
انواع اختلالات روانشناختی و روانپزشکی را بشناسید.
اختلالات روانشناختی و روانپزشکی یکی از رایجترین و آشناترین اختلالات هستند که تفکر، خلقوخو یا رفتار افراد را به شدت آشفته میکنند. در حال حاضر این اختلالات را میتوان به سادگی توسط یک متخصص بهداشت روان یا دکتر روانپزشک تشخیص داد. در ادامه به بررسی انواع اختلالاتی میپردازیم که سلامت روان را تحت تأثیر قرار میدهند، پس تا انتها با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
شیوع اختلالات روانشناختی و روانپزشکی
همانطور که بدون شک میدانید بیماریهای روانی یکی از شایعترین بیماریها هستند که سالانه از هر ۲۵ بزرگسال یک نفر به آنها دچار میشود. لازم به ذکر است که این اختلالات در صورتی که پیشروی کنند و به یک اختلال جدی تبدیل شوند زندگی روزمره افراد را تا حد بسیار زیادی تحت تاثیر قرار میدهند.
خوب است بدانید که مطابق با آمارهای بهدست آمده از موسسه ملی بهداشت روان، زنان بیشتر از مردان در معرض بیماریهای روانی جدی قرار میگیرند. البته افرادی که نژاد آنها مختلط است نیز نسبت به دیگر قومیتها بیشتر با این بیماری مواجه خواهند شد.
علائم اختلالات روانشناختی و روانپزشکی
اختلالات روانشناختی و روانپزشکی که توسط متخصص مغز و اعصاب هم قابل تشخیص هستند، با علائم و نشانههای بسیاری همراه هستند که بطورکلی مهمترین و اصلیترین آنها عبارتند از:
- اختلال در تفکر
- افکار خودکشی
- تغییر در میل جنسی
- تغییرات عادی در عادات غذایی
- سوء مصرف موادمخدر و الکل
- کاهش و عدم توانایی در تمرکز
- احساس شدید ترس، نگرانی یا گناه
- خشم، خصومت و یا خشونت بیش از حد
- مشکل در درک موقعیتها و افراد دیگر
- خستگی مفرط، کمبود انرژی یا مشکلات خواب
- ناتوانی در مدیریت استرس و مشکلات روزمره
- جداشدن از واقعیت (توهمات)، پارانویا یا توهم
- غم و اندوه عمیق، مستمر یا احساس بیهودهبودن
- تغییرات شدید خلقی، فرد اغلب خیلی سریع تغییر خلقوخو میدهد.
- کنارهگیری از دیگران و فعالیتهایی که قبلاً از آنها لذت میبرد.
- و…
لازم به ذکر است که یک اختلال روانپزشکی میتواند علائم جسمی نظیر؛ سردرد، کمردرد، معدهدرد و… نیز ایجاد کند. به همین جهت پیشنهاد ما به شما این است که اگر به دلیل اختلالات روانپزشکی مورد معاینه قرار میگیرید حتماً در رابطه با علائم جسمی خود نیز با پزشک مشورت نمایید.
علائم اختلالات روانپزشکی در نوجوانان
اختلالات روانپزشکی یکی از شایعترین اختلالات در نوجوانان هستند که با علائم بسیاری همراه هستند. از مهمترین این نشانهها میتوان به خواب زیاد، از دستدادن عزت نفس، کاهش وزن یا تغییر اشتها، افت ناگهانی و غیرمنتظره در عملکرد تحصیلی، تغییرات ناگهانی شخصیت، از دستدادن علاقه به فعالیتها یا سرگرمیهای مورد علاقه و… اشاره کرد.
انواع اختلالات روانپزشکی
اختلالات روانشناختی و روانپزشکی انواع مختلف و بسیاری دارند و حتما باید در یک کلینیک روانشناسی مورد بررسی قرار گیرند. در ادامه به معرفی و بررسی مهمترین آنها میپردازیم:
۱-اختلالات رشد عصبی
این نوع اختلالات بطورمعمول از نوزادی و کودکی و بطورمعمول پیش از رفتن کودک به مدرسه شروع میشوند. از محبوبترین و آشناترین این اختلالات میتوان به اختلال کمبود توجه، بیشفعالی، اوتیسم، اختلالات یادگیری، ناتوانی ذهنی، اختلال صدای گفتار و… اشاره کرد. همانطور که گفتیم اختلالات رشد عصبی بطورمعمول در دوران کودکی تشخیص داده میشوند اما این نکته را در نظر داشته باشید که این اختلالات میتوانند در بزرگسالی نیز ادامه داشته باشند.
علل اختلالات رشد عصبی
اختلالات رشد عصبی علل مختلف و بسیاری دارند که باید توسط روانپزشک یا روانشناس چک شوند. مهمترین و اصلیترین آنها عبارتند از:
- علل ژنتیکی نظیر؛ جهشهای ژنتیکی، شرایط متابولیک در زمان لقاح و…
- علل قبل از تولد نظیر؛ کمبودهای تغذیهای و عفونتهای مادر در دوران بارداری
- علل پری ناتال نظیر؛ کمبود اکسیژن یا هیپوکسی و بهطورکلی مواردی که به دلیل عوارض زایمان ایجاد میشوند.
- علل پس از زایمان نظیر؛ آسیب مغزی، عفونتهایی نظیر؛ مننژیت یا قرارگرفتن در معرض سموم محیطی پس از تولد.
شایان ذکر است که اختلالات رشد عصبی بطورمعمول زمانی ایجاد میشوند که عوامل پیچیده ژنتیکی و محیطی در کنار هم قرار گیرند و به این ترتیب رسد مغز را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین این نکته را فراموش نکنید که این اختلالات در خانوادهها به فراوانی ایجاد میشوند. اختلالات رشد عصبی خود انواع مختلفی دارند که اصلیترین آنها عبارتند از:
* کم توانی ذهنی
کمتوانی ذهنی که در برخی موارد با نام اختلال تکوینی ذهنی معرفی و شناخته میشود بهطور معمول پیش از ۱۸ سالگی آغاز میشود. این نوع اختلالات روانشناختی با نقص عملکردهای ذهنی و رفتارهای متناسب با آنها شناخته میشود. این نکته را در نظر داشته باشید که به کمک تستهای ضریب هوشی و آزمون های رایانه ای میتوان محدودیتهای عملکرد ذهنی را شناسایی کرد. به عبارت دیگر اگر ضریب هوش افراد پایینتر از ۷۰ باشد احتمال وجود کمتوانی ذهنی در آنها بسیار بالا خواهد بود.
* تأخیر کلی رشد
این اختلال یکیدیگر از اختلالات روانشناختی و روانپزشکی است که مطابق با بررسیهای انجامشده ۱ تا ۲ درصد از کودکان سراسر جهان را تحت تأثیر قرار میدهد. تأخیر کلی رشد دلایل مختلف و بسیاری دارد که از مهمترین آنها میتوان به شرایط ژنتیکی یا ارثی، ضربه به مغز نوزاد، آسیبهای روانی اجتماعی شدید، اختلالات متابولیک نظیر؛ فنیل کتونوری، قرار گرفتن در معرض برخی مواد سمی پیش از تولد، عفونتهای شدید و جدی در مادر هنگام بارداری و… اشاره کرد.
* اختلالات ارتباطی
همانطور که از نام این نوع اختلالات روانشناختی مشخص است توانایی عملکرد، درک یا تشخیص زبان و گفتار را تحت تأثیر قرار میدهد. اختلالات ارتباطی را به چهار گروه اصلی تقسیمبندی میکنند که عبارتند از:
- اختلال زبان
- اختلال صدای گفتار
- اختلال فصاحت گفتار یا لکنت زبان
- اختلال ارتباط اجتماعی
* اختلال طیف اوتیسم
این نوع اختلال با نقایص دائمی تعامل و ارتباطات اجتماعی در جنبههای مختلف زندگی خود را نشان میدهد. خوب است بدانید که علائم اوتیسم بهطور معمول در اوایل کودکی یعنی ۱۲ تا ۲۴ ماهگی ظاهر میشوند. البته در برخی موارد این علائم دیرتر یا حتی زودتر خود را نشان میدهند. اوتیسم نیز همانند دیگر اختلالات روانشناختی به دلایل مختلفی ایجاد میشود که برخی از مهمترین آنها عبارت است از:
- جهشهای ژنتیکی
- داشتن وزن کم هنگام تولد
- عدم تعادل متابولیک
- داشتن والدین با سن بالا
- قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین و سموم محیطی
- سابقه عفونتهای ویروسی
- و…
* اختلال بیشفعالی یا کمبود توجه
مطابق با بررسیهای انجامشده علائم این نوع اختلال باید پیش از ۱۲ سالگی در افراد ظاهر شوند. لازم به ذکر است که این علائم باید بر فعالیتهای اجتماعی، شغلی یا دانشگاهی افراد تأثیر منفی بگذارند تا بتوان آنها را نشانههای بیش فعالی در نظر گرفت.

۲-طیف اسکیزوفرنیا و سایر اختلالات روانپریشی
اختلالات روانپریشی فرد را از واقعیت جدا میکنند. از آشناترین و مهمترین علائم افراد مبتلا به این اختلال میتوان به توهم، هذیان، تفکر و گفتار نامنظم و… اشاره کرد.
خوب است بدانید که اسکیزوفرنی یکی از شناختهشدهترین این گروه از اختلالات روانشناختی و روانپزشکی است که متأسفانه برخلاف بیماری های جراحی مغز و اعصاب قابل درمان نیست و تا آخر عمر با فرد مبتلا باقی میماند. البته میتوان به کمک برخی داروها و روشهای درمانی آن را تا حد بسیار زیادی درمان کرد.
۳-دوقطبی و اختلالات مرتبط
این اختلالات بصورت متناوب با دورههای شیدایی و افسردگی رخ میدهند. لازم به ذکر است که دوقطبی نوعی بیماری مزمن روانی است که بر سطح انرژی و توانایی تفکر منطقی افراد اثر میگذارد. این نکته را در نظر داشته باشید که اختلالات ناشی از دوقطبی نسبت به فراز و نشیبهای کوچکی که هریک از ما در زندگی روزانه تجربه میکنیم بسیار شدیدتر و قویتر است.
* شیدایی
حالات سرخوشی، خوشحالی، تحریکپذیری و افزایش انرژی از مهمترین و رایجترین نشانههای این دوره هستند. البته در برخی موارد شیدایی خود را با احساس پریشانی و اعتماد به نفس بیش از حد نشان میدهد. بطورکلی این نکته را در نظر داشته باشید که افراد در دوران شیدایی میتوانند به سادگی و سرعت رفتارهایی را انجام دهند که عواقب منفی طولانی مدت برای آنها به همراه دارد. از مهمترین این رفتارها میتوان به قمار اشاره کرد.
* دورههای افسردگی
دورههای افسردگی یکی از آشناترین اختلالها در هر دپارتمان روانشناختی هستند که با احساس افسردگی یا بدخلقی همراه با عدم علاقه با انجام امور مختلف خود را نشان میدهند. البته این نشانهها میتوانند شامل احساس گناه، خستگی و عصبانیت نیز باشند. این نکته را در نظر داشته باشید که افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در دوران افسردگی علاقهی خود نسبت به فعالیتهایی که در گذشته از آنها لذت میبردند را بطور کامل از دست میدهند. البته ایجاد مشکلات در خواب این افراد نیز یکیدیگر از نشانههای دورههای افسردگی است.
4-اختلالات افسردگی
اختلالات افسردگی تمام اختلالات مشخصشده با احساس غم، اندوه شدید و بیارزشی را دربرمیگیرد. لازم به ذکر است که این اختلال نوعی افسردگی مزمن است که در زندگی روزمره افراد تداخل ایجاد میکند.
5-اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی یکیدیگر از اختلالات روانشناختی و روانپزشکی هستند که که در آن فرد بر روی اتفاقات بد یا خطرناک تمرکز میکند که احتمال رخداد آنها وجود دارد. این اختلال شامل اختلال اضطراب عمومی، اختلال وحشت و هراس و… میشود. خوب است بدانید که مبتلایان به اختلال اضطراب عمومی در طول روز بسیار عصبی هستند و گمان میکنند که اوضاع تحت هیچ شرایطی به نفع آنها نخواهد بود. این اختلال میتواند در امور روزانه افراد نیز تداخل ایجاد کنند.
* اختلال اضطراب فراگیر
این نوع اختلال با نگرانی بیش از حد در رابطه با اتفاقات روزمره خود را نشان میدهد. این نکته را در نظر داشته باشید که استرس و نگرانی یک جز معمول و جدانشدنی از زندگی هر فرد میباشد. اما اگر این نگرانی و استرس آنقدر زیاد شود که سلامت و عملکرد افراد را با اختلال مواجه کند نوعی اختلال اضطراب فراگیر به شمار میآید.
* آگورافوبیا(ترس از مکانهای شلوغ)
همانطور که از نام این نوع اختلال مشخص است با ترس از طیف وسیعی از مکانهای عمومی خود را نشان میدهد. افراد مبتلا به این نوع اختلال از این میترسند که در شرایطی که امکان فرار دشوار است به وحشتزدگی یا حمله پانیک دچار شوند. درنتیجه این امر از موقعیتهایی که ممکن است به حمله پانیک منجر شود تا حدامکان دوری میکنند. این نکته را در نظر داشته باشید که رفتارهای اجتنابی در آگورافوبیا در برخی موارد تا حدی پیش میروند که فرد حتی نمیتواند از خانه خود خارج شود.
۶-اختلالات وسواسی و اجباری
این نوع اختلال افکار اجباری در افراد ایجاد میکند که منجر به اعمال اجباری و غیرمنطقی میشوند. مطابق با آزمایشات و بررسیهای انجامشده اختلالات وسواسی و اجباری علل مختلف و بسیاری دارند که از مهمترین آنها میتوان به عوامل زیستشناختی، وراثتی، یادگیری و محیطی اشاره کرد.
۷_اختلالات مرتبط با استرس
همانطور که از نام این اختلالات مشخص است در طی یا پس از اتفاقات استرسزا یا آسیبزا ایجاد میشوند. برای مثال اختلال استرس پس از سانحه یکی از آشناترین این اختلالات است. بطورکلی مهمترین اختلالات مربوط به استرس عبارتند از:
* اختلال استرس حاد
این نوع اختلال به دلیل اضطراب شدید ناشی از یک حادثه نظیر؛ فجایع طبیعی، جنگ، تصادف، شاهد مرگبودن و… رخ میدهد. این نکته را در نظر داشته باشید که این نوع اختلال تنها در زمان حادثه اتفاق نمیافتد و تا یک ماه پس از حادثههای ذکرشده احتمال بروز آن وجود دارد.
* اختلالات سازگاری
این گروه از اختلالات روانشناختی میتوانند به دلیل یک تغییر ناگهانی ازجمله طلاق، از دستدادن شغل، پایان یافتن یک رابطه صمیمانه و… ایجاد شوند. اختلالات سازگاری در کودکان و بزرگسالان اتفاق میافتند و با علائم مختلفی ازجمله اضطراب، تحریکپذیری، افسردگی، نگرانی، ناامیدی، احساس انزوا و… همراه است.
8- اختلالات گسستگی
این گروه از اختلالات روانشناختی منجر به گسست یا وقفه در جنبههای مختلف آگاهی ازجمله هویت و حافظه میشوند. مهمترین و اصلیترین اختلالات گسستگی عبارتند از:
آمنزیای گسسته (فراموشی تجزیهای)
در این نوع اختلال روانشناختی حافظه بصورت موقت از دست میرود. فراموشی تجزیهای بسیار فراتر از فراموشی ساده است و افراد مبتلا به آن ممکن است که جزئیاتی از یک اتفاق را به خاطر آورند. اما در عینحال ممکن است که تا یک مدت مشخص هیچ جزئیات دیگری را به یاد نیاورند.
اختلال هویت تجزیهای
اختلال هویت تجزیهای که در گذشته با نام اختلال شخصیت چندگانه معرفی و شناخته میشد یکیدیگر از اختلالات روانشناختی است. این اختلال از دو یا چند هویت با شخصیتهای متفاوت تشکیل میشود که هریک از آنها دارای روش ارتباط و تعامل خاص با محیط اطراف خود است.
9-اختلالات تغذیهای
یکیدیگر از اختلالات روانشناختی رایج، اختلالات تغذیهای است که با نگرانیهایی در رابطه با وزن و الگوهای تغذیهای مخرب ظاهر میشود. از مهمترین و اصلیترین این گروه از اختلالات روانشناختی میتوان به بیاشتهایی عصبی، پراشتهایی عصبی، اختلال نشخوار، اختلال پایکا، اختلال پرخوری افراطی و… اشاره کرد.
10_اختلالات خواب
اختلالات خواب شامل وقفههایی در الگوهای خواب هستند که پریشانی و عملکرد نامناسب روزانه را به همراه دارند. این گروه از اختلالات روانشناختی انواع مختلفی دارند که مهمترین و اصلیترین آنها عبارتند از:
- نارکولپسی(حملهی خواب)
- اختلال بیخوابی
- اختلال پرخوابی
- اختلالات خواب مربوط به تنفس
- پاراسومنیا
- سندروم پاهای بیقرار
- و…
چه زمانی یک نگرانی به یک اختلال روانپزشکی تبدیل میشود؟
اکثر مردم در طول زندگی خود نگرانیهایی نظیر؛ افسردگی، اضطراب و… تجربه میکنند. لازم به ذکر است که این گروه از نگرانیها بطورمعمول محدود به زمان خاص و کوتاهمدت هستند و از بین میروند. اما اگر علائم و نشانهها بصورت مداوم با فرد باقی بمانند به احتمال بسیار زیاد نگرانی تبدیل به یک اختلال روانشناختی و روانپزشکی شده است و فرد باید هرچه سریعتر نسبت به درمان خود اقدام نماید.
تشخیص اختلالات روانپزشکی
بطورکلی میتوان گفت تشخیص این گروه از اختلالات یک فرآیند چند مرحلهای است که در مرحلهی اول بطورمعمول پزشک معاینات جسمی را انجام میدهد و یک سری آزمایشات آزمایشگاهی برای افراد تجویز میکند. حال در مرحله بعد پزشک از شما میخواهد که پرسشنامه سلامت روان را در نمایید تا مورد ارزیابی روانشناختی قرار گیرید. لازم به ذکر است که در این شرایط ممکن است که پزشک شما را به یک دپارتمان روانپزشکی نیز ارجاع دهد. درنهایت این نکته را فراموش نکنید که اختلالات روانپزشکی امری بسیار پیچیده هستند و ممکن است که علائم آن در هر فرد با هر فرد دیگر متفاوت باشند، به همین جهت تشخیص آنها به سرعت امکانپذیر نخواهد بود.
درمان اختلالات روانشناختی و روانپزشکی
در حال حاضر جهت درمان اختلالات روانپزشکی از روشهای درمانی مختلف مانند درمان تکنولوژیک و بسیاری بهره گرفته میشود که مهمترین و موثرترین آنها عبارتند از:
1-داروها
از مهمترین داروهای درمان اختلالات روانپزشکی میتوان به داروهای ضداضطراب، داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدروان پریشی و داروهای تثبیتکننده خلقوخو اشاره کرد. خوب است بدانید که اینکه کدام دارو برای شما بهتر و مناسبتر است به علائمی وابسته است که در طول بیماری خود تجربه میکنید.
2-رواندرمانی
در این روش شما میتوانید در رابطه با تجربیات، احساسات، افکار و ایدههای خود با یک روانپزشک مشورت نمایید تا به این ترتیب تکنیکها و استراتژیهای مقابله و مدیریت علائم خود را بیاموزید.
3-درمان بیمارستانی و مسکونی
در حال حاضر برخی افراد جهت درمان اختلالات روانپزشکی باید دورههای کوتاهی در بیمارستان یا مراکز درمانی بستری شوند.
4-درمانهای جایگزین
منظور از درمانهای جایگزین گروهی از درمانها هستند که میتوانند بهعنوان مکمل استفاده شوند. البته این نکته را در نظر داشته باشید که درمانهای مکمل به تنهایی نمیتوانند مشکلات روانی و بیماری های مغز و اعصاب را از بین ببرند.
جمعبندی
در مطالب فوق به بررسی اختلالات روانشناختی و روانپزشکی پرداختیم. همانطور که گفتیم بیماریهای روانی یکی از شایعترین بیماریها هستند که سالانه از هر ۲۵ بزرگسال یک نفر به آنها دچار میشود. لازم به ذکر است که این اختلالات در صورتی که پیشروی کنند و به یک اختلال جدی تبدیل شوند. زندگی روزمره افراد را تا حد بسیار زیادی تحت تاثیر قرار میدهند.
اختلالات روانشناختی و روانپزشکی با علائم و نشانههای بسیاری همراه هستند که از مهمترین آنها میتوان به اختلال در تفکر، افکار خودکشی، تغییر در میل جنسی، تغییر در عادات غذایی، کاهش و عدم توانایی در تمرکز، احساس شدید ترس، نگرانی یا گناه و… اشاره کرد. لازم به ذکر است که اختلالات روانپزشکی در حال حاضر به سادگی قابل کنترل هستند و فرد میتواند زندگی روزانه خود را ادامه دهد. البته این نکته را فراموش نکنید که در درمان این گروه از بیماریها زمان مراجعه به دکتر اهمیت بسیاری دارد. چراکه هرچه فرد سریعتر نسبت به درمان اقدام نماید، درمان بهتر انجام خواهد گرفت.
واحد تحقیق و توسعه کلینیک تخصصی مهر رضوی
مطالب مرتبط

روز جهانی سلامت روان

درمان صرع و تشنج با نوروفیدبک

ده فایده نوروفیدبک که از آن بی خبرید

چگونه با تحریک الکتریکی مغز، وسواس را درمان کنیم؟

تفاوت نوروفیدبک و لورتا فیدبک

بیماری های مغز و اعصاب
جستجو کنید
خدمات ما
جستجو کنید
رزرو اینترنتی نوبت معاینه
شبکه های مجازی
مطالب اخیر


چه افرادی در باشگاه مغز کلینیک مهر رضوی می توانند شرکت کنند؟



















جشنواره عیدتاعید درمانگاه مهر رضوی برای مهد کودکیها تا دانشگاه




تعداد جلسات تحریک الکتریکی مغز یا TDCS وابسته به چه عواملی است؟
