روانشناس کیست و چه وظایفی دارد؟
امروزه روانشناسی یکی از مشاغل شناخته شده و پر اهمیت است. درحالیکه تا یکی دو دهه قبل، افراد بسیار کمی در این مورد آگاهی داشتند و بیشتر مردم نمی‌دانستند روانشناس کیست. اما با گذشت زمان و افزایش آگاهی در مورد علم روانشناسی، افراد بیشتری برای بهبود جنبه‌های مختلف زندگی خود به کلینیک روانشناسی مراجعه کردند. به طوری که در سال‌های اخیر، شغل روانشناسی رشد و پیشرفت بسیار خوبی را تجربه کرده و بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. با این حال تعدادی از افراد هنوز هم در مورد روانشناسی اطلاعات کافی ندارند و از مراجعه به این متخصصین خودداری می‌کنند.
فهرست مطالب
روانشناسی شاخه‌های متنوعی دارد و هر یک از متخصصان در یک یا چند حوزه خاص از روانشناسی فعالیت می‌کنند. مسائلی مانند شناخت فرآیندهای فکری، تغییرات رفتاری و بهبود عملکرد افراد در زمینه‌های مختلف در حیطه کاری روانشناسان قرار دارد و متخصصان روانشناسی به بهترین شکل ممکن افراد را در مسیر رسیدن به اهداف خود قرار می‌دهند. اگر برایتان سوال پیش آمده که روانشناس کیست و چه کارهایی انجام می‌دهد تا انتهای مطلب با ما همراه باشید. در این مقاله قصد داریم اطلاعات لازم در رابطه با انواع روانشناسی، وظایف روانشناسان، تفاوت بین روانشناس و روانپزشک و ویژگی‌های یک روانشناس خوب را در اختیار شما قرار دهیم.
روانشناس کیست؟
اگر بخواهیم در ساده‌ترین حالت ممکن متخصص روانشناسی را معرفی کنیم باید بگوییم فردی است که در رشته روانشناسی تحصیل کرده و دوره‌های تخصصی در زمینه مطالعه رفتار و فرآیندهای ذهنی را گذرانده است. شاید شما هم در مورد اینکه روانشناس کیست و در چه زمینه‌ای فعالیت می‌کند سوالاتی داشته باشید.
بیشترین فعالیت روانشناسان مربوط به مسائل روانشناختی است و افراد را از نظر اختلالات روانی، مشکلات رفتاری، رشدی، تربیتی و عاطفی مورد بررسی قرار داده و درصورت تشخیص هرگونه اختلال روانی، فرد را درمان می‌کنند. درواقع یک روانشناس در مدیریت مسائل روانشناختی و شکوفایی و تکامل روانی به افراد کمک می‌کند.
اگر از اطرافیان خود بپرسید روانشناس کیست، فردی را تصور می‌کنند که در مراکز مشاوره و روانشناسی به صحبت‌های مراجعه کنندگان گوش کرده و درنهایت راهکارهایی را برای بهبود وضعیت فرد ارائه می‌دهد. اما این تنها بخشی از فعالیت‌های یک روانشناس را شامل می‌شود.
فرد متخصص در حوزه روانشناسی علاوه بر حل اختلالات روانی و مشکلات مربوط به روابط، می‌تواند با دانش روانشناسی خود به عنوان دانشمند علوم انسانی و اجتماعی در زمینه روانشناسی فعالیت کرده و به آموزش و تحقیق بپردازد. روانشناسان را از نظر نوع فعالیت می‌توان در سه گروه روانشناسان کاربردی، پژوهشگر و سلامت روان دسته‌بندی کرد.
با این توصیف، دیدگاه شما نسبت به اینکه روانشناس کیست تغییر خواهد کرد. روانشناسان کاربردی با استفاده از اصول روانشناسی، مشکلات روانی مراجعه کنندگان را برطرف می‌کنند. روانشناس‌های فعال در حوزه تربیتی، سلامت، صنعتی و سازمانی در این گروه دسته‌بندی می‌شوند.
روانشناسان پژوهشگر همانطور که از اسمشان پیداست بر روی انسان و حیوانات مطالعه و آزمایش‌هایی انجام می‌دهند. این پژوهش‌ها به علوم اعصاب، فرآیندهای شناختی، رفتار اجتماعی، شخصیت و رشد مربوط است و این دسته از روانشناسان در دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقات دولتی و مشاغل خصوصی فعالیت می‌کنند. روانشناسان گروه سلامت روان به افرادی که اختلال روانی دارند و یا دچار ناتوانی ذهنی و جسمی هستند کمک می‌کنند. روانشناسان مدرسه، مشاورها و روانشناس بالینی در این گروه قرار دارند.
کسب و کار روانشناس
تا اینجای مطلب با این که روانشناس کیست، آشنا شدیم. حال می‌خواهیم در رابطه با کسب و کار روانشناس و اینکه در چه محل‌هایی و چگونه فعالیت می‌کند صحبت کنیم. همانطور که قبل‌تر هم اشاره کردیم رشته روانشناسی شامل شاخه‌های مختلفی است و روانشناس می‌تواند در یک یا چند زمینه دارای تخصص فعالیت کند.
به طوری که ممکن است چند روز از هفته را در بهترین کلینیک روانشناسی به روان درمانی مراجعه کنندگان بپردازد و روزهای دیگر را به تربیت و آموزش کارآموزان و یا مشاوره‌های تبلیغاتی مشغول باشد. اما لازمه‌ی همه این‌ها تحصیل در رشته روانشناسی و کسب مدرک کارشناسی، ارشد، دکتری (برحسب نیاز محل استخدام) و گذراندن دوره‌های تخصصی است.
برای خیلی از افراد این سوال پیش می‌آید که روانشناس کیست و برای شروع به کار چه تحصیلاتی باید داشته باشد. قبل از هر چیز باید بدانید که موقعیت‌های شغلی زیادی برای روانشناسان وجود دارد و هر روانشناس نسبت به میزان تحصیلات و تجربه‌ای که دارد می‌تواند در مراکز مختلف مشغول به کار شود. برای مثال اگر بخواهید به عنوان روانشناس مدرسه فعالیت کنید امکان استخدام با مدرک کارشناسی روانشناسی وجود دارد. اما برای فعالیت در مراکز تخصصی و سایر سازمان‌ها به مدرک کارشناسی ارشد و در برخی موارد به مدرک دکتری روانشناسی نیاز دارید.
پس از دانستن اینکه روانشناس کیست ممکن است بپرسید بهترین جا برای فعالیت یک روانشناس کجا است؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم متخصص روانشناسی می‌تواند در کلینیک‌های روانشناسی و مراکز مشاوره، مدارس، دانشگاه‌ها، سازمان‌های دولتی و خصوصی، مراکز خدمات اجتماعی، بهزیستی، بیمارستان‌ها و زندان‌ها استخدام شده و فعالیت خود را آغاز کند.
فرد دارای تخصص روانشناسی حدود 6 سال دوره آموزش‌های تخصصی را می‌گذراند. روانشناسان علاوه بر فعالیت در مراکز نام برده شده می‌توانند یک مرکز مشاوره تاسیس کرده و یا به صورت اینترنتی به ارائه خدمات روانشناسی بپردازند. برای موفقیت در کسب و کار روانشناسی لازم است حوزه تخصصی خود را انتخاب کرده و با برنامه‌ریزی، اعتماد سازی و شناخت رقبا به مسیر خود ادامه دهید.
حال که در مورد این که روانشناس کیست و چگونه می‌تواند کسب و کار خود را شروع کند اطلاعات کافی داریم، نوبت آن است که با حوزه‌های مهم روانشناسی آشنا شویم تا بهتر بتوانید تخصص کاری خود را انتخاب کنید. تعدادی از این تخصص‌ها عبارتند از:
روانشناسی شناختی
این دسته از علم روانشناسی به مطالعه و بررسی فرآیندهای پردازشی ذهن مانند ادراک، توجه، حافظه، حل مسئله و تصمیم گیری، هوش هیجانی، انواع تلقین، هیپنوتیزم و خطاهای شناختی می‌پردازد. درواقع تمرکز روانشناسی شناختی بر روی نحوه تفکر و چگونگی پردازش اطلاعات در مغز است.
روانشناسی بالینی
روانشناس کیست و روانشناس بالینی از چه طریقی به افراد کمک می‌کند؟ روانشناسی بالینی علمی است که به بررسی و درمان اختلالات روانی، رفتاری و عاطفی می‌پردازد. این روانشناس از طریق آزمایش‌های تشخیصی، گفتگو درمانی، روان درمانی به صورت فردی، گروهی و یا خانوادگی به رفع مشکلات بیماران کمک می‌کند.
روانشناسی تربیتی
این نوع از روانشناسی با تمرکز بر فرآیندهای درسی دانش آموزان و دانشجویان، به رفع مشکلات و چالش‌های این گروه از افراد کمک کرده و شیوه‌های آموزشی مناسب را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.
روانشناسی شغلی یا صنعتی و سازمانی
مدیر یک شرکت یا سازمان ممکن است با خود بگوید روانشناس کیست و آیا حضور او در محیط کار ضروری است؟ روانشناس صنعتی و سازمانی کسی است که در شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ با اصول روانشناختی و برنامه‌ریزی دقیق در جهت افزایش بهره‌وری کار، بهبود روحیه کارمندان و مدیریت سبک کار تلاش می‌کند.
روانشناسی توان بخشی
این گروه از روانشناسی با افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی در ارتباط است و کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود می‌بخشد. همچنین افرادی با بیماری دشوار یا تجربه تصادف وحشتناک به روانشناسان توان بخشی مراجعه می‌کنند. این دسته از روانشناسان به صورت فردی یا تیمی همراه با فیزیوتراپ‌ها و معلم‌ها در جهت دستیابی به نتایج بهتر روانی فعالیت می‌کنند.
روانشناسی مشاوره
روانشناس کیست و چه تفاوتی با مشاور دارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم مشاوره زیرمجموعه‌ای از روانشناسی است که روی شناخت مشکلات و نحوه مدیریت و مقابله با آن‌ها در موقعیت‌های مختلف تمرکز دارد. روانشناسان مشاور در برطرف کردن مشکلاتی در خانه، محل کار و اجتماع به افراد کمک می‌کنند.
روانشناسی عصب
نوروسایکولوژی شاخه‌ای از روانشناسی است که در زمینه تشخیص اختلالات روانی از طریق انجام بررسی با روش‌های خاص کاربرد دارد. در این حوزه از روانشناسی اختلال‌هایی مانند بیش فعالی، کم توجهی و … با درمان‌های عصب شناسی بهبود می‌یابند.
روانشناسی پزشکی قانونی
ممکن است این سوال در ذهن شما شکل بگیرد که روانشناس کیست و آیا می‌تواند در پزشکی قانونی فعالیت کند؟ بله، این گروه از روانشناسان در سیستم کیفری و قضایی با استفاده از اصول روانشناختی، وضعیت روانی مجرمان و چگونگی شکل‌گیری پدیده جرم را مورد بررسی قرار داده و به وکلا، کارشناسان حقوقی و قاضی کمک می‌کنند.
از دیگر حوزه‌های این تخصص می‌توان به روانشناسی سالمندی، روانشناسی کودکان، روانشناسی رشد، روانشناسی اجتماعی، روانشناسی تبلیغات، روانشناسی تطبیقی، روانشناسی محیط‌گرا، روانشناسی فرهنگی، روانشناسی مثبت‌گرا و روانشناسی اعتیاد اشاره کرد.
تفاوت کار روانشناس و روانپزشک
تعدادی از افراد تصور می‌کنند فعالیت روانشناس و روانپزشک یکسان است. درحالیکه این دو تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند و خدمات ارائه شده توسط هرکدام متفاوت است. چنانچه این پرسش در ذهن شما طرح شده که روانشناس کیست و چه تفاوتی با روانپزشک دارد باید بگوییم به طور کلی این دو از نظر آموزش و تحصیلات، تخصص و نحوه درمان تفاوت‌های اساسی دارند.
فردی که دارای تخصص روانشناسی است به عنوان روان درمانگر شناخته شده و با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و یا دکتری در حوزه‌های مختلف روانشناسی فعالیت می‌کند. روانشناس کیست و از چه طریقی به درمان افراد می‌پردازد؟ یک روانشناس با گفتار درمانی فرآیند درمان را پیش می‌برد و معمولا هر جلسه روان درمانی 45 دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد. متخصص روانشناسی به طور کامل به گفته‌های مراجعه کننده گوش کرده و پس از تشخیص نوع مشکلات روانی و علت به وجود آمدن آن، از انواع تکنیک‌های شناختی، رفتاری و هیجانی برای درمان اختلالات روانشناختی و روانپزشکی استفاده می‌کند.
روانشناسان اجازه ندارند دارو تجویز کنند و درصورت نیاز به دارو درمانی، بیمار را به یک روانپزشک معرفی می‌کنند. این مورد دلیل بر کم اهمیت بودن روانشناسی نیست و متخصص روانشناسی با آگاهی کامل از روش‌های درمانی روان شناختی وضعیت بیماران را بهبود می‌بخشد.
حال که می‌دانیم روانشناس کیست و چه کاری انجام می‌دهد بهتر است با حیطه کاری روانپزشک نیز آشنا شده و تفاوت روانشناس و روانپزشک را بهتر درک کنید. روانپزشک یا متخصص اعصاب و روان در رشته پزشکی تحصیل کرده و مدرک تخصصی خود را در گرایش روانپزشکی دریافت کرده است. به طور خلاصه، روانپزشک از بیمار شرح حال گرفته و درصورت نیاز برای تشخیص دقیق‌تر آزمایش‌هایی را درخواست می‌کند. بعد از تشخیص اختلال روانی، نسبت به وضعیت بیمار دارو تجویز کرده و یا او را در بیمارستان بستری می‌کند. گاهی اوقات ممکن است بیماری روانی منجر به بروز مشکلات جسمی مانند افزایش و کاهش وزن و یا تغییراتی در فشار خون شود. در این صورت روانپزشک می‌تواند با تجویز دارو این وضعیت را کنترل کند.
در چه مواقعی به روانشناس بالینی نیاز داریم؟
این سوال در ذهن بسیاری از افراد شکل می‌گیرد که روانشناس کیست و چه زمانی باید به روانشناس بالینی مراجعه کنیم؟ تخصص رواشناس بالینی در زمینه سلامت روان و آسیب‌های روانی است و تمام سنین و طیف وسیعی از افراد را دربرمی‌گیرد. افرادی که دچار اختلالات روانی خفیف و سطحی مانند افسردگی، ترس و اضطراب هستند به روانشناس بالینی نیاز دارند. این گروه از روانشناسان بدون مداخله پزشکی و با تغییر دادن الگوهای فکری به بهبود وضعیت افراد کمک می‌کنند. بهبود مشکلات شخصیتی و رفع مشکلاتی در روابط فردی و اجتماعی در حوزه کاری روانشناس بالینی قرار دارد.
پاسخ به سوال روانشناس کیست و چه افرادی برای مراجعه به روانشناس بالینی در اولویت قرار دارند، بسیار ساده است. افرادی که درگیر نوسانات خلق و خو و ناپایداری احساسات هستند، کسانی که از اهمال کاری، بی حوصلگی، اختلالات خواب، بی‌اشتهایی و پرخوری، وسواس، عصبانیت و بدبینی رنج می‌برند لازم است به روانشناسان بالینی مراجعه کنند. اگر نمی‌خواهید برای درمان اختلالات خفیف روانی دارو مصرف کنید مراجعه به روانشناس بالینی بهترین گزینه است. این گروه از روانشناسان به طور جدی در زمینه سلامت روان و مراقبت‌های روانی فعالیت دارند و مراجعه به موقع به روانشناس از تشدید اختلالات جلوگیری می‌کند.
در چه مواردی به روانپزشک نیاز داریم؟
در بخش قبلی در مورد این که روانشناس کیست و چه کسانی باید به روانشناس مراجعه کنند صحبت کردیم. در این قسمت اختلالات و بیماری‌هایی که برای درمان به روانپزشک نیاز دارند را بررسی خواهیم کرد. گاهی نوع و شدت اختلالات روانی به گونه‌ای است که با روان درمانی بهبود نمی‌یابد و بیمار برای کنترل وضعیت باید دارو مصرف کند. مشکلات و اختلالات روانی شدید مانند اسکیزوفرنی، فکر و اقدام به خودکشی، اختلال دوقطبی، افسردگی شدید و آسیب به خود یا درگیری باید زیر نظر روانپزشک درمان شوند. گاهی اوقات فرد علائم جسمی همچون انقباض ناگهانی، تپش قلب و حملات پانیک را تجربه می‌کند که در این شرایط مراجعه به روانپزشک ضروری است.
زمانی که فرد دچار توهم و هذیان شده و یا در شرایطی قرار دارد که باید به سرعت درمان شود باید سوالاتی مانند روانشناس کیست و آیا می‌تواند اختلالات شدید را درمان کند را کنار گذاشته و در اولین فرصت به روانپزشک مراجعه کند. در برخی موارد، بیمار برای درمان همکاری نمی‌کند که در این صورت مداخله روانپزشک بسیار تاثیرگذار خواهد بود. داروهایی که برای درمان اختلال و بیماری‌های اعصاب و روان تجویز می‌شوند ممکن است عوارض جدی داشته باشند. اما جای نگرانی وجود ندارد. چون روانپزشک می‌تواند نوع و مقدار دارو را تغییر دهد.
اثرگذارترین روانشناسان تاریخ کدام هستند؟
پس از اینکه دانستیم روانشناس کیست و در چه مواردی مراجعه به این متخصص ضرورت دارد، وقت آن است که با اثرگذارترین روانشناسان آشنا شویم. در این بخش 10 نفر از روانشناسان تاثیرگذار در تاریخ را معرفی خواهیم کرد.
ژان پیاژه (Jean Piaget)
روانشناسی رشد در زمان فعالیت ژان پیاژه و براساس نظریه‌های او شکل گرفت. تا آن زمان با کودکان همانند بزرگسالان رفتار می‌شد. اما ژان پیاژه تفاوت طرز تفکر کودکان با بزرگسالان را اعلام کرد. نظریه رشد شناختی ژان پیاژه باعث شد روانشناسی شناختی، روانشناسی رشد، روانشناسی تربیتی و اصطلاحات آموزشی گسترش یابد.
فردریک اسکینر (Frederic Skinner)
با تفکر به این که روانشناس کیست و چگونه می‌تواند در تاریخ تاثیرگذار باشد، به روانشناس معروف، فردریک اسکینر می‌رسیم. این روانشناس آمریکایی به رفتارگرایی معروف است و به عنوان روانشناس اثرگذار قرن بیستم، رفتارگرایی و شرطی سازی عاملی را به زیرمجموعه‌های رشته روانشناسی افزود. تکنیک‌های درمانی اصلاح رفتاری و اقتصاد ژتونی به عنوان روش‌های درمانی در دنیا به کار برده می‌شوند.
آلبرت بندورا (Albert Bandura)
شهرت این روانشناس معروف آمریکایی به دلیل نظریه یادگیری اجتماعی و مفهوم خود کارآمدی است و به عنوان روانشناس شناختی-اجتماعی شناخته می‌شود. نظریه یادگیری اجتماعی آلبرت بندورا بر روی مسائلی همچون یادگیری مشاهده‌ای، الگویابی و تقلید تاکید دارد. این روانشناس در اواخر دهه 1960 جزو افراد موثر در انقلاب شناختی روانشناسی بود.
زیگموند فروید (Sigmund Freud)
زمانی که با خود فکر می‌کنید روانشناس کیست و چه اندازه می‌تواند معروف باشد، زیگموند فروید را به خود یادآوری کنید. روش درمانی روانکاوی توسط فروید پایه گذاری شد و شیوه تفکر و درمان اختلالات روانی را تغییر داد. براساس نظریه‌های فروید، اختلالات روانی تنها به دلیل مشکلات فیزیولوژیکی ایجاد نمی‌شوند و عوامل زیادی در رفتار و شخصیت انسان تاثیر دارند. از این رو بسیاری از افراد، زیگموند را پدر روانشناسی مدرن می‌شناسند.
ویلیام جیمز (William James)
این فیلسوف و روانشناس که به عنوان پدر علم روانشناسی در ذهن مردم جای گرفته است نقش بسیار مهمی در شناخته شدن علم روانشناسی به صورت مستقل و جدا شدن آن از فلسفه و پزشکی دارد. ویلیام جیمز دستاوردهای زیادی دارد که از بین آن‌ها می‌توان به کتاب 1200 صفحه‌ای به نام اصول روانشناسی اشاره کرد.
لئون فستینگر (Leon Festinger)
در پاسخ به سوال روانشناس کیست و اولین بار چگونه پی برده که موقعیت‌های اجتماعی تاثیر زیادی در ابعاد مختلف زندگی افراد دارند، لازم است لئون فستینگر را معرفی کنیم. براساس نظریه ناهماهنگی شناختی این روانشناس، بین دو باور و عملکرد انسان تضاد وجود دارد. نظریه مقایسه اجتماعی او نیز ارزیابی و مقایسه ایده‌های شخصی با باور دیگران را ثابت می‌کند.
کارل راجرز (Carl Rogers)
این روانشناس معروف، روش روان درمانی را به صورت مراجع محور توسعه داد و یکی از افرادی است که روانشناسی انسان‌گرا را بنیان گذاری کرده است. به عقیده این روانشناس، پتانسیل و توانایی‌های انسان جزو عوامل موثر در آموزش و روانشناسی است. همچنین کارل راجرز باعث توسعه مفهوم توجه مثبت بی قید و شرط شد.
ایوان پاولوف (Ivan Pavlov)
وقتی به این فکر می‌کنیم که روانشناس کیست و چه تاثیری بر علم روانشناسی دارد، نام ایوان پاولوف در ذهنمان تداعی می‌شود. این روانشناس پژوهشگر با تحقیقات خود به نظریه شرطی سازی کلاسیک رسید که تاثیر بسیار زیادی در شکل‌گیری رفتارگرایی در روانشناسی داشت. به دنبال روش‌های آزمایشی پاولوف، روانشناسی از رویاپردازی و انتزاعی بودن فاصله گرفت و ارزیابی‌های عینی رفتار را در اولویت قرار داد.
لو ویگوتسکی (Lev Vygotsky)
این روانشناس روسی نظریه اجتماعی-فرهنگی را مطرح کرد و به تاثیر زیاد تعامل اجتماعی بر یادگیری کودکان اعتقاد داشت. لو ویگوتسکی در پیشرفت روانشناسی رشد و روانشناسی آموزشی نقش مهمی داشت. این روانشناس در نظریه خود یادگیری مشارکتی، تقلید و یادگیری هدایت شده را عنوان کرده است. اما به علت ناشناخته بودن آثارش معروف نشد.
اریک اریکسون (Erik Erikson)
نظریه مفهوم بحران هویت و رشد روانی-اجتماعی توسط اریک اریکسون ارائه شد که یکی از نظریه‌های تاثیرگذار و مهم در زمینه روانشناسی رشد است. این نظریه به جای اینکه فقط بر رویدادهای دوران اولیه کودکی تمرکز کند، نحوه تاثیر رویدادهای اجتماعی بر شخصیت انسان در تمام عمر را بررسی می‌کند.اریک اریکسون با همکاری آنا فروید توانست شیوه درمان روانشناسی خود که بر پایه روانکاوی است را ابداع کند.
روانشناس خوب کیست؟
پس از پاسخ به سوال روانشناس کیست، این سوال برایتان پیش می‌آید که یک روانشناس خوب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد. یک روانشناس موفق علاوه بر داشتن مدرک تحصیلی و دانش تخصصی باید از نظر رفتاری خصوصیاتی داشته باشد که در این قسمت به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
رازدار و قابل اعتماد بودن
یکی از مهمترین خصوصیاتی که یک روانشناس باید داشته باشد جلب اعتماد و امانت‌دار بودن است. افرادی که به روانشناس مراجعه می‌کنند درمورد افکار، احساسات و مسائل خصوصی خود صحبت می‌کنند و روانشناس باید از طریق زبان بدن و یا ارتباط کلامی این حس را به مراجع انتقال دهد که تمام صحبت‌ها بین خودشان باقی می‌ماند. مگر در مواردی که فرد قصد آسیب به خود یا دیگری را داشته باشد.
صبوری
وقتی به این که روانشناس کیست و چه خصوصیاتی باید داشته باشد فکر می‌کنیم، یکی از ویژگی‌هایی که به ذهنمان می‌آید صبر و حوصله زیاد است. روند درمانی هر فردی سختی‌های خودش را دارد و در این بین برخی از مراجعه کنندگان با روانشناس همکاری نمی‌کنند. در این شرایط روانشناس باید با صبر و حوصله جلسات درمانی را پیش ببرد و بتواند فرد مراجع را با دنیای درونی خود آشنا کند. یک روانشناس خوب می‌داند چگونه برای بهبود وضعیت به بیمار زمان دهد.
احساس همدلی
وقتی به روانشناس مراجعه می‌کنیم انتظار داریم با تمام وجود به صحبت‌ها و مشکلات ما گوش کرده و بدون قضاوت ما را درک کند. درصورتی که روانشناس توجه بی قید و شرط داشته باشد و با صمیمیت به مخاطب گوش دهد، مراجعه کننده حس همدلی را دریافت کرده و افکار و احساست خود را راحت‌تر با روانشناس درمیان می‌گذارد. لحن صحبت، نحوه گوش کردن و زبان بدن روانشناس در انتقال احساس همدلی به مخاطب نقش زیادی دارد.
صداقت
اگر کمی عمیق‌تر به این مسئله که روانشناس کیست و کدام خصوصیت رفتاری او باعث جلب اعتماد مخاطب می‌شود فکر کنیم، خواهیم دید که صداقت برای ما اهمیت زیادی دارد تا بتوانیم به روانشناس اعتماد کنیم. یک روانشناس باید از هر نظر با بیمار خود صادق و روراست باشد.
صحبت و سکوت به موقع
یک روانشناس خوب باید بداند چه زمانی به مخاطب گوش داده و چه موقع با او صحبت کند. افرادی که به روانشناس مراجعه می‌کنند بیشتر از آن که به دنبال راهکار برای حل مشکلات خود باشند به یک شنونده خوب نیاز دارند که آن‌ها را درک کند و در زمان مناسب شروع به صحبت کند.
توانایی تفکر خلاق و تحلیلی
داشتن تفکر خلاق در روانشناس باعث می‌شود جلسات درمان متفاوت از یکدیگر برگزار شده و باتوجه به ویژگی‌ها و مشکلات هر فرد بهترین شیوه درمان انتخاب شود. قدرت تفکر تحلیلی نیز به پیدا کردن ریشه مشکلات و چگونگی شکل‌گیری آن‌ها کمک می‌کند.
حفظ مرزهای حرفه‌ای
روانشناس کیست و آیا اجازه دارد رابطه صمیمی با بیمار داشته باشد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم خیر. با اینکه روانشناس با مراجع خود احساس همدلی کرده و تمام احساسات و مشکلات او را درک می‌کند اما در این بین لازم است مرزهای حرفه‌ای را حفظ کرده و هیچگونه ارتباط فیزیکی، جنسی و عاطفی با بیمار نداشته باشد. ارتباط‌های این چنینی جرم است و اجازه فعالیت روانشناس برای همیشه از او گرفته می‌شود.
آموزش مهارت حل مسئله
یک روانشناس خوب به جای اینکه ماهی را به مراجع بدهد به او ماهیگیری یاد می‌دهد. به طوری که پس از گذراندن چند جلسه درمانی، بیمار می‌تواند مشکلات خود را حل کند. درواقع یک روانشناس خوب به جای ارائه راهکار مستقیم، توانایی حل مسئله در مخاطب را تقویت می‌کند.
وظایف روانشناس چیست؟
در این بخش می‌خواهیم به طور کامل در مورد اینکه روانشناس کیست و چه وظایفی بر عهده دارد صحبت کنیم. راهنمایی، مشاوره و روان درمانی از وظایف اصلی یک روانشناس است. روانشناس‌ها با بکارگیری این روش‌ها ریشه مشکلات در افراد را پیدا کرده و در جهت برطرف کردن آن‌ها تلاش می‌کنند. در روش راهنمایی، روانشناس به پرسش‌های مراجعان پاسخ داده و آن‌ها را در زمینه تحصیلی، شغلی، برخورد با کودکان و مسائل این چنینی راهنمایی می‌کند. در مشاوره، روانشناس با استفاده از دانش علمی و مهارت‌های خود با مراجعه کننده ارتباط برقرار کرده و نسبت به نیازهای مراجع، به او کمک می‌کند. با شرکت در مشاوره‌های کلینیک روانشناسی مهر رضوی می‌توانید از دانش و مهارت روانشناسان در زمینه‌های مختلف بهره‌مند شوید. روان درمانی روشی برای بهبود و درمان اختلالات روانی است که در چند جلسه متوالی باعث بهبود وضعیت بیمار می‌شود.
حال که به طور کامل در مورد اینکه روانشناس کیست آگاهی داریم، نوبت به آشنایی با وظایف این متخصص می‌رسد. از مهمترین وظایف یک روانشناس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– گذراندن دوره‌های مختلف و کسب مهارت لازم قبل از شروع به کار
– آشنایی با اصول اخلاق حرفه‌ای و فعالیت در یک چهارچوب مشخص
– تلاش در جهت افزایش علم و به روز کردن اطلاعات در حیطه روانشناسی
– تشخیص و درمان مناسب اختلالت رفتاری، عاطفی و روانی
– استفاده از تست‌های مختلف روانشناسی به منظور تشخیص بهتر
– تحلیل وضعیت بیماران و ارائه مناسب‌ترین روش درمانی
– شرح وضعیت بیمار به خانواده و اطرافیان او و آموزش چگونگی برخورد با بیمار
– پیگیری روند بهبود مراجعه کننده و ثبت در پرونده آن شخص
– برگزاری جلسات مشاوره در رابطه با مشکلات فردی، خانوادگی، شغلی، تحصیلی و …
– ارائه مطالب آموزشی به دانش آموختگان رشته روانشناسی
همانطور که در قسمت‌های قبلی در رابطه با اینکه روانشناس کیست و در چه محل‌هایی فعالیت می‌کند توضیح دادیم، لازم به ذکر این نکته است که هر روانشناس باتوجه به نوع فعالیتی که دارد باید به وظایف خود عمل کند. نسبت به اینکه هر روانشناس چه شاخه‌ای از روانشناسی را به عنوان کار و حرفه خود برگزیده وظایف متفاوتی برعهده دارد.
به عنوان مثال روانشناسی که در اورژانس اجتماعی کار می‌کند وظیفه حفظ آرامش افرادی را دارند که در اثر حادثه دچار ترس و وحشت شده و یا عزیز خود را از دست داده‌اند. درواقع روانشناسان به این افراد در سازگاری با شرایط جدید کمک می‌کنند. همچنین کنترل وضعیت روحی افرادی که به علت اقدام به خودکشی به بیمارستان منتقل شده‌اند برعهده روانشناسان اورژانس اجتماعی و روانشناس بالینی است.
همه ما تا به حال افرادی را با عنوان روانشناس و یا مشاور در مدارس دیده‌ایم و احتمالا این سوال در ذهنمان شکل گرفته که روانشناس کیست و چه کاری در مدرسه انجام می‌دهد؟ بررسی وضعیت روانی دانش آموزان و بهبود شرایط فکری آن‌ها برای بازدهی بیشتر در روند تحصیل از وظایف روانشناس مدرسه است. همچنین به دانش آموزان در مدیریت مشکلات خانوادگی، فردی و چالش‌های نوجوانی کمک می‌کنند.
مهمترین وظیفه روانشناس سلامت ترویج بهداشت روانی و بررسی عوامل روانی موثر بر بیماری‌های جسمی است. برای مثال روانشناس سلامت در مورد اینکه استرس چه تاثیری در بروز بیماری‌های قلبی و فشارخون دارد به بیمار توضیح داده و با دور نگهداشتن بیمار از استرس به تسریع روند بهبود بیماری او کمک می‌کند.
با کمی تفکر درباره این که روانشناس کیست و آیا کودکان نیز به روانشناسان نیاز دارند، به این نتیجه می‌رسیم که کودکان هم به اندازه بزرگسالان نیازمند یک روانشناس ماهر هستند. متخصص روانشناسی کودک وظیفه ارزیابی وضعیت کودکانی با شرایط و نیازهای خاص و درمان اختلالات روانی آن‌ها را برعهده دارد. این‌ها تنها بخشی از وظایف روانشناسان هستند و هر روانشناس علاوه بر وظایف عمومی که برعهده دارد باید نسبت به محل کار و افرادی که با آن‌ها در ارتباط است عملکرد مناسبی داشته باشد.
جمع‌بندی
در این مطلب سعی کردیم توضیحات جامعی در مورد این که روانشناس کیست و چه موقعیت‌های شغلی برای روانشناسان وجود دارد ارائه دهیم. عوامل مختلفی همچون افزایش اضطراب در زندگی، احساس تنهایی، درگیری‌های ذهنی و … کیفیت زندگی را کاهش داده و حس نارضایتی در افراد ایجاد می‌کند. بهترین راه برای رهایی از این مشکلات مراجعه به روانشناس است. اختلالات روانی در سنین مختلف نیز توسط روانشناسان درمان می‌شوند. البته این دسته از متخصصین نمی‌توانند دارو تجویز کنند و درصورت نیاز با مداخله روانپزشک مراحل درمان سپری می‌شود.
در این مطلب با پاسخ به سوال روانشناس کیست و معرفی وظایف و ویژگی‌های شخصیتی روانشناس سعی کردیم در انتخاب یک روانشناس خوب به شما کمک کنیم. حال می‌دانید چه انتظاراتی از روانشناس دارید و در چه مواردی لازم است به این متخصص مراجعه کنید.
واحد تحقیق و توسعه: کلینیک تخصصی مهر رضوی
مطالب مرتبط
جستجو کنید
خدمات ما
جستجو کنید
رزرو اینترنتی نوبت معاینه
شبکه های مجازی
