اعتیاد کودکان و نوجوانان به تکنولوژی + نقش روانشناسان و راه‌های کنترل

همین امر سبب می‌شود کودک بارها و بارها به سراغ بازی یا اپلیکیشن موردعلاقه خود برود تا مجدداً این حس خوشایند را تجربه کند. بازی‌های آنلاین با مراحل متوالی، چالش‌های رقابتی و جوایز غیرمنتظره، انگیزه درونی کودک را برای ادامه بازی تقویت کرده و ترک آن را دشوار می‌سازند. از سوی دیگر، شبکه‌های اجتماعی با قابلیت‌هایی مانند اسکرول بی‌نهایت و الگوریتم‌های پیشنهادی، باعث می‌شوند کاربر بدون برنامه‌ریزی مشخص، ساعت‌ها درگیر محتوای دیجیتال شود. این نوع طراحی‌ها به طور مستقیم بر سلامت روانی، اجتماعی و تحصیلی کودکان تأثیر منفی می‌گذارند.

برای مقابله با این اعتیاد پنهان، آگاه‌سازی والدین و آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است. مراجعه به یک کلینیک روانشناسی در مشهد می‌تواند راهکاری مؤثر برای شناسایی علل اعتیاد فرزند به تکنولوژی و ارائه راه‌ حل‌ های درمانی باشد. متخصصان روانشناس با بررسی وضعیت کودک، راهکارهای مناسبی برای کاهش وابستگی به تکنولوژی ارائه می‌دهند.

پیامدهای اعتیاد دیجیتال

اعتیاد کودکان و نوجوانان به تکنولوژی پیامدهای ناگواری را به همراه دارد. شناخت پیامدهای این وابستگی می‌تواند به خانواده‌ها و مسئولان آموزشی در مدیریت صحیح استفاده از تکنولوژی کمک کند:

• تأثیرات منفی بر سلامت روان

یکی از مهم‌ترین پیامدهای اعتیاد به فضای مجازی، بروز اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و نوسانات خلقی است. کودکان و نوجوانانی که ساعت ‌های زیادی را در فضای مجازی سپری می‌کنند، اغلب خود را با زندگی ظاهری دیگران در شبکه‌های اجتماعی مقایسه می‌کنند و دچار احساس ناکافی بودن می‌شوند. این موضوع می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس، تحریک ‌پذیری و احساس تنهایی شود. اختلال خواب نیز یکی دیگر از عوارض رایج است؛ نور آبی ساطع شده از صفحه ‌نمایش‌ها باعث کاهش ترشح ملاتونین شده و چرخه خواب کودک را مختل می‌کند.

• مشکلات جسمانی

وابستگی بیش از حد به تکنولوژی معمولاً با کم ‌تحرکی و نشستن طولانی‌ مدت همراه است که می‌تواند باعث چاقی، دردهای اسکلتی‌ عضلانی نظیر کمردرد و گردن‌درد شود. همچنین، استفاده طولانی از نمایشگرها ممکن است باعث خستگی چشم، سردرد و تاری دید شود. در برخی موارد، فشارهای تکراری ناشی از کار با گوشی یا رایانه می‌تواند به بروز سندرم تونل کارپال منجر شود. تغذیه ناسالم در حین استفاده از ابزارهای دیجیتال نیز خطر ابتلا به بیماری‌های متابولیک را افزایش می‌دهد.

• افت عملکرد تحصیلی و کاهش مهارت‌های اجتماعی

اعتیاد به تکنولوژی موجب کاهش تمرکز، افت تحصیلی و از دست رفتن انگیزه یادگیری می‌شود. کودکانی که بیش از حد درگیر بازی‌های رایانه‌ای یا فضای مجازی هستند، معمولاً در انجام تکالیف و مسئولیت‌های درسی خود دچار مشکل می‌شوند. از طرفی، کاهش تعاملات اجتماعی و انزوای تدریجی از دیگر تبعات این اعتیاد است. مهارت‌های ارتباطی و کار گروهی که از طریق تعاملات واقعی شکل می‌گیرند، به مرور تضعیف می‌شوند و کودک یا نوجوان از روابط سالم و مؤثر فاصله می‌گیرد.

نقش روانشناسان در پیشگیری از اعتیاد کودکان و نوجوانان به تکنولوژی

والدین به محض مشاهده هر یک از علائم اعتیاد کودکان و نوجوانان به تکنولوژی، باید با روانشناس در ارتباط باشند. مراجعه به روانشناس در مراحل ابتدایی می‌تواند از وابستگی‌های آینده جلوگیری کرده و مسیر رشد سالم کودک را هموارتر کند.

یکی از مهم‌ترین اقدامات روانشناسان، شناسایی عوامل خطر و زمینه ‌ساز اعتیاد در کودکان است. کودکانی که دچار اضطراب، تنهایی، ضعف در مهارت‌های اجتماعی یا الگوگیری نادرست از والدین هستند، بیشتر در معرض خطر وابستگی به تکنولوژی قرار دارند. روانشناس با بررسی این عوامل، می‌تواند مداخلات پیشگیرانه مؤثری ارائه دهد.

روانشناسان با آموزش مهارت‌های زندگی و مقابله‌ای مانند مدیریت استرس، حل مسئله، ارتباط مؤثر و خودآگاهی، به کودکان کمک می‌کنند تا در برابر فشارهای روزمره، از روش‌های سالم‌تری استفاده کنند و کمتر به فضای مجازی پناه ببرند.