12-اختلال دلبستگی واکنشی

اختلال دلبستگی واکنشی یکی از اختلالات روانی است که به طور عمده بر اساس تجربیات ناامن و ناکافی در دوران کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است دشواری‌های زیادی در ایجاد و حفظ ارتباطات سالم و عاطفی داشته باشند.

 آن‌ها عمدتاً ترس از رد شدن، ترس از ترک شدن و نیاز به تایید و تأیید دیگران را تجربه می‌کنند و ممکن است به شدت به دیگران وابسته باشند. علائم این اختلال شامل نگرانی مداوم درباره ترک شدن، ترس از رد شدن، نیاز مبرم به تأیید دیگران، ناتوانی در تشکیل روابط عمیق و پایدار، و مشکلات در مدیریت خودشناسی و احساس ارزشمندی می‌شود.

درمان این اختلال معمولاً از راه‌های مختلفی مانند مشاوره روان‌شناختی، مداخله‌های گروهی، و آموزش مهارت‌های ارتباطی و خودشناسی انجام می‌شود. هدف از درمان، بهبود روابط عاطفی و افزایش مهارت‌های ارتباطی و اعتماد به نفس افراد است تا بتوانند بهتر با احساسات و نیازهای خود و دیگران کنار بیایند.

13-اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD) 

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یک واکنش ناشی از تجربه‌ی سانحه‌های ترسناک، زندگی‌وارها، تجربه‌های نظامی، یا سایر رویدادهای ناراحت‌کننده است که برای فرد تجربه شده‌اند. افرادی که این اختلال را تجربه می‌کنند، ممکن است از علائمی مانند بازگشت به خاطرات مرتبط با سانحه، وحشت، اضطراب، و افسردگی رنج ببرند. این علائم می‌توانند زندگی روزمره آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهند و کیفیت زندگی آن‌ها را کاهش دهند.

درمان PTSD معمولاً شامل مشاوره روان‌شناختی، درمان دارویی، و در برخی موارد، درمان‌های تحریکی مغزی مانند نوروفیدبک است. درمان‌های مشاوره‌ای ممکن است به افراد کمک کند تا با خاطرات ناخوشایند مرتبط با سانحه مقابله کنند، مهار استرس و اضطراب، و مهار راه‌های مثبت برای مواجهه با احساسات منفی را یاد بگیرند. درمان‌های دارویی نیز می‌توانند برای مدیریت علائم مانند افسردگی و اضطراب موثر باشند.

نوروفیدبک یک روش درمانی است که با استفاده از تکنولوژی برای تقویت و بهینه‌سازی عملکرد مغز کار می‌کند. این روش از اصول علمی نوروبیولوژیک استفاده می‌کند و با کمک بازخورد‌های بصری یا صوتی، مغز را به تغییر و بهبود فعالیت‌هایش تشویق می‌کند. درمان با نوروفیدبک می‌تواند به کاهش علائم PTSD کمک کند، زیرا به مدیریت استرس، بهبود خواب، کاهش افسردگی، و افزایش سطح آرامش کمک می‌کند.

14-اختلال اضطراب اجتماعی 

اختلال اضطراب اجتماعی یکی از اختلالات روانی است که هنگام مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی معمولاً با نگرانی و استرس شدیدی همراه است. افراد مبتلا به این اختلال اغلب ترس و اضطراب شدیدی را در موقعیت‌هایی مانند صحبت کردن در مراجعه‌های اجتماعی، شرکت در جلسات، گفتگو با افراد ناشناس یا حتی در ارتباطات روزمره تجربه می‌کنند.

علائم اختلال اضطراب اجتماعی شامل ترس از نقد و انتقاد دیگران، ترس از تمرکز بر خود و ترس از احساس خجالت و تحقیر در موقعیت‌های اجتماعی است. این افراد ممکن است از انجام فعالیت‌هایی که موجب نشان دادن اضطراب آن‌ها می‌شود، اجتناب کنند و به طور کلی تلاش کنند که از مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی خودداری کنند.

درمان اختلال اضطراب اجتماعی معمولاً شامل مشاوره روان‌شناختی، آموزش مهارت‌های ارتباطی و اعتماد به نفس، و در موارد شدید‌تر، استفاده از داروهای ضد اضطراب می‌شود. هدف اصلی این درمان‌ها، کمک به افراد برای مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی بهتر و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها است.

15-شیزوفرنی

شیزوفرنی یک اختلال روانی پیچیده است که بر نحوه تفکر، احساس و رفتار افراد تأثیر می‌گذارد. این بیماری می‌تواند باعث شود فرد درک واقعیت را از دست بدهد و با مشکلاتی مانند توهم، هذیان، اختلال در گفتار و کاهش انگیزه روبرو شود.

علائم شیزوفرنی به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• علائم مثبت: این علائم شامل علائمی هستند که در افراد سالم وجود ندارند و در افراد مبتلا به شیزوفرنی اضافه می‌شوند. برخی از این علائم عبارتند از: 

o توهم: شنیدن، دیدن، بوییدن یا احساس کردن چیزهایی که وجود خارجی ندارند.

o هذیان: باورهای غلط و غیرمعمول که بر اساس واقعیت نیستند.

o گفتار آشفته: صحبت کردن به روشی که برای دیگران قابل درک نباشد.

o رفتارهای عجیب و غریب: انجام رفتارهایی که برای موقعیت مناسب نیست.

• علائم منفی: این علائم شامل از دست دادن توانایی‌هایی هستند که افراد سالم دارند. برخی از این علائم عبارتند از: 

o کاهش بیان احساسات: کاهش علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً لذت‌بخش بودند.

o کاهش گفتگو: صحبت کردن کمتر از حد معمول.

o کاهش انگیزه: عدم تمایل به انجام فعالیت‌های روزمره.

• علائم شناختی: این علائم شامل مشکلات در تفکر و یادگیری هستند. برخی از این علائم عبارتند: 

o مشکل در تمرکز و توجه

o مشکل در یادگیری اطلاعات جدید

o مشکل در حل مسئله

چه زمانی یک نگرانی به یک اختلال روانپزشکی تبدیل می‌شود؟

اکثر مردم در طول زندگی خود نگرانی‌هایی نظیر؛ افسردگی، اضطراب و… تجربه می‌کنند. لازم به ذکر است که این گروه از نگرانی‌ها بطورمعمول محدود به زمان خاص و کوتاه‌مدت هستند و از بین می‌روند. اما اگر علائم و نشانه‌ها بصورت مداوم با فرد باقی بمانند به احتمال بسیار زیاد نگرانی تبدیل به یک اختلال روانشناختی و روانپزشکی شده است و فرد باید هرچه سریع‌تر نسبت به درمان خود اقدام نماید.

تشخیص اختلالات روانپزشکی

بطورکلی می‌توان گفت تشخیص این گروه از اختلالات یک فرآیند چند مرحله‌ای است که در مرحله‌ی اول بطورمعمول پزشک معاینات جسمی را انجام می‌دهد و یک سری آزمایشات آزمایشگاهی برای افراد تجویز می‌کند. حال در مرحله بعد پزشک از شما می‌خواهد که پرسشنامه سلامت روان را در نمایید تا مورد ارزیابی روانشناختی قرار گیرید. لازم به ذکر است که در این شرایط ممکن است که پزشک شما را به یک دپارتمان روانپزشکی نیز ارجاع دهد. درنهایت این نکته را فراموش نکنید که اختلالات روانپزشکی امری بسیار پیچیده هستند و ممکن است که علائم آن در هر فرد با هر فرد دیگر متفاوت باشند، به همین جهت تشخیص آن‌ها به سرعت امکان‌پذیر نخواهد بود.

درمان اختلالات روانشناختی و روانپزشکی

در حال حاضر جهت درمان اختلالات روانپزشکی از روش‌های درمانی مختلف مانند درمان تکنولوژیک و بسیاری بهره گرفته می‌شود که مهم‌ترین و موثرترین آن‌ها عبارتند از:

1-داروها

از مهم‌ترین داروهای درمان اختلالات روانپزشکی می‌توان به داروهای ضداضطراب، داروهای ضدافسردگی‌، داروهای ضدروان پریشی و داروهای تثبیت‌کننده خلق‌وخو اشاره کرد. خوب است بدانید که اینکه کدام دارو برای شما بهتر و مناسب‌تر است به علائمی وابسته است که در طول بیماری خود تجربه می‌کنید.

2-روان‌درمانی

در این روش شما می‌توانید در رابطه با تجربیات، احساسات، افکار و ایده‌های خود با یک روانپزشک مشورت نمایید تا به این ترتیب تکنیک‌ها و استراتژی‌های مقابله و مدیریت علائم خود را بیاموزید.

3-درمان بیمارستانی و مسکونی

در حال حاضر برخی افراد جهت درمان اختلالات روانپزشکی باید دوره‌های کوتاهی در بیمارستان یا مراکز درمانی بستری شوند.

4-درمان‌های جایگزین

منظور از درمان‌های جایگزین گروهی از درمان‌ها هستند که می‌توانند به‌عنوان مکمل استفاده شوند. البته این نکته را در نظر داشته باشید که درمان‌های مکمل به تنهایی نمی‌توانند مشکلات روانی و بیماری ‌های مغز و اعصاب را از بین ببرند.

جمع‌بندی

در مطالب فوق به بررسی اختلالات روانشناختی و روانپزشکی پرداختیم. همانطور که گفتیم بیماری‌های روانی یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها هستند که سالانه از هر ۲۵ بزرگسال یک نفر به آن‌ها دچار می‌شود. لازم به ذکر است که این اختلالات در صورتی که پیشروی کنند و به یک اختلال جدی تبدیل شوند. زندگی روزمره افراد را تا حد بسیار زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهند.

اختلالات روانشناختی و روانپزشکی با علائم و نشانه‌های بسیاری همراه هستند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به اختلال در تفکر، افکار خودکشی، تغییر در میل جنسی، تغییر در عادات غذایی، کاهش و عدم توانایی در تمرکز، احساس شدید ترس، نگرانی یا گناه و… اشاره کرد. لازم به ذکر است که اختلالات روانپزشکی در حال حاضر به سادگی قابل کنترل هستند و فرد می‌تواند زندگی روزانه خود را ادامه دهد. البته این نکته را فراموش نکنید که در درمان این گروه از بیماری‌ها زمان مراجعه به دکتر اهمیت بسیاری دارد. چراکه هرچه فرد سریع‌تر نسبت به درمان اقدام نماید، درمان بهتر انجام خواهد گرفت.

 واحد تحقیق و توسعه کلینیک تخصصی مهر رضوی