افسردگی پنهان + روش تشخیص آن

افسردگی پنهان در دیدگاه پزشکی لبخندی است که درد را پنهان می‌کند. گاهی افراد، درحالی‌که درونشان آکنده از درد و خستگی است، چهره‌ای آرام، خوشحال و حتی پرانرژی از خود نشان می‌دهند. این نوع افسردگی در ظاهر خودنمایی نمی‌کند و به نام‌های «افسردگی خندان یا پنهان» شناخته می‌شود. کسانی که با این احساس دست‌به‌گریبان‌اند، معمولاً سعی می‌کنند حالت درونی خود را به اطرافیان نشان ندهند. آن‌چنان در پنهان‌سازی علائم ماهرند که نه‌تنها دیگران متوجه نمی‌شوند، بلکه ممکن است خود فرد نیز برای مدتی طولانی از واقعیت درونی‌اش بی‌خبر بماند. ظاهر زندگی این افراد ممکن است کاملاً عادی، یا حتی موفق و شاد به نظر برسد. آن‌ها کار می‌کنند، ارتباط می‌گیرند و لبخند می‌زنند. اما در خلوت ذهن و دل، با افکاری درگیرند که به‌سادگی با کسی در میان گذاشته نمی‌شود. این احساسات پنهان، بی‌آنکه دیده شوند، تأثیراتی عمیق بر روان و جسم به‌جا می‌گذارند. افسردگی پنهان در افراد مختلف بسیار گوناگون‌اند، شناسایی آن نیز پیچیده و دشوار است.

افسردگی پنهان چیست؟

انواع افسردگی هستند که به فرد حس ناخوشایندی را القا می‌کنند. افسردگی پنهان حالتی است که فرد باوجود احساسات عمیق افسردگی، به طور ظاهری لبخند می‌زند و به نظر می‌رسد که از زندگی لذت می‌برد. این افراد ممکن است شوخی کنند و در جمع‌ها فعال باشند، اما در درون خود احساس تنهایی، بی‌ارزشی و ناامیدی شدیدی را تجربه می‌کنند. این نوع افسردگی می‌تواند به دلیل فشارهای اجتماعی، انتظارات بالا یا ترس از قضاوت دیگران ایجاد شود. برای درمان افسردگی پنهان، مشاوره با یک فرد حرفه‌ای بسیار مهم است. این مشاوره می‌تواند به فرد کمک کند تا احساسات خود را شناسایی و مدیریت کند و راهکارهای مؤثری برای بهبود وضعیت روانی خود پیدا کند.

``Major depressive disorder with psychosis may cause symptoms including hallucinations or delusions during a depressive episode. Treatment may include medication and other forms of therapy`` ``اختلال افسردگی اساسی همراه با روان‌پریشی ممکن است باعث علائمی از جمله توهم یا هذیان در طول یک دوره افسردگی شود. درمان ممکن است شامل دارو و سایر اشکال درمان باشد.``

چرا برخی افراد افسردگی خود را پنهان می‌کنند؟

دلایل متعددی وجود دارد که چرا برخی افراد احساسات منفی خود را پنهان می‌کنند. برخی از آن‌ها ممکن است از ترس قضاوت یا برچسب‌گذاری، از بیان احساسات خود دوری کنند. عده‌ای دیگر ممکن است فکر کنند که نباید غمگین باشند یا اینکه نمی‌توانند شرایط خود را تغییر دهند. همچنین، ویژگی‌های شخصیتی برخی افراد باعث می‌شود که تمایل بیشتری به مخفی‌کردن احساسات منفی داشته باشند. افسردگی پنهان مانند یک نقاب است که فرد برای پوشاندن درد درونی‌اش از آن استفاده می‌کند و این نقاب می‌تواند برای مدت طولانی باقی بماند و تشخیص آن را بسیار دشوار کند. برای شناسایی و درمان این نوع افسردگی، آگاهی از علائم، مشاوره با متخصص، نوشتن احساسات، دریافت حمایت اجتماعی، انجام فعالیت‌های بدنی، مدیریت استرس و پذیرش احساسات می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. اگر احساس می‌کنید که افسردگی پنهان شما را تحت‌تأثیر قرار داده، مهم است که به دنبال کمک باشید. این مسیر ممکن است چالش‌برانگیز باشد، اما اولین قدم همیشه آغاز یک گفت‌وگو است.

عوامل بروز افسردگی پنهان

افرادی که با افسردگی پنهان دست‌وپنجه نرم می‌کنند، علائم خاصی دارند که بسیاری از آن‌ها به‌راحتی قابل‌مشاهده نیستند و این موضوع تشخیص این اختلال را دشوارتر می‌کند. حالت ناراحتی و بی‌حوصلگی که بیش از دو هفته ادامه دارد، گریه‌های مکرر و بی‌وقفه، کاهش عزت‌نفس و بروز شخصیتی آسیب‌پذیر در فرد، نداشتن اشتیاق به انجام کارها و فعالیت‌هایی که قبلاً برای فرد مهم و عزیز بودند، و تغییرات ناگهانی در ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری. به‌عنوان‌مثال، فردی که پیش از ابتلا به این اختلال خوش‌بین و امیدوار بود، ممکن است به فردی بدبین و ناامید تبدیل شود. همچنین، فردی که ارتباطات اجتماعی قوی داشت، ممکن است پس از بروز این اختلال به فردی ساکت و بی‌علاقه به تعاملات اجتماعی تبدیل گردد. عوامل بروز افسردگی پنهان شامل موارد زیر است:

1. عوامل محیطی و فرهنگی

استرس مزمن می‌تواند به سیستم عصبی و روانی فرد فشار وارد کند و خطر افسردگی پنهان را افزایش دهد. این استرس معمولاً ناشی از مشکلات کاری، مالی، خانوادگی یا روابط اجتماعی است.
رویدادهای ناگوار زندگی، مانند ازدست‌دادن عزیزان، طلاق یا بیماری‌های جدی، می‌توانند محرک‌های افسردگی باشند. زندگی در محیط‌های پرتنش و ناسالم، مانند خانواده‌های درگیر در نزاع یا محیط‌های کاری ناپایدار، نیز فرد را مستعد افسردگی می‌کند.
احساس تنهایی و انزوا به دلیل فقدان حمایت اجتماعی و روابط مثبت، از دیگر عوامل مؤثر در بروز افسردگی است. تجربه سوءاستفاده جسمی، جنسی یا عاطفی و تروما نیز می‌تواند به افسردگی منجر شود.
مصرف مداوم مواد مخدر و الکل تعادل شیمیایی مغز را به هم می‌زند و افسردگی را تشدید می‌کند. عوامل فرهنگی و اجتماعی، مانند فشارهای اجتماعی و تبعیض، احساس ناکامی و افسردگی را افزایش می‌دهند.
بیماری‌های مزمن و دردهای مداوم می‌توانند به ناامیدی و افسردگی منجر شوند. تغییرات فصلی و کاهش نور طبیعی در زمستان می‌تواند افسردگی فصلی (Seasonal Affective Disorder) را ایجاد کند. مشکلات اقتصادی مانند فقر و بیکاری نیز احساس ناامیدی و افسردگی را تشدید می‌کنند.

در نهایت، سبک زندگی ناسالم، شامل عدم فعالیت بدنی کافی، خواب ناکافی و تغذیه نادرست، می‌تواند به بروز افسردگی پنهان کمک کند.

2. رسانه‌های اجتماعی

براساس تخمین‌ها، تقریباً ۴ میلیارد نفر در سراسر جهان از شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توییتر و اینستاگرام استفاده می‌کنند. این میزان استفاده، کارشناسان بهداشت روان را به بررسی تأثیر رسانه‌های اجتماعی بر افسردگی واداشته است. تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که زمان محدودی در شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کنند، شادتر از کسانی هستند که بدون محدودیت از این شبکه‌ها استفاده می‌کنند. همچنین، رسانه‌های اجتماعی ممکن است احساسات منفی را در کاربران ایجاد کنند که می‌تواند علائم افسردگی را بهبود یا تشدید کند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ نشان داد افرادی که شب‌ها دیروقت فیس‌بوک را چک می‌کنند، بیشتر احساس افسردگی و ناراحتی می‌کنند. همچنین، هر چه افراد زمان کمتری را در رسانه‌های اجتماعی صرف کنند، علائم افسردگی و تنهایی کمتری را احساس می‌کنند. حسادت نسبت به سایر کاربران نیز می‌تواند کاربران فیس‌بوک را در معرض علائم افسردگی پنهان قرار دهد. در نهایت، مدیریت زمان سپری شده در این فضاها می‌تواند به بهبود وضعیت روحی افراد کمک کند.

3. انتظارات

انتظارات می‌توانند به طرق مختلفی باعث افسردگی پنهان شوند. وقتی افراد انتظارات بالایی از خود یا دیگران دارند، تحت‌فشار روانی قرار می‌گیرند که این فشار می‌تواند منجر به احساس ناکامی شود. مقایسه خود با دیگران به دلیل انتظارات اجتماعی نیز معمولاً به احساس عدم کفایت و افسردگی منجر می‌شود. وقتی اهداف برآورده نمی‌شوند، افراد احساس می‌کنند که به موفقیت نرسیده‌اند و این احساس می‌تواند افسردگی را تشدید کند. انتظارات غیرواقعی از خود یا زندگی نیز می‌تواند به ناامیدی و افسردگی منجر شود. علاوه‌براین، افراد ممکن است به دلیل انتظارات اجتماعی، احساسات واقعی خود را پنهان کنند که این پنهان‌کاری می‌تواند به افسردگی پنهان منجر شود. در نهایت، مدیریت انتظارات و ایجاد انتظارات واقع‌بینانه می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند.

4. سابقه شخصی

سابقه شخصی می‌تواند به شکل‌های مختلفی افسردگی پنهان را به وجود آورد. تجربیات تلخ مثل سوءاستفاده یا ازدست‌دادن عزیزان می‌توانند زخم‌های عمیقی در روح فرد ایجاد کنند و احساس ناامیدی و بی‌ارزشی را در او تقویت کنند. این خاطرات ممکن است باعث شوند فرد از برقراری ارتباط با دیگران بترسد و احساس تنهایی کند. همچنین، ترس از قضاوت یا عدم درک دیگران می‌تواند او را وادار کند تا احساساتش را پنهان کند که همین موضوع می‌تواند به افسردگی دامن بزند. فشارهای اجتماعی و فرهنگی نیز می‌توانند بر احساسات فرد تأثیر بگذارند و او را به سمت احساس ناکامی سوق دهند. در نهایت، ناتوانی در پردازش و بیان احساسات ناشی از این تجربیات می‌تواند به شکل‌گیری افسردگی پنهان منجر شود.

علائم افسردگی پنهان

افسردگی پنهان یا افسردگی خندان، نوعی از افسردگی است که در آن فرد به‌ظاهر شاد و اجتماعی به نظر می‌رسد، اما در واقع درونش با احساسات منفی دست‌وپنجه نرم می‌کند. این نوع افسردگی به‌گونه‌ای عمل می‌کند که تشخیص آن برای دیگران دشوار است. افراد مبتلا به افسردگی نهفته معمولاً توانایی بالایی در مخفی‌کردن احساسات منفی خود دارند. به‌جای اینکه علائم افسردگی مانند غم و اندوه را نشان دهند، ممکن است نشانه‌های دیگری بروز دهند که شناسایی آن‌ها را مشکل می‌کند. از جمله این نشانه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خستگی مفرط: فرد ممکن است حتی بعد از خواب کافی، همچنان احساس خستگی کند.
مشکلات خواب: برخی ممکن است دچار بی‌خوابی شوند یا برعکس، بیش از حد بخوابند.
تغییرات در اشتها: ممکن است فرد به طور ناگهانی اشتهایش کاهش یا افزایش یابد.
تحریک‌پذیری و عصبانیت: واکنش‌های شدید به مسائل کوچک می‌تواند نشانه‌ای از این نوع افسردگی باشد.
دشواری در تمرکز: فرد ممکن است در انجام کارهای روزمره دچار مشکل شود و فراموشی مکرر را تجربه کند.
احساس گناه و بی‌ارزشی: این افراد ممکن است خود را مقصر تمام مشکلاتشان بدانند.
انزواطلبی: تمایل به دوری از تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های لذت‌بخش از دیگر نشانه‌هاست.
استفاده بیش از حد از الکل یا مواد مخدر: برای فرار از احساسات منفی، برخی ممکن است به این روش‌ها روی‌آورند.
دردهای جسمانی بدون علت مشخص: مانند سردرد یا دردهای عضلانی که هیچ دلیل واضحی ندارند.

روش تشخیص افسردگی پنهان

تشخیص افسردگی پنهان کار آسانی نیست، چرا که افراد معمولاً علائم بارز افسردگی را نشان نمی‌دهند. اما می‌توان به برخی نشانه‌های ظریف توجه کرد. به یاد داشته باشید که یک یا دو تغییر به‌تنهایی نمی‌تواند نشان‌دهنده افسردگی باشد، اما بروز چند مورد از این تغییرات به طور هم‌زمان می‌تواند نگران‌کننده باشد:

تغییر شخصیت: فردی که قبلاً شاد و اجتماعی بود، ناگهان به فردی گوشه‌گیر و خاموش تبدیل می‌شود یا کسی که به آینده خوش‌بین بود، ناگهان بدبین می‌شود.
تغییر در اشتها و وزن: کاهش یا افزایش ناگهانی وزن و تغییر در عادات غذایی، مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری، می‌تواند نشانه‌ای از افسردگی پنهان باشد.
گرایش به اعتیاد: تغییر در الگوی مصرف مواد مخدر یا الکل که بر زندگی روزمره تأثیر می‌گذارد.
اختلال در خواب: خوابیدن دیرهنگام، پرخوابی یا بی‌خوابی‌های مکرر، همگی می‌توانند نشانه‌های افسردگی باشند.
جدی‌تر شدن: فرد ممکن است به سمت گفت‌وگوهای عمیق‌تر و تاریک‌تر از حد معمول برود.
تغییر در روابط اجتماعی: تبدیل‌شدن به «روح مهمانی» به شکلی غیرطبیعی یا انزوا از فعالیت‌های اجتماعی و بهانه‌تراشی برای دوری از دوستان و خانواده.
تغییر در عملکرد: فرد ممکن است به طور وسواس‌گونه‌ای غرق در کار شود یا برعکس، افت قابل‌توجهی در عملکرد شغلی یا تحصیلی خود داشته باشد.
بی‌اعتنایی به علایق: بی‌توجهی به فعالیت‌ها و علایقی که قبلاً برای فرد مهم بودند.
سخنان منفی در قالب شوخی: فرد ممکن است با بیان جملات منفی به‌صورت شوخی، سعی در پنهان‌کردن درد درونی خود داشته باشد.
رفتارهای پرخطر: به‌ویژه در نوجوانان، ممکن است شاهد افزایش رفتارهای پرخطر باشیم که تلاشی برای رهایی از بی‌حسی یا تنبیه خود است.
پرخاشگری: افراد مبتلا به افسردگی پنهان ممکن است زودجوش، عصبی یا سرخورده شوند.
خود انتقادی: احتمال دارد فرد نسبت به خود و توانایی‌هایش افکار منفی داشته باشد.
اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی: افراد مبتلا به افسردگی پنهان ممکن است زمان بیشتری را در شبکه‌های اجتماعی صرف کنند.

درمان افسردگی پنهان

افسردگی پنهان می‌تواند احساس خوب را از افراد بگیرد، اما قابل‌درمان است. با شناخت علائم و انتخاب روش‌های درمانی مناسب، می‌توان به زندگی شاداب بازگشت. در صورت عدم درمان، این بیماری ممکن است عواقب خطرناکی مانند اختلال در روابط اجتماعی و تمایل به خودکشی داشته باشد. درمان افسردگی معمولاً ترکیبی از روش‌های مختلف است که باتوجه‌به شرایط فردی انتخاب می‌شود.

1. روان‌درمانی

روان‌درمانی به افراد این امکان را می‌دهد که افکار منفی و الگوهای رفتاری نامناسب خود را شناسایی و تغییر دهند. انواع مختلفی از روان‌درمانی وجود دارد که می‌تواند در درمان افسردگی پنهان مؤثر باشد. به‌عنوان‌مثال، روان‌درمانی شناختی رفتاری به شناسایی و تغییر افکار منفی کمک می‌کند، درحالی‌که روان‌درمانی بین‌فردی بر بهبود روابط اجتماعی تمرکز دارد. همچنین، روان‌درمانی روان پویایی به بررسی ریشه‌های مشکلات روانی از دوران کودکی می‌پردازد.

2. دارودرمانی

از سوی دیگر، درمان افسردگی با دارو نیز نقش مهمی در درمان افسردگی دارد. داروهای ضدافسردگی می‌توانند به تنظیم سطح مواد شیمیایی مغز کمک کنند و علائم افسردگی را کاهش دهند. انتخاب نوع دارو و دوز مناسب باید تحت‌نظر پزشک متخصص انجام شود.

3. تغییرات سبک زندگی

تغییرات در سبک زندگی نیز می‌توانند به بهبود وضعیت روانی کمک کنند. فعالیت‌هایی مانند ورزش منظم، تغذیه سالم و خواب کافی می‌توانند به کاهش علائم افسردگی کمک کنند. ورزش به آزادشدن اندورفین که به‌عنوان مسکن طبیعی عمل می‌کند، کمک می‌کند و خلق‌وخو را بهبود می‌بخشد.

4. درمان‌های مکمل

در نهایت، برخی درمان‌های مکمل مانند مدیتیشن، یوگا و طب سوزنی نیز می‌توانند به‌عنوان مکملی برای درمان‌های اصلی مورداستفاده قرار گیرند و به کاهش استرس و افزایش آرامش درونی کمک کنند. امروزه شیوه‌های نوینی مانند تحریک الکتریکی مغز برای درمان افسردگی در کلینیک‌های تخصصی مورداستفاده قرار می‌گیرد. درمان افسردگی با نوروفیدبک از جمله این روش‌هاست. علاوه‌برآن مهم‌ترین گام بعد از تشخیص افسردگی، مراجعه به کلینیک و درمان افسردگی با روانشناس یا روانپزشک است.

به نقل از منبع معتبر علمی who.int

“Depression is manageable and treatable. Antidepressant medication and talk therapy are effective for moderate to severe depression. A healthy lifestyle (regular exercise, work–life balance and a healthy diet) can benefit people with mild depression.” "افسردگی قابل‌کنترل و درمان است. داروهای ضدافسردگی و گفتاردرمانی (روان‌درمانی) برای افسردگی متوسط تا شدید مؤثر هستند. یک سبک زندگی سالم (ورزش منظم، تعادل بین کار و زندگی، و تغذیه مناسب) می‌تواند برای افرادی که دچار افسردگی خفیف هستند مفید باشد."

چگونه می‌توان به کسی که افسردگی پنهان دارد، کمک کرد؟

معمولاً افرادی دچار افسردگی پنهان می‌شوند که در بیشتر مواقع بار سنگینی از هویت یک زندگی را بر دوش می‌کشند. این‌گونه افراد از نگاه خودشان باید همیشه مانند کوه پشتیبان دیگران باشند، همیشه لبخند بزنند تا فردی دلخور نشود و به طور کل نقش پررنگی در روزمره یک زندگی دارند. به‌نحوی‌که آن‌قدر درگیر مشکلات دیگران هستند که نمی‌توانند با کسی درد دل کنند و مشکلات خود را بروز دهند. بهترین روش کمکی به این افراد، این است که اگر متوجه شدیم یکی از اطرافیانمان درگیر افسردگی خفته یا پنهان است، با او صحبت کرده و فضای لازم را برای او ایجاد کنیم تا خودش و مشکلاتش را شرح دهد. بهترین کلینیک روانشناسی در مشهد وجود دارد که به‌راحتی می‌توانند روان و افکار افراد مبتلا به این بیماری را آنالیز کرده و به درمان آن بپردازند.

جمع بندی

اگر شما یا یکی از عزیزانتان با علائم افسردگی پنهان مواجه هستید، مراجعه به پزشک یا روان‌شناس می‌تواند بسیار مؤثر باشد. تشخیص به‌موقع و درمان مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا سریع‌تر و بهتر احساسات منفی را مدیریت کنید. همچنین، اگر نگران هستید که کودک شما ممکن است به این نوع افسردگی دچار باشد، استفاده از خدمات مشاوره مخصوص کودکان اهمیت زیادی دارد. در کلینیک تخصصی مهر رضوی، با همکاری روان‌شناسان، روان‌پزشکان و مشاوران مجرب در این امر می‌توانند با شناسایی زودهنگام بیماری شما یک‌قدم اساسی در مسیر بهبودی بردارند. همچنین، فراهم‌کردن حمایت اجتماعی و ایجاد فضایی امن و دلگرم‌کننده برای افرادی که با افسردگی پنهان دست‌وپنجه نرم می‌کنند، نقش کلیدی در روند درمان دارد. فراموش نکنید که شما تنها نیستید و با دریافت حمایت‌های لازم، می‌توانید بر این چالش غلبه کنید.

واحد تحقیق و توسعه: کلینیک تخصصی مهر رضوی