای گیاهی مانند بابونه و روشهای خانگی و سنتی اشاره کرد. این درمانها میتوانند به تسکین درد و کاهش شدت سردرد کمک کنند. هر فرد به درمانهای مختلف پاسخ متفاوتی میدهد، مهم است که روشهای مختلف را امتحان کرده و بهترین راهکار را برای خود پیدا کنید.
فهرست مطالب
میگرن قاعدگی چیست؟
در طول چرخه قاعدگی، هورمونهای بدن زنان بهمنظور آمادهسازی برای حاملگی، به طور مداوم افزایش و کاهش مییابند. هر دوره پریودی معمولاً بین ۲۵ تا ۳۰ روز طول میکشد و در این مدت، تغییرات هورمونی متعددی در بدن اتفاق میافتد. این نوسانات هورمونی میتوانند عوارضی مانند سردرد میگرنی را برای خانمها به همراه داشته باشند.
استروژن و پروژسترون، دو هورمون کلیدی در تنظیم چرخه قاعدگی هستند و تغییرات در سطح این هورمونها میتواند تأثیر زیادی بر شدت و فراوانی سردرد و میگرن قاعدگی داشته باشد. بهعنوانمثال، زمانی که سطح استروژن بهطور ناگهانی کاهش مییابد، ممکن است سردردهای میگرنی حاد و دردناکی ایجاد شود. این نوع سردردها نهتنها میتوانند آزاردهنده باشند، بلکه میتوانند فعالیتهای روزمره را نیز تحتتأثیر قرار دهند.
در وبسایت معتبر healthline، به این موضوع اشاره شده است:
“Menstrual headaches are often hormone-related and occur just before, during, or after your period, commonly triggered by fluctuating estrogen and progesterone levels . The drop in estrogen right before menstruation is a primary trigger for these headaches ." "سردردهای پریودی معمولاً به هورمونها مرتبط هستند و درست قبل، در طول، یا بعد از قاعدگی رخ میدهند. این سردردها معمولاً توسط نوسانات سطح استروژن و پروژسترون تحریک میشوند. کاهش استروژن درست قبل از قاعدگی، یکی از عوامل اصلی ایجاد این سردردها است."
علائم میگرن قاعدگی
خستگی مفرط، درد عضلانی یا درد مفاصل، یبوست، اسهال، تغییرات خلقوخوی و هوسهای غذایی از علائم شایع و معمول قاعدگی هستند که بسیاری از زنان در این دوران تجربه میکنند. این علائم میتوانند بهشدت متفاوت باشند و گاهی اوقات با علائم میگرن قاعدگی همراه میشوند که میتواند کیفیت زندگی را تحتتأثیر قرار دهد. علائم شایع میگرن قاعدگی شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع: بسیاری از زنان در دوران میگرن قاعدگی دچار حالت تهوع میشوند که میتواند بهشدت آزاردهنده باشد و حتی منجر به استفراغ شود.
- استفراغ: در برخی موارد، حالت تهوع به استفراغ منجر میشود که میتواند باعث کاهش آب بدن و ضعف عمومی شود.
- حساسیت به نور و صدا: افراد مبتلا به میگرن قاعدگی معمولاً نسبت به نور و صدا حساستر میشوند که این موضوع میتواند تجربه درد را تشدید کند و فعالیتهای روزمره را دشوارتر کند.
چه چیزی باعث میگرن در زنان میشود؟
میگرن یک بیماری عصبی پیچیده است که بیشتر زنان را تحتتأثیر قرار میدهد و نسبت به مردان سه تا چهار برابر شایعتر است. علت دقیق این شیوع هنوز مشخص نیست، اما نوسانات هورمونی در طول چرخه قاعدگی ممکن است نقش مهمی در بروز میگرن قاعدگی داشته باشد. میگرن باعث سردردهای شدید میشود که معمولاً با علائم دیگری مانند حالت تهوع و حساسیت به نور یا صدا همراه است. حدود ۲۰ درصد از مبتلایان به میگرن، اورا یا تشعشع نورانی را تجربه میکنند.
اورا به اختلالات حسی موقتی اشاره دارد که قبل از شروع سردرد رخ میدهد و میتواند شامل دیدن نورهای درخشان، خطوط زنگزده یا احساس بیحسی در بخشی از بدن باشد. این علائم معمولاً چند دقیقه تا نیم ساعت قبل از سردرد اصلی آغاز میشوند و میتوانند به فرد هشدار دهند که سردرد دردناکی در کمین است. تحقیقات نشان میدهد که میگرن به دلیل تغییرات در سیستم عصبی و مغز رخ میدهد و این تغییرات میتوانند تا ۳ روز قبل از سردرد آغاز شوند. از جمله دلایل میگرن قاعدگی در زنان میتوان به نوسانات هورمونی، استرس و عوامل ژنتیکی اشاره کرد. هورمونهایی مانند پروژسترون و استروژن ممکن است بر سیستم عصبی تأثیر بگذارند و میگرن را تشدید کنند. استرس نیز میتواند با افزایش التهاب در بدن، به بروز میگرن کمک کند. همچنین، ۳۸ واریانت ژنتیکی شناسایی شدهاند که ممکن است در ایجاد میگرن نقش داشته باشند.
چه رابطهای بین هورمونها و سردرد میگرنی وجود دارد؟
سردردها، بهویژه نوع میگرن قاعدگی، در زنان بهشدت تحتتأثیر نوسانات سطح استروژن قرار دارند. به طور خاص، در زمان نزدیک به شروع قاعدگی، سطح استروژن به طور ناگهانی کاهش مییابد که این امر میتواند منجر به بروز میگرنهای قبل از قاعدگی شود. این نوع سردردها معمولاً در دورهای که هورمونهای زنانه، یعنی استروژن و پروژسترون، به کمترین میزان خود میرسند، به طور منظم ظاهر میشوند. در دوران بارداری، بسیاری از زنان متوجه میشوند که حملات میگرنی آنها بهبودیافته است. بااینحال، برخی از آنها نیز گزارش کردهاند که میگرنهایشان در سهماهه اول بارداری آغاز شده و سپس بهتدریج کاهشیافته است.
تفاوت بین میگرن قاعدگی و سایر انواع میگرن چیست؟
میگرنهای مرتبط با قاعدگی به کاهش سطح استروژن مرتبط هستند. اما انواع میگرن میتوانند به دلایل مختلفی از جمله استرس، گرسنگی، مصرف کافئین و عوامل متعدد دیگر بروز کنند. این تنوع در عوامل مؤثر بر میگرن نشاندهنده پیچیدگی این بیماری است و نیاز به شناسایی دقیق محرکها برای مدیریت بهتر آن را بیشتر میکند.
میگرن قاعدگی از چه زمانی شروع میشود؟
این نوع میگرن ممکن است از یک هفته قبل از قاعدگی تا روز سوم قاعدگی بروز کند. بااینحال، ویژگیها و زمان شروع سردرد در هر فرد میتواند به طور قابلتوجهی با دیگران متفاوت باشد.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به میگرن قاعدگی هستند؟
میگرن قاعدگی ممکن است از سنین کودکی آغاز شود اما سردرد تنها پس از شروع دوره قاعدگی فرد بروز میکند. این به این دلیل است که نوسانات هورمونی که باعث ایجاد سردرد میشوند، همزمان با قاعدگی رخ میدهند؛ بنابراین، این نوع میگرن به تغییرات هورمونی مرتبط با چرخه قاعدگی وابسته است.
میگرن قاعدگی چگونه تشخیص داده میشود؟ چه آزمایشاتی برای تشخیص آن انجام میشود؟
پزشک روانشناس در مشهد برای بررسی سابقه علائم میگرن قاعدگی شما، احتمالاً سؤالات زیر را مطرح خواهد کرد:
1. شدت و محل درد را به دقت شرح دهید. آیا درد ضرباندار است؟
2. چند بار در روز یا هفته سردرد میگرنی تجربه میکنید؟
3. چه عواملی باعث بهبود یا تشدید سردرد شما میشوند؟
4. چه داروهایی برای تسکین درد مصرف میکنید و چقدر مکرر این داروها را استفاده میکنید؟
5. فعالیتها، غذاها، عوامل استرسزا یا موقعیتهایی که ممکن است باعث حملات میگرن شده باشند را توضیح دهید.
6. آیا در خانواده شما کسی سابقه سردرد میگرنی دارد؟
7. احساس خود را قبل، حین و بعد از سردرد توصیف کنید.
همچنین، پزشک ممکن است آزمایشهای خون و تصویربرداری را برای اطمینان از عدم وجود دلایل دیگر برای سردرد تجویز کند و ممکن است نوار مغزی برای رد تشنج درخواست شود. این مراحل به تشخیص دقیقتر و مدیریت بهتر میگرن کمک میکند.
روشهای درمان میگرن قاعدگی
در کلینیکهای تخصصی روانشناسی در مشهد، روشهای نوینی برای درمان سردرد و میگرن قاعدگی وجود دارد که میتوانند به بهبود وضعیت بیماران کمک کنند. یکی از این روشها درمان میگرن با نوروفیدبک است که به بیماران کمک میکند تا فعالیتهای مغزی خود را کنترل کنند. با استفاده از الکترودهایی که به سر متصل میشوند، بیماران میتوانند بازخوردی از فعالیتهای مغزی خود دریافت کنند و با تمرین، به بهبود وضعیت خود بپردازند.
روش دیگر، درمان میگرن با rtms (تحریک مغناطیسی مغز) است که با استفاده از امواج مغناطیسی، فعالیتهای مغزی را تحریک میکند. این درمان غیرتهاجمی میتواند به تنظیم فعالیتهای مغزی و کاهش علائم میگرن کمک کند و معمولاً عوارض جانبی کمی دارد. همچنین، درمان میگرن با لورتا نوروفیدبک که پیشرفتهتر از نوروفیدبک معمولی است، به بیماران امکان میدهد تا بهصورت دقیقتری برروی نواحی خاصی از مغز تمرکز کنند و به بهبود عملکرد مغزی و کاهش سردردهای میگرنی کمک کند.
راههای درمان میگرن در دوران بارداری
زنان باردار دچار میگرن قاعدگی نمیشوند اما بهطور کل در دوران بارداری، درمان سردرد میگرن نیاز به احتیاط دارد، زیرا بسیاری از داروها میتوانند بر سلامت جنین تأثیر بگذارند. به همین دلیل، باید از مصرف داروهای معمول میگرن اجتناب کرد. بااینحال، پزشک ممکن است مصرف مسکنهای خفیف مانند استامینوفن را مجاز بداند. حتماً قبل از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید. همچنین میتوانید از خدمات مشاوره کلینیک تخصصی مهر رضوی بهرهمند شوید.
برای کمک به کاهش علائم میگرن قاعدگی چه کاری میتوان انجام داد؟
برای کمک به کاهش علائم میگرن قاعدگی، میتوانید اقداماتی انجام دهید که به بهبود وضعیت شما کمک کند. اولازهمه، شناسایی عوامل محرک بسیار مهم است. سعی کنید بفهمید چه چیزهایی باعث بهبود یا بدتر شدن سردردهای هورمونی شما میشود. مثلاً اگر نور باعث درد میشود، در یک اتاق خنک و تاریک بمانید. همچنین، خوردن مکرر تنقلات کمحجم میتواند به بالا نگهداشتن سطح قند خون کمک کند و هرگز وعدههای غذایی را از دست ندهید. یادگیری تکنیکهای آرامش اعصاب نیز میتواند به کاهش استرس و بهبود وضعیت شما کمک کند. از خواب خیلی کم یا زیاد خودداری کنید و سعی کنید یک الگوی خواب منظم داشته باشید. در نهایت، در صورت نیاز، رژیم غذایی خود را تغییر دهید تا به بهبود وضعیت میگرن کمک کنید.
جمعبندی
اگر شما هم از آن دسته خانمهایی هستید که قبل از شروع قاعدگی دچار سردرد میشوید، باید بدانید که این موضوع کاملاً رایج است. این میگرن قاعدگی معمولاً ناشی از تغییرات هورمونی و نوسانات انتقالدهندههای عصبی در بدن هستند. هورمونها بهعنوان کنترلکنندههای واکنش درد عمل میکنند و وقتی سطح آنها در طول چرخه قاعدگی تغییر میکند، سردردها شروع میشوند. این نوسانات هورمونی، تخمکگذاری و ریزش دیواره رحم میتوانند باعث بروز سردرد شوند. سردردهایی که در این زمانها، یعنی قبل، حین یا بعد از قاعدگی، اتفاق میافتند بهعنوان میگرن قاعدگی شناخته میشوند و معمولاً به دلیل سندروم پیشقاعدگی (PMS) بروز میکنند. برای تسکین این نوع میگرن، میتوانید از مسکنها، روشهای خانگی و دمنوشهای گیاهی بهره ببرید. همچنین با مراجعه به کلینیک تخصصی مهر رضوی و مشاوره با روانشناسان میتوانید از روشهای نوین درمان با نوروفیدبک بهرهمند شوید. برای رزرو وقت مشاوره میتوانید با کارشناسان تماس بگیرید.
واحد تحقیق و توسعه: کلینیک تخصصی مهر رضوی